پژوهش های زعفران

اثر سطوح کاهش یافته علف‏کش هالوکسی‌فوپ آر-متیل‌استر در ترکیب با برخی مواد افزودنی بر خصوصیات رشدی و گلدهی زعفران (Crocus sativus L.)

صفی الله همدرد؛ حمیدرضا فلاحی؛ حسین حمامی؛ حسین صحابی

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1404، صفحه 1-21

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.8793.1261

چکیده

تاکنون احتمال خسارت علف‌کش هالوکسیفوپآرمتیلاستر (سوپرگالانت) بر گیاه زعفران بهخوبی مورد بررسی قرار نگرفته است. در این تحقیق گلدانی، اثر مقادیر کاهش یافته علف‌کش سوپرگالانت (صفر، 20، 40، 60 ، 80 و 100 درصد مقدار توصیه شده) و کاربرد مواد افزودنی (روغن گیاهی منداب، روغن معدنی سیتوگیت و عدم کاربرد روغن) در قالب آزمایش فاکتوریل بر ... بیشتر تاکنون احتمال خسارت علف‌کش هالوکسیفوپآرمتیلاستر (سوپرگالانت) بر گیاه زعفران بهخوبی مورد بررسی قرار نگرفته است. در این تحقیق گلدانی، اثر مقادیر کاهش یافته علف‌کش سوپرگالانت (صفر، 20، 40، 60 ، 80 و 100 درصد مقدار توصیه شده) و کاربرد مواد افزودنی (روغن گیاهی منداب، روغن معدنی سیتوگیت و عدم کاربرد روغن) در قالب آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح پایة بلوک‌های کامل تصادفی بر رشد و گلدهی زعفران بررسی شد. اثر فاکتورهای آزمایشی بر کارایی کوانتومی فتوسیستم دو (Fv/Fm) معنی‌دار نبود. فاکتورهای آزمایشی اثر معنی‌داری بر طول و تعداد برگ گیاه نداشتند، ولی مصرف علف‌کش و مواد افزودنی وزن خشک برگ را کاهش داد. بیشترین تعداد بنه‌های ریز و تعداد کل بنه‌های دختری در تیمار شاهد و کم‌ترین تعداد آن در شرایط کاربرد روغن منداب بدون علف‌کش و نیز کاربرد سیتوگیت در غلظت 20 درصد علف‌کش بدست آمد. بیشترین تعداد بنه‌های دختری درشت، در تیمارهای کاربرد سیتوگیت در غلظت 20 و 40 درصد علف‌کش (25 بنه در مترمربع)، مصرف روغن منداب در غلظت 40 درصد علف‌کش (6/16 بنه در مترمربع) و سپس در تیمار عدم مصرف مادة افزودنی در غلظت 40 درصد علف‌کش (3/8 بنه در مترمربع) بدست آمد و در سایر تیمارهای ترکیبی بنة درشت مشاهده نشد. نتایج مشابهی نیز برای عملکرد بنه‌های درشت مشاهده شد و از این رو گلدهی نیز فقط در تیمارهای مورد اشاره ثبت گردید. مصرف علف‌کش و روغن‌های همراه، میانگین وزن بنه‌های دختری اصلی را بطور معنیداری و نسبت وزنی بین اندام‌های زیرزمینی (بنه) به اندام هوایی (برگ) را بطور نسبی بهبود بخشید. در مجموع، استفاده از علف‌کش و مواد افزودنی باعث کاهش تعداد بنه‌های دختری ریز و افزایش تسهیم مواد به سمت بنه‌های دختری شد و بر کارایی فتوسنتزی گیاه اثر بازدارنده اعمال نکرد. جهت درک کامل پاسخ زعفران به فاکتورهای آزمایشی جهت ارایه توصیه مدیریتی، اجرای تحقیقات میدانی در محیط طبیعی ضروری است.

بررسی اثر دانش بومی بر کشت زعفران، راهکاری جهت کاهش تبعات تغییراقلیم (مطالعه موردی: دشت نیشابور)

سینا فرش چین

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1404، صفحه 22-34

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.9228.1272

چکیده

دانش بومی مجموعه‌ای از مهارت‌هاست که برپایه تجربه، مشاهده و تطبیق شرایط محیطی شکل گرفته‌است و بعنوان یکی از اندوخته‌های ملموس کشاورزان مورد استفاده بوده‌است. هدف این مطالعه، ارزیابی اقدامات کشاورزان دشت نیشابور با تمرکز بر کشت زعفران بعنوان راهکاری اکولوژیکی برخواسته از دانش بومی، به‌منظور کاهش تبعات تغییراقلیم بر کشاورزی، ... بیشتر دانش بومی مجموعه‌ای از مهارت‌هاست که برپایه تجربه، مشاهده و تطبیق شرایط محیطی شکل گرفته‌است و بعنوان یکی از اندوخته‌های ملموس کشاورزان مورد استفاده بوده‌است. هدف این مطالعه، ارزیابی اقدامات کشاورزان دشت نیشابور با تمرکز بر کشت زعفران بعنوان راهکاری اکولوژیکی برخواسته از دانش بومی، به‌منظور کاهش تبعات تغییراقلیم بر کشاورزی، می‌باشد. ازین‌رو بهره‌گیری از الگوهای پایدار اگرواکولوژیکی در بوم نظام‌های کشاورزی نیشابور بر اساس اطلاعات جمع آوری‌شده از 100 کشاورز، مورد ارزیابی کمّی قرارگرفت. راهکارهای مدیریتی کشاورزان حاصل از نتایج جمع‌آوری شده از پرسشنامه‌ها در چهارگروه راهکارهای سازگاری/ تخفیف اثرات تغییراقلیم بر اساس دستورالعمل ارائه‌شده توسط هیئت بین‌دولتی تغییراقلیم، شامل راهکارهای برخواسته از دانش بومی و روش‌های علمی در جهت افزایش محتوی ماده آلی خاک، کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای، افزایش تنوع زیستی، افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک و استفاده بهتر از آب موجود با استفاده از آزمون کای‌مربع مقایسه آماری شد و همبستگی متغیرهای وابسته، توسط آزمون همبستگی اسپیرمن مورد سنجش قرارگرفت. نتایج نشان‌داد که کشاورزان، تغییر الگوی کشت به‌سمت کشت زعفران، کشت مخلوط زعفران و پسته، کاهش مصرف نهاده‌های شیمیایی و بازگرداندن بقایای گیاهی به خاک را، در مدیریت زراعی خود اعمال می‌کنند. علاوه‌بر زعفران‌کاران قدیمی، 21% کشاورزان کشت زعفران را جایگزین محصولات قبلی نموده‌اند. افزایش عملکرد سامانه‌های کشت مخلوط زعفران بر اساس نتایج آزمون کای‌مربع درسطح 5% معنی‌دار بود. بطورکلی می‌توان نتیجه‌گرفت که با تمرکز بر دانش بومی بوم‌سازگار و تلفیق با علوم جدید و همچنین تغییر الگوی کشت بسمت گیاهان چندساله مناسب شرایط اکولوژیکی منطقه مانند زعفران، می‌توان گام‌های مثبتی درجهت کاهش اثرات تغییراقلیم برداشت.

مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد گیاهان زیره سبز و کنجد در تناوب زراعی با زعفران و آیش

علی عابدین زاده؛ احمد قنبری؛ محمدرضا اصغری پور؛ علیرضا سیروس مهر؛ احمد احمدیان

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1404، صفحه 35-51

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.9293.1276

چکیده

این پژوهش عملکرد کمی و کیفی زیره سبز و کنجد را پس از برداشت زعفران بررسی می‌کند. آزمایش به‌صورت طرح اسپلیت پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در تربت حیدریه و زاوه طی سال زراعی 1402-1401 انجام شد. تیمارها شامل دو سطح کاربری پیشین زمین (آیش 5 ساله و مزارع پس از برداشت زعفران) به‌عنوان کرت اصلی و دو گونه گیاهی (کنجد و زیره سبز) به‌عنوان ... بیشتر این پژوهش عملکرد کمی و کیفی زیره سبز و کنجد را پس از برداشت زعفران بررسی می‌کند. آزمایش به‌صورت طرح اسپلیت پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در تربت حیدریه و زاوه طی سال زراعی 1402-1401 انجام شد. تیمارها شامل دو سطح کاربری پیشین زمین (آیش 5 ساله و مزارع پس از برداشت زعفران) به‌عنوان کرت اصلی و دو گونه گیاهی (کنجد و زیره سبز) به‌عنوان کرت فرعی بودند. صفات ارزیابی‌شده شامل ویژگی‌های خاک، عملکرد و اجزای عملکرد و ارزیابی اقتصادی گیاهان بود. نتایج نشان داد که زیره سبز در مزارع پس از زعفران عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی بالاتری نسبت به مزارع آیش داشت، که منجر به افزایش سود اقتصادی برای کشاورزان شد. در گیاه زیره، مزارع پس از برداشت زعفران در مقایسه با مزارع پس از آیش، افزایش‌های قابل توجهی در صفات مختلف نشان دادند، از جمله افزایش ۲۰٫۵۱ درصدی در ارتفاع بوته، افزایش ۷٫۵ درصدی در تعداد چتر در هر بوته، افزایش ۹٫۹۷ درصدی در تعداد بذر در هر چتر، افزایش ۱۷٫۸۱ درصدی در تعداد بذر در هر بوته، افزایش ۱۵٫۷۵ درصدی در عملکرد دانه و افزایش ۱۸٫۷۱ درصدی در عملکرد بیولوژیکی. در مقابل، شاخص برداشت 46/2 درصد کاهش یافت. همچنین، در تمامی صفات مورد بررسی، خصوصیات رشدی گیاهان زیره سبز و کنجد افزایش معناداری داشت. یافته‌ها بر اهمیت انتخاب تناوب زراعی با زعفران برای بهبود عملکرد محصولات و افزایش درآمد کشاورزان در مناطق زعفران‌خیز تأکید دارد.

بررسی ساختار بازار زعفران ایران و جایگاه آن در بازار جهانی

زینب معین الدینی

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1404، صفحه 52-62

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.8535.1256

چکیده

با توجه به پتانسیلهای فراوان بخش کشاورزی ایران، یکی از بخش‌های مورد تاکید صادرات غیرنفتی در ایران، بخش کشاورزی است که تقویت آن از دو جنبة داخلی و خارجی به منظور تأمین امنیت غذایی واستقلال سیاسی و اقتصادی بسیار ضروری است. زعفران یکی از محصولات مهم کشور ایران است. این محصول در رشد و توسعه بخش کشاورزی و ارزآوری در راستای تحقق برنامه‌های ... بیشتر

اثر تاریخ کاشت بر عملکرد اکوتیپ‌های زعفران درشرایط اقلیمی خاش

خالد میری؛ هادی زراعتکار؛ عادل پردل

دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1404، صفحه 63-73

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.9379.1277

چکیده

این پروژه به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد اکوتیپ‌های مهم زعفران کشور به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خاش، استان سیستان و بلوچستان به مدت سه سال زراعی اجرا گردید. سطوح مختلف تاریخ کاشت شامل 20 مرداد، 5 شهریور، 20 شهریور و 5 مهر ماه سال 1394، 1395 و 1396 و اکوتیپ‌های ... بیشتر این پروژه به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد اکوتیپ‌های مهم زعفران کشور به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خاش، استان سیستان و بلوچستان به مدت سه سال زراعی اجرا گردید. سطوح مختلف تاریخ کاشت شامل 20 مرداد، 5 شهریور، 20 شهریور و 5 مهر ماه سال 1394، 1395 و 1396 و اکوتیپ‌های مورد بررسی شامل سه اکوتیپ تایباد، قاین و بیرجند بود. در طول رشد مراقبت‌های زراعی از قبل آبیاری، وجین علف‌های هرز، توزیع کود انجام شد. یادداشت‌برداری‌های لازم شامل وزن تر و خشک کلاله و خامه، وزن خشک پرچم و تعداد گل در متر مربع در سه سال 1394، 1395 و 1396 در هر کرت با حذف دو خط حاشیه و 5/0 متر از طرفین خطوط انجام پذیرفت. پس از محاسبه عملکرد و جمع‌آوری داده‌ها تجزیه واریانس با نرم‌افزار آماری SPSSو مقایسه میانگین‌ها به روش دانکن با سطح احتمال 1 درصد انجام شد. نتایج سه ساله آزمایش نشان داد که اثر برهمکنش اکوتیپ × تاریخ کاشت برروی عملکرد وزن تر کلاله و خامه عملکرد پرچم، تعداد گل و عملکرد کلاله و پرچم خشک در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار گردید. با مقایسه میانگین عملکرد داده‌های سه سال مشخص شد که بیشترین عملکرد خشک کلاله و خامه، عملکرد خشک پرچم، عملکرد تر کلاله و خامه و تعداد گل در هکتار در تیمار برهمکنش تاریخ کاشت 20 شهریور × اکوتیپ بیرجند حاصل گردید. بنابراین تاریخ کاشت 20 شهریور و اکوتیپ بیرجند جهت کشت در شهرستان خاش و شرایط مشابه قابل توصیه است.

اثر مصرف کودهای پتاسیم و روی بر عملکرد گل و کلاله زعفران ) sativus L. (Crocus در استان خراسان رضوی

دوره 2، شماره 1 ، تیر 1393، ، صفحه 85-96

https://doi.org/10.22077/jsr.2015.332

چکیده

زعفران ) sativus L. (Crocus یکی از گران ترین چاشنی های غذایی دنیا می باشد. با وجود اینکه ایران بیشترین میزان تولید زعفران جهان را به خود اختصاص داده است، لیکن میزان عملکرد در واحد سطح کمتری نسبت به سایر کشورهای تولید کننده این محصول را دارد. این تحقیق به منظور ارزیابی اثر بخشی مصرف پتاسیم و روی بر عملکرد گل و کلاله زعفران در جنوب شهرستان سبزوار ... بیشتر زعفران ) sativus L. (Crocus یکی از گران ترین چاشنی های غذایی دنیا می باشد. با وجود اینکه ایران بیشترین میزان تولید زعفران جهان را به خود اختصاص داده است، لیکن میزان عملکرد در واحد سطح کمتری نسبت به سایر کشورهای تولید کننده این محصول را دارد. این تحقیق به منظور ارزیابی اثر بخشی مصرف پتاسیم و روی بر عملکرد گل و کلاله زعفران در جنوب شهرستان سبزوار در سال زراعی 92-1391 براساس نتایج تجزیه خاک اجرا گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی شامل 9 تیمار سه سطح سولفات پتاسیم (0، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح سولفات روی (0، 25 و 50 کیلوگرم بر هکتار) در سه بلوک به ابعاد 12×2 متر اجرا گردید. صفات مورد اندازه گیری شامل تعداد گل، وزن گل و وزن کلاله در هر کرت بود که بعد از اندازه گیری، داده ها با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که مصرف پتاسیم تأثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده نداشته، لیکن با مصرف 200 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم، تعداد گل 5/5 درصد، وزن گل 6/5 درصد و وزن خشک کلاله 5/8 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. علت عدم واکنش معنی دار زعفران به مصرف قبل از زمان گلدهی 200 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم به رغم مقدار 200 میلی گرم بر کیلوگرم پتاسیم قابل استفاده در خاک را می توان به شرایط نامناسب جوی و عملکرد پایین زعفران در سال جاری مربوط دانست. اما تأثیر سطوح مختلف روی بر صفات اندازه گیری شده در سطح پنج درصد معنی دار گردید، به طوری که مصرف 25 کیلوگرم در هکتار سولفات روی باعث افزایش 65 درصد تعداد گل، 84 درصد وزن گل و 150 درصد وزن خشک کلاله نسبت به شاهد گردید. با مصرف 50 کیلوگرم سولفات روی نه تنها صفات مورد اندازه گیری افزایش نیافت، بلکه میزان عملکرد زعفران به کمتر از شاهد رسید. . با توجه به اینکه بسیاری از خاک های استان خراسان (بیش از 80 درصد) با کمبود روی مواجه هستند. می توان اعلام نمود که مصرف روی برای رشد بهتر زعفران در خاکهای این استان به عنوان یک اصل در نظر گرفته شود.

بهینه‌سازی پارامترهای خشک کردن زعفران با آون و مایکروویو با استفاده از مدلسازی سطح- پاسخ

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 151-162

https://doi.org/10.22077/jsr.2017.737.1027

چکیده

زعفران یکی از محصولات گرانبهای کشاورزی و دارویی در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران است. کروسین، پیکروکروسین و سافرانال به ترتیب به عنوان شاخصهای رنگ، طعم و بوی زعفران شناخته میشوند. بهینهسازی شرایط خشک کردن به عنوان مهمترین مرحله فرآوری زعفران نقش مهمی در حفظ کیفیت و بهبود رنگ، طعم و عطر دارد. در این تحقیق، تأثیر متغیرهایی ... بیشتر زعفران یکی از محصولات گرانبهای کشاورزی و دارویی در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران است. کروسین، پیکروکروسین و سافرانال به ترتیب به عنوان شاخصهای رنگ، طعم و بوی زعفران شناخته میشوند. بهینهسازی شرایط خشک کردن به عنوان مهمترین مرحله فرآوری زعفران نقش مهمی در حفظ کیفیت و بهبود رنگ، طعم و عطر دارد. در این تحقیق، تأثیر متغیرهایی همچون دمای خشک کردن (دامنه 40 تا 70 درجه سانتیگراد)، زمان (دامنه80 تا 205 دقیقه) و ضخامت لایه زعفران (دامنه 5/0 تا 2 سانتیمتر) برای روش آون و انرژی خشک کردن (بازه 200 تا 800 وات)، زمان (دامنه 4 تا 11 دقیقه) و ضخامت لایه زعفران (دامنه 5/0 تا 2 سانتی‌متر) برای روش ماکروویو، در طرح آماری سطح- پاسخ (RSM) بر میزان کروسین، پیکروکروسین و سافرانال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در روش خشک کردن دمای بالاتر و زمان کوتاهتر در حفظ خصوصیات کیفی زعفران مؤثرتر بود. همچنین افزایش ضخامت لایه زعفران تأثیر معنیداری بر خصوصیات کیفی داشت. انرژی بسیار بالا و زمان طولانی طی خشک کردن با مایکروویو نیز سبب تخریب کروسین، پیکروکروسین و سافرانال شد. بهترین شرایط خشک کردن به روش آون الکتریکی در دمای 2/51 درجه سانتیگراد، زمان 8/112 دقیقه و ضخامت 5/0 سانتیمتری زعفران بدست آمد و مناسبترین شرایط خشک کردن با مایکروویو میزان انرژی 703 وات، زمان 9/6 دقیقه و ضخامت زعفران دو سانتیمترتعیین شد. در این تحقیق، روش مایکروویو در حفظ کروسین و پیکروکروسین موفقتر بود؛ در حالیکه در روش آون سافرانال کمی بهتر حفظ شد.

بررسی عوامل مدیریتی و اقلیمی مؤثر در خلاء عملکرد بین کشت مرسوم و آرمانی زعفران در استان‏های خراسان رضوی و جنوبی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 283-298

https://doi.org/10.22077/jsr.2019.2242.1089

چکیده

میانگین تولید در کشت رایج زعفران در کشور 2/3 کیلوگرم کلاله خشک در هکتار می‏باشد. بر اساس طرح کشت آرمانی زعفران عملکرد کلاله خشک در سال اوج عملکرد معادل41 کیلوگرم در شهرستان فردوس، 38 کیلوگرم در شهرستان باخزر، 30 و 25 کیلوگرم در شهرستان تربت حیدریه در هکتار برداشت شده است. هدف از این تحقیق بررسی عوامل مدیریتی و اقلیمی تأثیرگذار در بروز ... بیشتر میانگین تولید در کشت رایج زعفران در کشور 2/3 کیلوگرم کلاله خشک در هکتار می‏باشد. بر اساس طرح کشت آرمانی زعفران عملکرد کلاله خشک در سال اوج عملکرد معادل41 کیلوگرم در شهرستان فردوس، 38 کیلوگرم در شهرستان باخزر، 30 و 25 کیلوگرم در شهرستان تربت حیدریه در هکتار برداشت شده است. هدف از این تحقیق بررسی عوامل مدیریتی و اقلیمی تأثیرگذار در بروز خلاء عملکرد بین زراعت مرسوم و آرمانی زعفران در مناطق مختلف استان خراسان رضوی و جنوبی بود. برای این منظور، ابتدا عملیات مدیریتی کشت آرمانی زعفران از طریق مصاحبه با کشاورزان نمونه و کارشناسان جهاد کشاورزی ثبت شد. عملیات مدیریتی کشت مرسوم زعفران نیز از 247 مزرعه در مناطق مختلف استان‏های خراسان رضوی و جنوبی یادداشت شد. علاوه بر این، از کلیه مزارع مورد بررسی نمونه خاک تهیه گردید. نتایج نشان داد که میانگین عملکرد کلاله زعفران برای شهرستان‏های مختلف استان خراسان رضوی و جنوبی در سال‏های 96-1390 بین 23/1 تا 67/6 کیلوگرم در هکتار متغیر بود. همبستگی مثبت و معنی‏داری بین میزان بارندگی (b=0.002*) با عملکرد مشاهده شد، اما با افزایش میانگین دما از عملکرد کاسته (b=-0.223**) شد. رابطه بین میزان ماده آلی (b=2.42*)، نیتروژن (b=9.40*)، فسفر (b=0.093*) و درصد شن خاک (b=0.007*) با عملکرد کلاله مثبت بود، ولی با افزایش نسبت رس (b=-0.015*) از عملکرد کاسته شد. نتایج تأیید نمود که به‏طور میانگین خلاء بیش از 20 کیلوگرم در هکتار بین عملکرد کلاله خشک در شرایط کشت مرسوم و آرمانی زعفران وجود دارد. استفاده از بنه ریز به جای بنه با وزن بیش از 8 گرم برای کاشت، کشت کپه‏ای به‏جای کشت دانه تسبیحی، تراکم پایین کاشت بنه، مصرف کم کود آلی، زمان نامناسب اولین آبیاری در پاییز، تاریخ کاشت نامناسب بنه‏ها، عدم کنترل به موقع علف‏هرز و عدم محلول‏پاشی عناصر غذایی در نیمه دوم زمستان به‏ترتیب مهمترین عوامل مدیریتی تأثیرگذار در خلاء بین عملکرد سیستم کشت مرسوم و آرمانی می‏باشد.

اثر خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بر ویژگی های مورفولوژیکی و عملکرد زعفران (Crocus sativus L.)

دوره 3، شماره 2 ، آذر 1394، ، صفحه 188-203

https://doi.org/10.22077/jsr.2015.294

چکیده

خصوصیات خاک نقش اساسی را در رشد عملکرد گیاهان نظیر زعفران ایفاء می نماید. این آزمایش با هدف ارزیابی اثر ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد بنه و گل زعفران در سال 1393 اجرا شد. خصوصیات مورد مطالعه خاک شامل بافت، کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، پتاسیم قابل دسترس، اسیدیته و هدایت الکتریکی و صفات مورد مطالعه ... بیشتر خصوصیات خاک نقش اساسی را در رشد عملکرد گیاهان نظیر زعفران ایفاء می نماید. این آزمایش با هدف ارزیابی اثر ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد بنه و گل زعفران در سال 1393 اجرا شد. خصوصیات مورد مطالعه خاک شامل بافت، کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، پتاسیم قابل دسترس، اسیدیته و هدایت الکتریکی و صفات مورد مطالعه زعفران شامل وزن خشک بنه، تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشک کلاله بودند. به منظور تعیین رابطه بین متغیرهای خاک (متغیرهای مستقل) و متغیرهای عملکردی زعفران (متغیرهای وابسته) از رگرسیون چندگانه استفاده شد و برای شناسایی تأثیرگذارترین عوامل از بین خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات عملکردی زعفران، آنالیز رگرسیون گام به گام انجام گردید. نتایج نشان داد که اثر بافت های مختلف خاک بر کلیه خصوصیات عملکرد بنه و گل زعفران معنی دار (01/0p≤) بود؛ به طوری که بیشترین و کمترین عملکرد زعفران برای بافت های لوم شنی و رسی به دست آمد. بیشترین و کمترین ضرایب عوامل شیمیایی خاک با وزن خشک کلاله به ترتیب برای محتوی پتاسیم قابل دسترس (573/0-) و اسیدیته (0052/0) محاسبه شد. مهمترین عوامل شیمیایی خاک مؤثر بر وزن خشک کلاله زعفران بر اساس آنالیز رگرسیون گام به گام شامل محتوی پتاسیم قابل دسترس، فسفر قابل دسترس، هدایت الکتریکی و نیتروژن کل می باشند. ضرایب همبستگی مدل های رگرسیونی خصوصیات خاک با وزن خشک بنه، تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشک کلاله زعفران به ترتیب برابر با 84/0، 87/0، 90/0 و 89/0 محاسبه گردید. همچنین رابطه مثبت و معنی داری بین عملکرد گل و بنه زعفران وجود داشت.

پهنه‌بندی اقلیمی کشت زعفران (.Crocus sativus L) با استفاده از روش تحلیل سلسله -مراتبی و تحلیل شبکه‌ای (مطالعه موردی: شهرستان سمنان)

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 283-298

https://doi.org/10.22077/jsr.2017.626.1024

چکیده

زعفران (Crocus sativus L.) به عنوان گرانبهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که با توجه به مقاومت در برابر خشکی نقش قابل توجهی در زمینه صادرات غیرنفتی ایران دارد. از طرفی، شرایط اقلیمی از مهمترین متغیرهای محیطی تأثیرگذار در تولید محصولات کشاورزی میباشد. همچنین اساس توسعه کشاورزی آگاهی دقیق از ویژگیهای محیطی ... بیشتر زعفران (Crocus sativus L.) به عنوان گرانبهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که با توجه به مقاومت در برابر خشکی نقش قابل توجهی در زمینه صادرات غیرنفتی ایران دارد. از طرفی، شرایط اقلیمی از مهمترین متغیرهای محیطی تأثیرگذار در تولید محصولات کشاورزی میباشد. همچنین اساس توسعه کشاورزی آگاهی دقیق از ویژگیهای محیطی در هر منطقه میباشد. در نتیجه شناسایی مناطق مستعد جهت کشت، زمینه را برای برنامهریزیهای لازم جهت گسترش کشت این محصول فراهم میکند. در این تحقیق، سعی شده است که با ارزیابی شرایط اقلیمی مناطق مستعد کشت زعفران در شهرستان سمنان پهنهبندی شوند. بدین منظور چهار ایستگاه هواشناسی استان در یک دوره آماری ده ساله (2015-2005) انتخاب و به کمک نرمافزار 9.3ArcGIS مدلسازی و تحلیل اطلاعات صورت گرفت. با توجه به شرایط اقلیمی مناسب هر مرحله از رشد، لایههای اطلاعاتی کلاسبندی و وزندهی شدند. به منظور تلفیق لایههای اطلاعاتی از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و روش تحلیل شبکهای (ANP) استفاده گردید. در نهایت، نقشه پتانسیل اقلیمی کشت زعفران در شهرستان سمنان تهیه گردید. مقایسه دو روش نشان داد که در روش AHPمساحت منطقه خوب 5/59 درصد، منطقه متوسط 5/34 درصد و منطقه ضعیف 6 درصد از سطح شهرستان را شامل میشود، اما در روش ANP مساحت منطقه خوب 32 درصد، منطقه متوسط 48 درصد و منطقه ضعیف 20 درصد از سطح شهرستان را در بر میگیرد.

بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی در شرایط مختلف میزان فراهمی آب بر میزان عناصر برگ و بنه و کیفیت کلاله در زعفران

مهدی ابراهیمی؛ محسن پویان؛ محمد علی بهدانی؛ ساره حسینی؛ طیبه شاهی؛ حسین راغ آرا؛ حسین صحابی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 اردیبهشت 1404

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.8156.1240

چکیده

با هدف بررسی تاثیر کودهای زیستی و تنش خشکی بر میزان عناصر برگ و بنه و همچنین کیفیت کلاله در زعفران، این طرح به‌صورت کرت‌های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در دو سال متوالی در مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح تنش خشکی (50 و 100% نیاز آبی زعفران) و شش سطح کودی (شاهد، 100% NPK ، 50% ... بیشتر با هدف بررسی تاثیر کودهای زیستی و تنش خشکی بر میزان عناصر برگ و بنه و همچنین کیفیت کلاله در زعفران، این طرح به‌صورت کرت‌های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در دو سال متوالی در مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح تنش خشکی (50 و 100% نیاز آبی زعفران) و شش سطح کودی (شاهد، 100% NPK ، 50% NPK ، 50% NPK + 3 کود زیستی، 50% NPK + 4 کود زیستی، 3 کود زیستی) بود. با افزایش تنش خشکی در زعفران، میزان ازت در برگ و بنه افزایش و میزان فسفر برگ کاهش یافت.در حالیکه میزان آهن در برگ و بنه زعفران تحت تاثیر افزایش تنش خشکی قرار نگرفت،میزان روی در هر دو اندام گیاه افزایش و میزان پتاسیم بنه بطور معنی داری کاهش یافت.اعمال تیمارهای کودی تاثیر معنی داری بر میزان ازت، فسفر و پتاسیم داشت اما میزان آهن و روی در برگ و بنه زعفران تحت تاثیر قرار نگرفت. همچنین بالاترین میزان ازت و فسفر در برگ و بنه زعفران در تیمار استفاده از کود شیمیایی به میزان توصیه شده بدست آمد.با توجه به تاثیر پذیری ذخیره فسفر در بنه های دختری و وابستگی عملکرد زعفران به میزان فسفر این بنه ها، حذف کامل کودهای شیمیایی توصیه نمی شود. بطور کلی میزان کروسین و پیکروکروسین در سال دوم و میزان سافرانال در سال اول انجام آزمایش بیشتر بود و تنش خشکی تاثیر معنی داری بر میزان هیچیک از آپوکاروتنوئیدهای مورد بررسی در این مطالعه نداشته است.در تیمارهایی که فراهمی عناصر غذایی بالاتری داشتند،میزان پیکروکروسین کاهش یافت.در مجموع می توان نتیجه گرفت که گرچه جبران کمبود عناصر غذایی و بهبود کیفیت زعفران با استفاده تلفیقی از کودهای زیستی و شیمیایی در مزارع زعفران امکان پذیر است، اما نیازمند بررسی و مطالعات بیشتر در این زمینه است.

مشاهده مقاله

مستندسازی، تحلیل و ارزیابی کمّی همایش‌های ملی زعفران ایران (هفت دوره: ۱۴۰۳-۱۳۶۷)

مهسا اقحوانی شجری؛ حمیدرضا فلاحی؛ عباس همتی کاخکی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 خرداد 1404

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.9194.1270

چکیده

در این پژوهش مستندسازی همایش‌های ملی زعفران ایران و ارزیابی کمّی اطلاعات علمی منتشر شده در این همایش‌ها مورد بررسی قرار گرفت. تاکنون در ایران هفت همایش ملی زعفران برگزار شده است که اولین دورة آن در سال 1367 در قاینات و آخرین دورة آن در سال 1403 در بیرجند به انجام رسیده است. تاکنون 98 محقق در کمیته علمی دوره‌های مختلف این همایش‌ها عضویت ... بیشتر در این پژوهش مستندسازی همایش‌های ملی زعفران ایران و ارزیابی کمّی اطلاعات علمی منتشر شده در این همایش‌ها مورد بررسی قرار گرفت. تاکنون در ایران هفت همایش ملی زعفران برگزار شده است که اولین دورة آن در سال 1367 در قاینات و آخرین دورة آن در سال 1403 در بیرجند به انجام رسیده است. تاکنون 98 محقق در کمیته علمی دوره‌های مختلف این همایش‌ها عضویت داشته‌اند که عباس همتی‌کاخکی و عبدالله ملافیلابی در تمامی دوره‌ها عضو این کمیته بوده‌اند. در طی هفت دوره برگزاری این همایش، تعداد 601 مقاله منتشر شده است که بیشترین تعداد آن (239 مقاله) به هفتمین دوره همایش که توسط دانشگاه بیرجند برگزار شده است، تعلق دارد. بیشترین نسبت تعداد مقالات پژوهشی به مقالات مروری در چهارمین دورة این همایش در دانشگاه بزرگمهر قاینات ثبت شده است. محققان استان‌های خراسان رضوی و خراسان جنوبی به ترتیب در تعداد 271 و 156 مقاله در طی هفت دورة برگزاری همایش به‌عنوان نویسنده مشارکت داشته‌اند و از این حیث نسبت به سایر استان‌های کشور سهم به‌مراتب بالاتری را داشته‌اند. محققان دانشگاه فردوسی مشهد (111 مقاله)، دانشگاه بیرجند (95 مقاله)، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان/خراسان رضوی (66 مقاله) و دانشگاه تربت‌حیدریه (63 مقاله) بیشترین حضور به‌عنوان نویسنده (انفرادی یا اشتراکی با سایر مراکز علمی) در مقالات منتشر شده در طی هفت دورة برگزاری همایش زعفران را داشته‌اند. در طی تمامی دوره‌های برگزاری همایش تعداد 923 نویسنده در مقالات حضور داشته‌اند در مجموع، نتایج بیان‌گر توجه روزافزون محققان در استان‌های مختلف ایران به انجام پژوهش‌های مرتبط با زعفران می‌باشد که با متمرکز نمودن اجرای تحقیقات آتی بر جنبه‌های نوظهور و ترویج نتایج پژوهش‌های پیشین در سطح مزارع، بایستی از نتایج این تحقیقات در جهت کاهش خلاء عملکرد زعفران استفاده شود.

مشاهده مقاله

ارزیابی جهت‌گیری‌های پژوهشی و شناسایی شکاف‌های تحقیقاتی و موضوعات نوپدید در همایش‌های ملی زعفران ایران

حمیدرضا فلاحی؛ مهسا اقحوانی شجری؛ عباس همتی کاخکی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 تیر 1404

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.9315.1273

چکیده

بررسی جهت‌گیری‌های تحقیقاتی زعفران از حیث شناخت موضوعات پژوهشی نوپدید، آگاهی از شکاف‌های تحقیقاتی و ارایة مسیر برای پژوهش‌های آتی دارای اهمیت است. در این تحقیق روند پژوهش‌های مربوط به همایش‌های ملی زعفران از سال 1367 تا سال 1403 مورد بررسی قرار گرفت. موضوعات پژوهشی به 8 محور اصلی، 17 شاخه و 98 گروه فرعی تقسیم‌بندی شد. بر اساس نتایج حاصل ... بیشتر بررسی جهت‌گیری‌های تحقیقاتی زعفران از حیث شناخت موضوعات پژوهشی نوپدید، آگاهی از شکاف‌های تحقیقاتی و ارایة مسیر برای پژوهش‌های آتی دارای اهمیت است. در این تحقیق روند پژوهش‌های مربوط به همایش‌های ملی زعفران از سال 1367 تا سال 1403 مورد بررسی قرار گرفت. موضوعات پژوهشی به 8 محور اصلی، 17 شاخه و 98 گروه فرعی تقسیم‌بندی شد. بر اساس نتایج حاصل از هشت محور تحقیقاتی اصلی در تعداد 236 مقاله به موضوع تولید و به‌زراعی، 90 مقاله به مصارف و کاربردهای زعفران، 77 مقاله به مسایل برداشت و پس از برداشت، 73 مقاله به مسایل اقتصادی، 55 مقاله به ژنتیک، به‌نژادی و بیوتکنولوژی، 24 مقاله به آفات و بیماری‌ها، 19 مقاله به مکانیزاسیون و 27 مقاله به سایر موضوعات پرداخته شده است. در تمامی این محورهای تحقیقاتی بیشترین تعداد مقاله در همایش هفتم منتشر شده است. فناوری‌های نوین از همایش پنجم مورد توجه خاص محققان قرار گرفته و در همایش هفتم بیشترین تعداد مقالات (21 مقاله از تعداد کل 31 مقاله، معادل با 8/67 درصد) را به خود اختصاص داده است. در بین مسایل پس از برداشت دو موضوع روش خشک کردن کلاله و شناسایی تقلبات و تعیین اصالت محصول، در آخرین دورة برگزاری همایش بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته و حدود 50 درصد تعداد کل مقالات این موضوعات در این دوره ارایه شده است. مهمترین مسایل اکولوژیکی و زراعی که اخیراً در خصوص آن تحقیقات بیشتری ارایه شده است شامل اثر عوامل اقلیمی بر زعفران، اثرات آللوپاتیک زعفران، تناوب زراعی، پیش‌تیمار بنه با هورمون‌های رشد و مهمترین موضوعاتی که در بیشتر همایش‌ها مورد توجه بوده‌اند شامل وزن بنه و تراکم کاشت هستند. موضوعات دانش بومی و گردشگری نیز از موضوعاتی هستند که اگرچه اخیراً بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته‌اند، اما هنوز تحقیقات کافی در مورد آن‌ها صورت نگرفته است.

مشاهده مقاله

تأثیر سطوح مختلف کود دامی و گوگرد بر صفات بیوشیمیایی و مواد مؤثره زعفران (Crocus sativus L.)

محمد حسین امینی فرد؛ علی خاکساری مقدم؛ حسن بیات؛ حمید فلاحی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 تیر 1404

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.9210.1271

چکیده

این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر کود گوسفندی و گوگرد بر صفات بیوشیمیایی و مواد مؤثره زعفران طی سال‌های 98-1397 در منطقه سرایان به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود گوسفندی در چهار سطح (0، 20، 40 و 60 تن در هکتار) و گوگرد در سه سطح (0، 200 و 400 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد ... بیشتر این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر کود گوسفندی و گوگرد بر صفات بیوشیمیایی و مواد مؤثره زعفران طی سال‌های 98-1397 در منطقه سرایان به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود گوسفندی در چهار سطح (0، 20، 40 و 60 تن در هکتار) و گوگرد در سه سطح (0، 200 و 400 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که کود گوسفندی و گوگرد بر صفات بیوشیمیایی کلاله (آنتی‌اکسیدان، فنول و آنتوسیانین)، مواد مؤثره کلاله (پیکروکروسین، کروسین و سافرانال) و صفات بیوشیمیایی برگ (کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئید) زعفران معنی‌دار شد. تیمار 60 تن در هکتار کود گوسفندی بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان (46/30 درصد)، فنول (52/62 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک)، آنتوسیانین (41/33 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک)، پیکروکروسین (00/33 جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 257 نانومتر)، کروسین (667/285 جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 440 نانومتر)، سافرانال (56/34 جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 330 نانومتر) و کلروفیل b (048/0 میلی‌گرم در گرم وزن تازه) را به خود اختصاص داد. با مصرف 400 کیلوگرم در هکتار گوگرد نیز آنتی‌اکسیدان 31/12 درصد، فنول 35/0 درصد، آنتوسیانین 56/31 درصد، پیکروکروسین 95/30 درصد، کروسین 48/48 درصد، سافرانال 23/11 درصد، کلروفیل a 80/16 درصد، کلروفیل b 33/8 درصد و کاروتنوئید 14/16 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. همچنین بیشترین مقدار فنول (73/62 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک)، آنتوسیانین (63/29 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک)، کروسین (33/287 جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 440 نانومتر)، سافرانال ، کلروفیل کل (026/1 میلی‌گرم در گرم وزن تازه) و کاروتنویید (026/1 میلی‌گرم در گرم وزن تازه) در سطح 60 تن در هکتار کود گوسفندی و 400 کیلوگرم در هکتار گوگرد به‌دست آمد.

مشاهده مقاله

آمار نشریه
تعداد دوره‌ها	13
تعداد شماره‌ها	25
تعداد مقالات	254
تعداد نویسندگان	566
تعداد مشاهده مقاله	278,669
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	293,953
نسبت مشاهده بر مقاله	1097.12
نسبت دریافت فایل بر مقاله	1157.3

درصد پذیرش	32
متوسط زمان تا اولین اقدام	1
زمان پذیرش (روز)	135
متوسط زمان داوری (روز)	52
متوسط زمان انتشار (بعد از پذیرش)	147
Google Scholar h-index	12

دوره 13 (1404)

دوره 12 (1403)

دوره 11 (1402)

دوره 10 (1401)

دوره 9 (1400)

دوره 8 (1399)

دوره 7 (1398)

دوره 6 (1397)

دوره 5 (1396)

دوره 4 (1395)

دوره 3 (1394)

دوره 2 (1393)

دوره 1 (1392)

آمار نشریه

این نشریه با همکاری انجمن علوم و زراعت و اصلاح نباتات ایران منتشر می شود.

ویژگی های اصلی نشریه

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان