نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• خالد میری ¹
• هادی زراعتکار ²
• عادل پردل ³

¹ استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بلوچستان، ایرانشهر، ایران.

² استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی، بیرجند، ایران.

³ استادیار، بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بلوچستان، ایرانشهر، ایران.

چکیده

این پروژه به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد اکوتیپ‌های مهم زعفران کشور به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خاش، استان سیستان و بلوچستان به مدت سه سال زراعی اجرا گردید. سطوح مختلف تاریخ کاشت شامل 20 مرداد، 5 شهریور، 20 شهریور و 5 مهر ماه سال 1394، 1395 و 1396 و اکوتیپ‌های مورد بررسی شامل سه اکوتیپ تایباد، قاین و بیرجند بود. در طول رشد مراقبت‌های زراعی از قبل آبیاری، وجین علف‌های هرز، توزیع کود انجام شد. یادداشت‌برداری‌های لازم شامل وزن تر و خشک کلاله و خامه، وزن خشک پرچم و تعداد گل در متر مربع در سه سال 1394، 1395 و 1396 در هر کرت با حذف دو خط حاشیه و 5/0 متر از طرفین خطوط انجام پذیرفت. پس از محاسبه عملکرد و جمع‌آوری داده‌ها تجزیه واریانس با نرم‌افزار آماری  SPSSو مقایسه میانگین‌ها به روش دانکن با سطح احتمال 1 درصد انجام شد. نتایج سه ساله آزمایش نشان داد که اثر برهمکنش اکوتیپ × تاریخ کاشت برروی عملکرد وزن تر کلاله و خامه عملکرد پرچم، تعداد گل و عملکرد کلاله و پرچم خشک در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار گردید. با مقایسه میانگین عملکرد داده‌های سه سال مشخص شد که بیشترین عملکرد خشک کلاله و خامه، عملکرد خشک پرچم، عملکرد تر کلاله و خامه و تعداد گل در هکتار در تیمار برهمکنش تاریخ کاشت 20 شهریور × اکوتیپ بیرجند حاصل گردید. بنابراین تاریخ کاشت 20 شهریور و اکوتیپ بیرجند جهت کشت در شهرستان خاش و شرایط مشابه قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها

• اکوتیپ
• تاریخ کاشت
• زعفران
• سیستان و بلوچستان