سمیه پیشوایی؛ مهدی نوری پور؛ مصطفی احمدوند
چکیده
هدف این پژوهش، تبیین اثرات کشت زعفران در منطقه مختار شهرستان بویراحمد بوده و برای این منظور از روش تحقیق علی‌مقایسه‌ای استفاده گردید. با مشاوره گرفتن از کارشناسان ذیربط دو روستای مختار و فیروزآباد به ترتیب به عنوان روستاهای پذیرنده کشت زعفران و نپذیرنده کشت زعفران برگزیده شدند. تعداد 235 خانوار به عنوان حجم نمونه با استفاده از فرمول ...
بیشتر
هدف این پژوهش، تبیین اثرات کشت زعفران در منطقه مختار شهرستان بویراحمد بوده و برای این منظور از روش تحقیق علی‌مقایسه‌ای استفاده گردید. با مشاوره گرفتن از کارشناسان ذیربط دو روستای مختار و فیروزآباد به ترتیب به عنوان روستاهای پذیرنده کشت زعفران و نپذیرنده کشت زعفران برگزیده شدند. تعداد 235 خانوار به عنوان حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین گردید و پرسشنامه‌ها بین پاسخگویانی که به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و انتساب متناسب انتخاب شدند، توزیع گردید. جهت جمعآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته، برای تعیین اعتبار بخش‌های مختلف ابزار پرسشنامه، از روش اعتبار صوری و برای تعیین پایایی طیف‌لیکرت آن از ضریب آلفای‌کرونباخ استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل داد‌ه‌های کمی و آزمون فرضیه‌ها نیز از آمارهای توصیفی و استنباطی استفاده شد. در مجموع یافته‌های پژوهش نشان دهنده‌ی اثرات مثبت اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی کشت زعفران در روستای مختار (پذیرنده کشت زعفران) به نسبت روستای فیروزآباد (نپذیرنده کشت زعفران) بود. جهت اطمینان نسبی از این که بهبود وضعیت مشاهده شده در پی کشت محصول زعفران بوده است، از تحلیل کواریانس استفاده گردید. نتایج این بخش نیز مشخص نمود بهبود وضعیت در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در روستای پذیرنده کشت زعفران نسبت به روستای نپذیرنده، مشهود بوده است. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین اثر در حوزه‌ی اجتماعی و کمترین آن در حوزه زیست‌محیطی بوده است. در این راستا پیشنهاد می‌گردد که دولت با اعطای تسهیلات بلندمدت و کم‌بهره و واگذاری زمین‌های اراضی ملی که استعداد کشاورزی دارند به مردم مسبب گسترش کشت گیاهان دارویی به ویژه زعفران گردد.
زهرا توکلی؛ مهدی جهانی؛ حسین حمامی
چکیده
بهمنظور ارزیابی خاصیت دگرآسیبی و قارچ‌کشی عصاره آبی برگ و بنه زعفران بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد اولیه‌ی علف‌هرز خردل وحشی و قارچ آلترناریا آزمایش‌های مستقلی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا ًتصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش دگرآسیبی و ضدقارچی شامل دو نوع اندام زعفران (برگ و بنه) و هفت غلظت عصاره (دگرآسیبی: صفر، ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی خاصیت دگرآسیبی و قارچ‌کشی عصاره آبی برگ و بنه زعفران بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد اولیه‌ی علف‌هرز خردل وحشی و قارچ آلترناریا آزمایش‌های مستقلی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا ًتصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش دگرآسیبی و ضدقارچی شامل دو نوع اندام زعفران (برگ و بنه) و هفت غلظت عصاره (دگرآسیبی: صفر، 25/0، 5/0، 1، 5/1، 2 و 4 درصد وزنی- حجمی) (ضدقارچی: صفر، 0312/0، 625/0، 125/0، 25/0، 5/0 و 1 وزنی-حجمی) بودند. نتایج نشان داد که اثر نوع عصاره بر جوانه زنی و رشد گیاهچه خردل وحشی معنیدار بود. نتایج اثر متقابل نوع عصاره در غلظت عصاره بر خصوصیات رشد گیاهچه اولیه خردل وحشی نشان داد که کمترین طول ریشه‌چه، وزن تر و خشک ریشه‌چه، طول ساقه‌چه و وزن تر و خشک ساقه‌چه، وزن حشک گیاهچه و بنیه گیاهچه مربوط به غلظت چهار درصد عصاره بنه به ترتیب با 2/75، 7/68، 4/68، 7/68، 2/79، 4/75، 5/73 و 3/72 درصد کاهش نسبت به شاهد است در حالی که مقادیر کاهش طول ریشه‌چه، وزن تر و خشک ریشه‌چه، طول ساقه‌چه و وزن تر و خشک ساقه‌چه، وزن خشک گیاهچه و بنیه گیاهچه در مورد عصاره برگ به ترتیب 2/48، 7/46، 44، 48، 8/48، 8/46، 4/47 و 47 درصد بود. نتایج اثر متقابل نوع عصاره در غلظت عصاره بر قطر کلونی قارچ آلترناریا نشان داد که در روز نهم و دوازدهم غلظت‌های 125/0، 25/0، 5/0 و 1 درصد عصاره بنه و غلظت 1 درصد از عصاره برگ مانع 100 درصدی رشد پرگنه قارچ آلترناریا شدند.
وحید حکیم زاده؛ سعیده رهنما
چکیده
امروزه استفاده از رنگدانههای طبیعی در موادخوراکی از اهمیت ویژهای برخوردار است. کروسین زعفران به عنوان یک رنگدانهی طبیعی به دلیل بالا بودن میزان غیراشباعیت در معرض تجزیه اکسایشی و تخریب قرار دارد که به منظور پایداری آن فرآیندهایی مانند ریزپوشانی مورد توجه است. دراین تحقیق از مالتودکسترین به عنوان حامل برای ریزپوشانی عصاره ...
بیشتر
امروزه استفاده از رنگدانههای طبیعی در موادخوراکی از اهمیت ویژهای برخوردار است. کروسین زعفران به عنوان یک رنگدانهی طبیعی به دلیل بالا بودن میزان غیراشباعیت در معرض تجزیه اکسایشی و تخریب قرار دارد که به منظور پایداری آن فرآیندهایی مانند ریزپوشانی مورد توجه است. دراین تحقیق از مالتودکسترین به عنوان حامل برای ریزپوشانی عصاره آبی زعفران به روش خشک کردن پاششی و انجمادی استفاده شد و خصوصیات آن با نمونهی شاهد مقایسه گردید. نتایج نشان داد که میزان رطوبت در نمونههای خشک شده به روش پاششی و انجمادی نسبت به نمونهی شاهد کاهش معنیداری داشت. مقدار فعالیت آبی نیز در نمونهی پاششی بیشتر از نمونهی انجمادی بود. با افزودن مالتودکسترین، مقدار دانسیته توده در هردو نمونهی خشککن انجمادی و پاششی کاهش یافت که این کاهش در نمونهی انجمادی به طور معنیداری بیشتر از نمونهی پاششی بود. اثر روش خشک کردن بر روی حلالیت پودرهای خشک شده معنی دار نبود. میزان آنتوسیانین در نمونهی خشک شده به روش انجمادی به طور معنیداری بیشتر از روش پاششی بود. نتایج ارزیابی حسی نوشیدنی حاصل از تیمارها نیز نشان داد که در کلیهی پارامترها، ارزیابان امتیاز بالاتری به نمونه نوشیدنی با پودر خشک شده به روش انجمادی دادند. به طور کلی اگرچه نمونهی شاهد در برخی خصوصیات مانند میزان آنتوسیانین و ترکیبات موثره از نمونههای ریزپوشانی شده امتیاز بالاتری داشت اما با توجه به حفظ ترکیبات موثرهی زعفران و پایداری آن طی ریزپوشانی، میتوان ریزپوشانی به روش خشک کن انجمادی را در این تحقیق برتر از روش پاششی دانست.
علی ایزدی؛ صادق اصغری لفمجانی
چکیده
برخی از محصولات ارزآور با توجه به ویژگیهای خاص خود، امکان گسترش و تولید در محدوده‌های جغرافیایی خاصی را دارند که با توجه به قیمت بالای آنها، فرصت‌های ویژهای را برای خانوارهای ساکن در آنها به وجود خواهند آورد. در این راستا، زعفران و پسته به عنوان دو نوع از مهمترین محصولات ارزآور کشاورزی استان خراسان رضوی، نقش بسیار مهمی را ...
بیشتر
برخی از محصولات ارزآور با توجه به ویژگیهای خاص خود، امکان گسترش و تولید در محدوده‌های جغرافیایی خاصی را دارند که با توجه به قیمت بالای آنها، فرصت‌های ویژهای را برای خانوارهای ساکن در آنها به وجود خواهند آورد. در این راستا، زعفران و پسته به عنوان دو نوع از مهمترین محصولات ارزآور کشاورزی استان خراسان رضوی، نقش بسیار مهمی را در بین محصولات کشاورزی این استان ایفا می‌نماید. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت تولید زعفران و پسته و اثرات آن در حانوارهای روستایی ساکن در دهستان رشتخوار میباشد. این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی انجام گردیده است. مطالعات میدانی تحقیق، در سطح روستا و خانوار صورت گرفته است. در این راستا، در این راستا، وضعیت تولید و اثرات زعفران و پسته در 383 خانوار زعفران‌کار و پسته‌کار ساکن در 26 روستای این دهستان مورد بررسی قرارگرفت. جمعآوری دادهها براساس شاخصهای انتخابی و با استفاده از پرسشنامه‌های روستا و خانوار انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها نیز از تحلیل‌های آماری و نرم‌افزارهایTOPSIS، SPSS و ArcGIS استفاده گردید. نتایج تحقیق مؤید آن است که مقاومت در برابر شوری آب و مطلوبیت شرایط آب و هوایی برای کشت پسته در کنار زعفران، در افزایش سطح زیر کشت پسته در خانوارهای مورد مطالعه تاثیرگذار بوده است. همچنین نتایج نشان می‌دهد، روستاهایی که از سطح زیر کشت و تولید بیشتری برخوردار میباشند، اثرات درآمدزایی این محصولات در مقایسه با روستاهای دیگر بیشتر است. از سویی دیگر، درآمدزایی این محصولات ارزآور موجبات مهاجرت معکوس و بازگشت خانوارهای روستایی از شهرها شده است.
محمد حسین امینی فرد؛ علی خاکساری مقدم؛ حسن بیات؛ حمیدرضا فلاحی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر سولفات پتاسیم و عصاره جلبک دریایی بر رشد رویشی، عملکرد و بنههای زعفران، آزمایشی در سالهای 98-97 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در شهرستان سرایان اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح سولفات پتاسیم (0 و 100 و 200 و 300 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح عصاره جلبک دریایی (0 و 1 و 2 در هزار) بودند. نتایج ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر سولفات پتاسیم و عصاره جلبک دریایی بر رشد رویشی، عملکرد و بنههای زعفران، آزمایشی در سالهای 98-97 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در شهرستان سرایان اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح سولفات پتاسیم (0 و 100 و 200 و 300 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح عصاره جلبک دریایی (0 و 1 و 2 در هزار) بودند. نتایج بیانگر تأثیر معنیدار تیمارهای مورد استفاده بر صفات مورد بررسی بود، بهطوریکه بیشترین تعداد گل ، عملکرد گل تَر، عملکرد کلاله تَر و خشک در سال دوم و بیشترین طول برگ، وزن برگ، تعداد و وزن کل بنه و میانگین وزن هر بنه در هر دو سال در تیمار 300 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم بدست آمد. علاوه بر این، نتایج نشاندهنده تأثیر معنیدار عصاره جلبک دریایی (دو در هزار) بر تعداد گل، عملکرد گل تَر، عملکرد کلاله تَر و خشک در سال دوم و طول برگ، وزن برگ ، وزن کل بنه و میانگین وزن بنه دختری اصلی در هر دو سال بود. وزن کل بنه و وزن بنه بیشتر از 12 گرم در سال اول و تعداد گل ، عملکرد گل در سال دوم و وزن برگ تَر در هر دو سال در تیمار 300 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم و غلظت دو در هزار جلبک دریایی بیشترین افزایش را داشت. بر اساس نتایج استفاده از کود سولفات پتاسیم (300 کیلوگرم در هکتار) و عصاره جلبک دریایی (دو در هزار) نقش مؤثری در افزایش رشد رویشی، عملکرد و بنه زعفران داشت.
یحیی چوپان
چکیده
امروزه استفاده از افزودنیهای آلی و معدنی در خاک جهت عملکرد بهتر محصول و کارآیی بالاتر آب مصرفی در جهان در حال گسترش است. بدین منظور تحقیقی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو فاکتور بیوچار تولیدی زیستی (بدون اعمال بیوچار B0، اعمال 10 تن در هکتار B1 و اعمال 15 تن در هکتار B2) و تنش آبی (S0 بدون اعمال تنش (5 مرحله آبیاری)، S1 اعمال تنش آبیاری(3 ...
بیشتر
امروزه استفاده از افزودنیهای آلی و معدنی در خاک جهت عملکرد بهتر محصول و کارآیی بالاتر آب مصرفی در جهان در حال گسترش است. بدین منظور تحقیقی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو فاکتور بیوچار تولیدی زیستی (بدون اعمال بیوچار B0، اعمال 10 تن در هکتار B1 و اعمال 15 تن در هکتار B2) و تنش آبی (S0 بدون اعمال تنش (5 مرحله آبیاری)، S1 اعمال تنش آبیاری(3 مرحله آبیاری)) انجام شد. نتایج میانگین مربعات نشان داد، صفات کمی (تعدادگل، وزن تازه گل و وزن خشک کلاله) زعفران در تقابل دو فاکتور در سطح احتمال یک درصد دارای ارتباط معنیدار شده و نتایج میانگین مربعات صفات کیفی (پیکروکروسین،کروسین، سافرانال و رطوبت) زعفران در تقابل دو فاکتور غیر معنیدار شدند. نتایج نشان دادند بیشترین مقدار برای صفات کمی تعداد گل و وزن خشک کلاله برای تیمار B0S1 به ترتیب مقادیر 7/74 عدد گل در یک متر مربع و 41/0 گرم در یک متر مربع شد. همچنین برای صفات کیفی پیکروکروسین و کروسین با حداکثر جذب، تیمار B2S1 به ترتیب مقادیر 237 و 82 بالاترین و بهترین مقدار در بین تیمارهای تحقیق مشاهده شد. تنش کم‌آبی و بیوچار در عملکرد زعفران تأثیر کاهشی نداشته است و اثرات مثبت در عملکرد کمی و کیفی نیز مشاهده شده است.
Iqra Binti Ayoub؛ Shoukat Ara؛ F. A. Lone؛ Z. A. Baba؛ Shahid Ahmad Padder
چکیده
Saffron, a spice derived from the Crocus sativus flowers is used as a coloring agent along with its medicinal application. Pampore area in Kashmir valley is famous for saffron cultivation and is one of the major saffron cultivation areas in the world. In the present study we aimed to isolate and characterize the phosphate solubilizing micro-flora from saffron soils of Pampore (9 sites were selected). The site selection was done based on the slope and altitude of the study region i.e. elevated (location with higher altitude but lower slope), sloppy (location with median altitude than elevated and ...
بیشتر
Saffron, a spice derived from the Crocus sativus flowers is used as a coloring agent along with its medicinal application. Pampore area in Kashmir valley is famous for saffron cultivation and is one of the major saffron cultivation areas in the world. In the present study we aimed to isolate and characterize the phosphate solubilizing micro-flora from saffron soils of Pampore (9 sites were selected). The site selection was done based on the slope and altitude of the study region i.e. elevated (location with higher altitude but lower slope), sloppy (location with median altitude than elevated and plains but higher slope) and plain (location with lower altitude and lower slope. Four types of arbuscular mycorrhizae were isolated from the soils of saffron fields by Gerdemann & Nicolson technique. The genera isolated were identified as Glomus, Acaulospora, Scutellospora and Gigaspora. Glomus and Acaulospora were pre-dominant. The highest spore population was found in summer (11.3/g soil) as compared to winter due to the congenial temperature in summer. Root colonization was more (79.9 %) in less phosphorus containing soils. The phosphatase activity was high in summer (37 µgp-NP/g/ha) than winter and maximum values were found in sloppy areas ascertained to minimum phosphorus in these soils. The phosphorus solubilizing bacteria was maximum in summer (18.5 × 105 CFU/g) than in winter and the maximum values were found in plain soils exhibiting the presence of more arbuscular mycorrhizae. The present study concludes that VAM species can act as good bio-fertilizers in order to improve the production of Saffron in Kashmir Valley by demanding more attention to the microbial population of saffron soils and without the use of chemical fertilizers which pollute our soil as well as our environment.
محمد حسین امینی فرد؛ علی خاکساری مقدم؛ حسن بیات؛ حمیدرضا فلاحی
چکیده
عناصر غذایی از عوامل مهم مؤثر بر رشد گیاه و کیفیت کلالة زعفران میباشند. در این آزمایش اثر مصرف خاکی سولفات پتاسیم و محلولپاشی برگی عصاره جلبک دریایی، بر محتوای رنگدانههای فتوسنتزی برگ و مواد مؤثره کلالة زعفران بررسی شد. این تحقیق در سالهای 98-1397 به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ...
بیشتر
عناصر غذایی از عوامل مهم مؤثر بر رشد گیاه و کیفیت کلالة زعفران میباشند. در این آزمایش اثر مصرف خاکی سولفات پتاسیم و محلولپاشی برگی عصاره جلبک دریایی، بر محتوای رنگدانههای فتوسنتزی برگ و مواد مؤثره کلالة زعفران بررسی شد. این تحقیق در سالهای 98-1397 به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان سریان اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح سولفات پتاسیم (صفر، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح عصاره جلبک دریایی آکادین (صفر، 1 و 2 در هزار) بودند. صفات اندازهگیری شده شامل محتوای آنتیاکسیدان، فنول، آنتوسیانین، کروسین، پیکروکروسین و سافرانال کلاله و نیز مقادیر کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کارتنوئید برگ بودند. بیشترین مقادیر پیکروکروسین، سافرانال و فعالیت آنتیاکسیدانی در تیمار مصرف تلفیقی 300 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم همراه با محلولپاشی عصاره جلبک با غلظت دو در هزار بدست آمد که بهترتیب 8/32، 9/32 و 1/21 درصد بیشتر از تیمار شاهد (عدم مصرف عصاره جلبک و سولفات پتاسیم) بود. بیشترین مقادیر کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئید (بهترتیب 17/0، 037/0، 99/1 و 01/1 میلیگرم در گرم وزن تر) در شرایط مصرف تلفیقی سطوح 100 تا 300 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم همراه با سطوح 1 یا 2 در هزار عصارة جلبک دریایی به دست آمد که بهترتیب 5/54، 8/60، 3/131 و 3/68 درصد در مقایسه با تیمار شاهد برتری داشت. افزایش کاربرد سولفات پتاسیم از صفر به 300 کیلوگرم در هکتار مقدار کروسین را تا سه برابر و مقدار آنتوسیانین را 9/8 درصد بهبود بخشید. همچنین، مقدار کروسین و آنتوسیانین در شرایط مصرف عصارة جلبک دریایی با غلظت دو در هزار بهترتیب 7/166 و 7/12 درصد بیشتر از تیمار عدم مصرف عصارة جلبک بود. در نهایت در محدوده پژوهش انجام شده، کاربرد تلفیقی سولفات پتاسیم و عصاره جلبک دریایی جهت بهبود صفات بیوشیمیایی و مواد موثره زعفران توصیه میشود.
علیرضا حمامی؛ عاطفه حسینی؛ مهدی جهانی
چکیده
زعفران با نام علمی (Crocus sativus L.) از خانواده زنبقیان (Iridaceae) یکی از گیاهان زراعی مهم ایران است که از نظر اقتصادی و دارویی ارزش دارد. به منظور شناسایی ویروس موزاییک خیار روی زعفران ،148 نمونهی دارای علائم زردی، کوتولگی، موزاییک و پیچیدگی برگ از مزارع زعفران شهرستان بشرویه طی آبان و آذر ماه سال 1401 جمعآوری گردید. آلودگی سه نمونه ...
بیشتر
زعفران با نام علمی (Crocus sativus L.) از خانواده زنبقیان (Iridaceae) یکی از گیاهان زراعی مهم ایران است که از نظر اقتصادی و دارویی ارزش دارد. به منظور شناسایی ویروس موزاییک خیار روی زعفران ،148 نمونهی دارای علائم زردی، کوتولگی، موزاییک و پیچیدگی برگ از مزارع زعفران شهرستان بشرویه طی آبان و آذر ماه سال 1401 جمعآوری گردید. آلودگی سه نمونه جمع آوری شده به ویروس موزاییک خیار با استفاده از آزمون زنجیره ای پلیمراز و با استفاده از یک جفت آغازگز اختصاصی مربوط به ژن پروتئین پوششی ویروس که قطعه ای به طول 657 جفت باز را تکثیر میکنند تایید شد. نمونهها جهت تعیین توالی به شرکت ماکروژن کره جنوبی ارسال شدند. بررسیهای تبارزایی بر مبنای توالی ژن پروتئین پوششی ویروس با نرم‌افزارهای مرتبط به منظور تعیین جایگاه ویروس، انجام گردید. سه جدایه شناسایی شده از ویروس موزاییک خیار و سایر جدایههای موجود در بانک ژن در دو گروه تبارزایی و نزدیک به جدایههای یونان و کره جنوبی قرار گرفتند. این تحقیق اولین گزارش از وقوع این ویروس در مزارع زعفران شهرستان بشرویه میباشد.
جواد مومنی دمنه؛ جلیل احمدی؛ زهرا جعفرپور چکاب
چکیده
زعفران (.Crocus sativus L) از خانواده زنبق و از ادویه‌های ارزشمند صنایع مختلف است. در این پژوهش با تکیه بر مدل‌های یادگیری ماشینی به بررسی زیستگاه‌های مناسب زعفران در خراسان رضوی پرداخته شد. نمونه‌برداری نقاط حضور، در بازدیدهای میدانی طی دوره زمانی 1400-1401 صورت پذیرفت؛ در مجموع 59 نقطه حضور برای زعفران ثبت شد. با استفاده از اطلاعات27 متغیر محیطی(3 ...
بیشتر
زعفران (.Crocus sativus L) از خانواده زنبق و از ادویه‌های ارزشمند صنایع مختلف است. در این پژوهش با تکیه بر مدل‌های یادگیری ماشینی به بررسی زیستگاه‌های مناسب زعفران در خراسان رضوی پرداخته شد. نمونه‌برداری نقاط حضور، در بازدیدهای میدانی طی دوره زمانی 1400-1401 صورت پذیرفت؛ در مجموع 59 نقطه حضور برای زعفران ثبت شد. با استفاده از اطلاعات27 متغیر محیطی(3 متغیر فیزیوگرافی و 19 متغیر اقلیمی، 4 متغیر خاکشناسی و 1 متغیر زمینشناسی) مدل‌سازی انجام شد. بررسی مقادیر شاخصهای ارزیابی صحت (KAPPA، TSS و ROC) نشان داد که؛ مدل جنگل تصادفی برای مناطق مستعد کشت زعفران با مقادیر به ترتیب 8/88 و 98 و 5/99 درصد و مدل ترکیبی با مقادیر به ترتیب 7/94 و 9/98 و 9/99 درصد برای این پارامترها بیشترین میزان صحت را داشته‌اند. در مدل‌های برگزیده جنگل تصادفی و مدل اجماعی مساحت بین 3195 تا 6144 کیلومترمربع معادل 74/2 تا 28/5 درصد از مناطق مورد بررسی پتانسیل متوسط تا خوب برای کشت زعفران است که بیشترین توزیع جغرافیایی زعفران را نشان دادند. متغیرهای محیطی، میانگین دمای سالانه، مدل رقومی ارتفاع و بارش سالانه بیشترین سهم را بر تغییرات توزیع زعفران دارند. براساس نتایج تحلیل تناسب زیستگاه و استفاده از مدل‌های یادگیری ماشین می‌تواند به بهبود کشت و توسعه زعفران با محدودیت‌های محیطی، به عنوان یک فرصت موثر برای تحقق کشاورزی پایدار و افزایش بهره‌وری در تولید کمک کند. این پژوهش به مدیران و کشاورزان اطلاعات مهمی ارائه داده و مسیری را برای انتخاب مناطق مناسب برای کشت زعفران با توجه به شرایط محیطی فراهم آورده است.
امین الله باقری فرد؛ یوسف عسکری
چکیده
زعفران گرانبهاترین ادویه جهان است که امروزه کاربردهای وسیعی در صنایع غذایی، دارویی، صنعتی و رنگرزی دارد. این تحقیق با هدف مقایسه محیط کشت (مزرعه و آیروپونیک) و حذف جوانه‌های جانبی (حذف کلیه جوانه‌ها به غیر از یک جوانه رأسی و حذف تمامی جوانه‌ها به غیر از چند جوانه راسی) گیاه زعفران بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در ...
بیشتر
زعفران گرانبهاترین ادویه جهان است که امروزه کاربردهای وسیعی در صنایع غذایی، دارویی، صنعتی و رنگرزی دارد. این تحقیق با هدف مقایسه محیط کشت (مزرعه و آیروپونیک) و حذف جوانه‌های جانبی (حذف کلیه جوانه‌ها به غیر از یک جوانه رأسی و حذف تمامی جوانه‌ها به غیر از چند جوانه راسی) گیاه زعفران بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 1400 انجام گرفت. هر تکرار شامل 50 عدد بنه بود که در مزرعه کاشت آنها در بستر خاک و در محیط کنترل شده در سینی‌های کاشت چوبی صورت گرفت. صفات اندازهگیری شده شامل تعداد گل، وزن ترگل، وزن تر مادگی، وزن تر کلاله و خامه، عملکرد خشک خامه و کلاله و نیز محتوای مواد موثره کروسین و سافرانال بودند. نتایج تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع بستر کاشت و تعداد جوانه رأسی بر تعداد گل، وزن تر و خشک گلبرگ، وزن تر و خشک مادگی، وزن تر و خشک کلاله، مقدار کروسین و سافرانال در سطح پنج درصد معنی دار بود. بستر کشت آیروپونیک از نظر صفات کمی و کیفی مزیت بیشتری نسبت به کشت خاکی در محیط مزرعه نشان داد. تیمار حذف جوانه های جانبی به جز یک جوانه‌ی راسی، بیشترین مقادیر پارامترهای اندازهگیری شده را داشت. بیشترین وزن خشک کلاله در تیمار بستر کشت آیروپونیک و حذف جوانه های جانبی به جز یک جوانه راسی (377/1 گرم در 50 عدد بنه) مشاهده شد. مواد موثره کلاله (شامل کروسین و سافرانال) در کشت آیروپونیک مقادیر بالاتری نسبت به کشت مزرعه‌ای نشان داد. بیشترین میزان کروسین (6/26 درصد در هر گرم) در تیمار بستر کشت آیروپونیک با حذف جوانه های جانبی به جز یک جوانه راسی مشاهده شد. در مجموع میتوان بیان کرد کشت آیروپونیک در سال اول کشت زعفران مزیت بالاتری از نظر کمی و کیفی نسبت به کشت خاکی دارد.
محمد حسن هاتفی فرجیان؛ پرویز رضوانی مقدم؛ سرور خرم دل
چکیده
این پژوهش با هدف تحلیل برخی خصوصیات زعفرانکاران و تعیین میزان تاثیر تعدادی از عوامل زراعی در عملکرد مزارع زعفران در استانهای خراسان بهعنوان قطبهای تولید این محصول در سال 98-1397 انجام شد. روش تحقیق بهصورت توصیفی و از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه (به تعداد 80 عدد) در بین زعفرانکاران شهرستانهای فاروج در استان خراسان ...
بیشتر
این پژوهش با هدف تحلیل برخی خصوصیات زعفرانکاران و تعیین میزان تاثیر تعدادی از عوامل زراعی در عملکرد مزارع زعفران در استانهای خراسان بهعنوان قطبهای تولید این محصول در سال 98-1397 انجام شد. روش تحقیق بهصورت توصیفی و از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه (به تعداد 80 عدد) در بین زعفرانکاران شهرستانهای فاروج در استان خراسان شمالی، چناران، نیشابور و کاشمر در استان خراسان رضوی و فردوس در استان خراسان جنوبی انجام گرفت. عواملی از قبیل سن و میزان تحصیلات زعفرانکاران، مساحت مزارع، محدوده وزن بنههای مادری در زمان کاشت و مجموع وزن بنههای مادری کشت شده در سال اول، بهعنوان عوامل مؤثر در عملکرد زعفران بهصورت مجزا و در مواردی در مقایسه با یکدیگر بررسی شدند. نتایج نشان داد که با افزایش عرضهای جغرافیایی، از سن زعفرانکاران کاسته شده و همچنین با افزایش سن، میزان تحصیلات کاهش یافت. البته شیب این روند با افزایش عرض جغرافیایی کندتر شده و در نیمه شمالی استان خراسان بزرگ، زعفرانکاران جوانتر با تحصیلات بیشتر در مزارع حضور داشتند. با افزایش عرض جغرافیایی، مساحت مزارع نیز بزرگ‌تر شد که به دلایل مختلفی از جمله جوانتر شدن زعفرانکاران و همچنین اقلیم بهتر در نیمه شمالی استان خراسان بزرگ میباشد. اثر صفات سطح زیر کشت و مجموع وزن بنههای مادری کشت شده در سال اول بر میزان عملکرد خشک کلاله، معنیدار بودند. در مجموع میتوان نتیجه گرفت که زعفرانکاران بهخصوص در سالهای اخیر، علاوه بر جوانتر شدن و تحصیلات بیشتر، بهدلیل شرایط اقلیمی و زراعی مناسب‌تر، تمایل به کشت زعفران در عرضهای جغرافیایی بالاتر داشته اند.