محسن احمدی؛ عباس خاشعی سیوکی؛ محمدحسن سیاری؛ حمید کاردان مقدم
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی نیمه‌گرمسیری است که کشت آن در ایران سابقه طولانی داشته و عملکرد آن به خصوصیات شیمیایی خاک وابسته است. زئولیت‌ها از جمله موادی هستند که علاوه بر خاصیت حاصلخیزکنندگی خاک، قابلیت اصلاح آن را نیز دارند. بنابراین؛ به منظور بررسی اثر زئولیت بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک (کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، کلر، بی‌کربنات، ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی نیمه‌گرمسیری است که کشت آن در ایران سابقه طولانی داشته و عملکرد آن به خصوصیات شیمیایی خاک وابسته است. زئولیت‌ها از جمله موادی هستند که علاوه بر خاصیت حاصلخیزکنندگی خاک، قابلیت اصلاح آن را نیز دارند. بنابراین؛ به منظور بررسی اثر زئولیت بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک (کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، کلر، بی‌کربنات، سولفات، واکنش خاک و هدایت الکتریکی) تحت کشت زعفران، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با هفت تیمار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1392 انجام شد. تیمارهای مورد بررسی در این تحقیق شامل نوع زئولیت (کلسیک: Zca، پتاسیک: Zk و ترکیبی: Zs) در سه سطح (صفر M0:، 2: M2 و 6: M6 درصد وزنی) با 9 تکرار بود. این تیمارها با خاک آزمایش مخلوط شده و در گلدان‌هایی به قطر 30 سانتی‌متر و ارتفاع 35 سانتی‌متر ریخته شدند. پس از اتمام فصل زراعی، نمونه‌برداری از خاک از عمق 20-10 سانتی‌متری انجام شد. البته برای بررسی تغییرات هدایت الکتریکی از اعماق 10-0 و 30-20 سانتی‌متری نیز نمونه‌بردای شد. نتایج اثر نوع زئولیت بر تغییر خصوصیات شیمیایی خاک نشان داد که مقدار زئولیت تنها بر بی‌کربنات در سطح احتمال 5 درصد اثر معنی‌داری داشت. اثر متقابل نوع و مقدار زئولیت در سطح احتمال 5 درصد بر کلسیم، منیزیم، کلر، بی‌کربنات، سولفات و pH و در سطح احتمال 1 درصد بر میزان سدیم و مجموع کاتیون‌ها معنی‌داری شد؛ ولی مقدار زئولیت بر هیچ پارامتری اثر معنی‌داری نداشت. ادامه در متن مقاله.....
فریده احمدی؛ محمد حسین امینی فرد
چکیده
به منظور بررسی اثر اسید هیومیک بر صفات مورفولوژیک و عملکرد گل زعفران، آزمایشی در سال 1395- 1394 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح اسید هیومیک (0، 5، 10 و 15 لیتر در هکتار) با سه تکرار بود. نتایج نشان داد، اسید هیومیک تاثیر معنی‌داری بر اجزا برگ (وزن تر و خشک و کلروفیل ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر اسید هیومیک بر صفات مورفولوژیک و عملکرد گل زعفران، آزمایشی در سال 1395- 1394 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح اسید هیومیک (0، 5، 10 و 15 لیتر در هکتار) با سه تکرار بود. نتایج نشان داد، اسید هیومیک تاثیر معنی‌داری بر اجزا برگ (وزن تر و خشک و کلروفیل a )داشت، به طوریکه، بیشترین وزن تر برگ (0/116 گرم در بوته) در سطح 5 و بیشترین وزن خشک برگ (0/029 گرم در بوته) در سطح 10 لیتر در هکتار اسید هیومیک و کمترین میزان آنها در شاهد مشاهده شد. همچنین نتایج نشان دهنده، تاثیر معنی‌داری اسید هیومیک بر تمامی صفات مربوط به بنه (تعداد و وزن کل بنه، متوسط وزن و قطر بنه دختری) بود، به‌طوری‌که بیشترین وزن کل بنه و متوسط وزن بنه دختری در تیمار 5 لیتر در هکتار اسید هیومیک به دست آمد. اسید هیومیک در سال دوم آزمایش به طور معنی‌داری عملکرد کلاله تر و خشک را تحت تاثیر خود قرار داد. بیشترین عملکرد کلاله تر و خشک (0/700 و 0/029 گرم در مترمربع) به ترتیب با کاربرد 5 و 15 لیتر در هکتار اسید هیومیک به دست آمد. در حالیکه کمترین مزاین این صفات (0/267 و 0/022 گرم در مترمربع) در سطح شاهد مشاهده گردید، اما تعداد و عملکرد کل گل تر تحت تاثیر اسید هیومیک قرار نگرفت.
مانی جباری؛ مهدی خیاط؛ حمیدرضا فلاحی؛ علیرضا صمدزاده
چکیده
به منظور بررسی نقش محلول‌پاشی هورمون اسید سالیسیلیک و نیترات پتاسیم بر گیاه زعفران، آزمایشی دو ساله (94-1393 و 94-1395) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی سرایان (دانشگاه بیرجند) به اجرا در آمد. در این آزمایش، غلظت‌های مختلف اسید سالیسیلیک (5/0، 1 و 2 میلی‌مولار بر لیتر) و نیترات پتاسیم (250، 500 و ...
بیشتر
به منظور بررسی نقش محلول‌پاشی هورمون اسید سالیسیلیک و نیترات پتاسیم بر گیاه زعفران، آزمایشی دو ساله (94-1393 و 94-1395) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی سرایان (دانشگاه بیرجند) به اجرا در آمد. در این آزمایش، غلظت‌های مختلف اسید سالیسیلیک (5/0، 1 و 2 میلی‌مولار بر لیتر) و نیترات پتاسیم (250، 500 و 1000 میلی‌گرم بر لیتر) به همراه تیمار شاهد (آب مقطر) در دو زمان بر روی گیاه زعفران محلول‌پاشی گردید. بر اساس نتایج آزمایش، بیشترین میزان کلروفیل a و نسبت کلروفیل a/b در تیمار 1000 میلی‌گرم بر لیتر نیترات پتاسیم به ترتیب به مقدار 935/6 و 64/123 میلی‌گرم بر گرم وزن‌تر حاصل شد که با سطح 2 میلی مولار اسید سالیسیلیک از نظر آماری اختلاف معنی‌داری نداشت. بیشترین میزان کلروفیل b در تیمار 5/0 میلی مولار اسید سالیسیلیک به مقدار 0849/1 میلی گرم بر گرم مشاهده شد که با تیمار 1 میلی مولار اسید سالیسیلیک اختلاف معنی‌داری نشان نداد. مصرف تمامی سطوح اسید سالیسیلیک و نیترات پتاسیم مقدار نشت الکترولیت‌ها را به‌طور نسبی کاهش داد. افزون بر این، بالاترین مقدار وزن‌تر پداژه دختری (90/3 گرم)، تعداد برگ (8 عدد در هر بوته) و طول برگ (81/33 سانتی‌متر) در سطح 2 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک، به دست آمد. در مجموع به نظر می‌رسد اسید سالیسیلیک و نیترات پتاسیم با تأثیر بر فرآیندهای فیزیولوژیک گیاه، سبب کاهش اثرات منفی تنش سرما بواسطة کاهش میزان نشت الکترولیت‌ها و نیز افزایش رشد بنه‌های دختری و توسعة اندام فتوسنتز کنندة گیاه دارویی زعفران می‌شوند.
فاطمه رستگاری پور؛ نریمان محمدی
چکیده
چکیدهاهمیت اقتصادی و اجتماعی زعفران به عنوان گرانترین ادویه جهان، جایگاه منحصر به فردی در میان محصولات صنعتی و صادراتی ایران دارد. کاربردهای متعدد و فراوان زعفران و خواص دارویی و مصارف متنوع غذایی آن و از همه مهم تر نقش عمده‌ای که در زندگی کشاورزان خراسان مرکزی و جنوبی دارد توجه ویژه به مسائل تولید، صادرات و بازار زعفران را بیش از ...
بیشتر
چکیدهاهمیت اقتصادی و اجتماعی زعفران به عنوان گرانترین ادویه جهان، جایگاه منحصر به فردی در میان محصولات صنعتی و صادراتی ایران دارد. کاربردهای متعدد و فراوان زعفران و خواص دارویی و مصارف متنوع غذایی آن و از همه مهم تر نقش عمده‌ای که در زندگی کشاورزان خراسان مرکزی و جنوبی دارد توجه ویژه به مسائل تولید، صادرات و بازار زعفران را بیش از پیش روشن می سازد. هدف اصلی این مطالعه، بررسی عوامل مؤثر بر میزان ارزآوری زعفران ایران با کاربرد روش دلفی در سال زراعی 1395-1394 میباشد. در این راستا 36 معیار فرعی در سه گروه اصلی میزان تولید، میزان صادرات و فرآوری در طراحی پرسش‌نامه در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که فرآوری، صادرات و تولید به ترتیب رتبه اول تا سوم را از لحاظ اهمیت اثرگذاری بر ارزآوری محصول زعفران به خود اختصاص دادند. همچنین مهم-ترین معیار اثر گذار بر فرآوری، عدم وجود برند ملی (فقدان نام تجاری)، مهمترین معیار اثر گذار بر میزان صادرات، تقلب در زعفران و مهمترین معیار اثرگذار بر میزان تولید، کار انفرادی زعفران‌کاران (کمبود شرکت‌های تعاونی مناسب) میباشد لذا پیشنهاد می‌شود سیاست‌گذاری‌های دولت در راستای کاهش هزینه فرآوری و ایجاد برند ملی زعفران، نظارت بر تقلبات زعفران و حذف دلالان، استفاده از روش‌های صحیح کشت مکانیزه و تشکیل شرکت‌های تعاونی زعفران کاران و ایجاد تشکیلات منسجم خرید، توزیع و بسته‌بندی زعفران باشد.
مرتضی اسمعیل نژاد؛ عباس خاشعی سیوکی
چکیده
تغییرات اقلیمی پیامدهای مستقیم و غیرمستقیمی بر منابع آب، کشاورزی و محیط زیست دارد. اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک که استان خراسان جنوبی نیز در آن قرار دارند نسبت به تغییرات اقلیمی حساستر بوده و آسیب پذیری بیشتری دارند. بنابراین، استان خراسان جنوبی تحت تأثیر پیامدهای تغییرات اقلیمی و آثار آن در بسیاری از نقاط با توجه به وقوع و تداوم ...
بیشتر
تغییرات اقلیمی پیامدهای مستقیم و غیرمستقیمی بر منابع آب، کشاورزی و محیط زیست دارد. اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک که استان خراسان جنوبی نیز در آن قرار دارند نسبت به تغییرات اقلیمی حساستر بوده و آسیب پذیری بیشتری دارند. بنابراین، استان خراسان جنوبی تحت تأثیر پیامدهای تغییرات اقلیمی و آثار آن در بسیاری از نقاط با توجه به وقوع و تداوم خشکسالی ها مشاهده شده است. با توجه به اینکه بیشتر معیشت روستاییان استان کشاورزی و از جمله کشت زعفران است، آگاهی از وضعیت آینده متغیرهای تأثیرگذار بر آن از جمله درجه حرارت برای برنامه ریزی های آتی از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. این پژوهش به واکاوی تغییرات درجه حرارت طی سالهای 2016 تا 2100 میلادی در استان خراسان جنوبی میپردازد. هدف اصلی از این مطالعه شناخت کانون‌های اصلی تغییر درجه حرارت و جابجایی‌هایی است که در پی آن در مناطق زیرکشت زعفران میباشد. روش کار در این پژوهش ارزیابی تغییرات درجه حرارت استان در حالت افزایش گازهای گلخانهای است و با استفاده از مدل ترکیبی MAGICC-SENEN و با بکارگیری مدل های گردش عمومی اتمسفر HADCM3 و ECHO-G تحت 18 سناریوی تغییر اقلیم از جمله A1B، B1 و A2 برای دهه های آینده تا سال 2100 میلادی انجام گرفت. در این مطالعه دوره 2000-1961 و 2100-2016 میلادی به ترتیب به عنوان دوره های گذشته و آینده انتخاب شدند. نتایج نشان داد در تمام پهنه استان برای دهه های آینده تغییرات درجه حرارت دارای روند افزایشی خواهد بود که این افزایش درجه حرارت از دهه 2025 شدیدتر میباشد. در برخی نواحی استان ازجمله نواحی جنوبی و مرکزی ایران مقدار افزایش درجه حرارت از نواحی شمالی بیشتر خواهد بود. نواحی کشت زعفران در استان در دوره های آینده از حالت گسترده در شهرستانهای سرایان، قاین، فردوس و اسدیه به صورت الگوی جزیره تغییر شکل خواهد یافت و دشت خضری و نیمبلوک سازگاری بیشتری با کشت زعفران در دوره آینده خواهند داشت.
سید ابوالفضل مردانی اصل؛ محسن موحدی دهنوی؛ امین صالحی؛ علیرضا یدوی
چکیده
رشد و نمو زعفران تا حدودی با فصل خواب درختان خزان‌دار از جمله سیب مطابقت و زمان ثمردهی و رشد رویشی آن با درخت کمترین تداخل را دارد. با توجه به انطباق بالای فصل رشد آن با بارندگی‌ها، می‌توان از آن در شرایط کم‌آبی حداکثر بهره را برد. جهت بررسی اثر تراکم کاشت و وزن بنه بر عملکرد زعفران، آزمایشی طی سالهای زراعی 95-94 و 96-95 در باغ سیبی در ...
بیشتر
رشد و نمو زعفران تا حدودی با فصل خواب درختان خزان‌دار از جمله سیب مطابقت و زمان ثمردهی و رشد رویشی آن با درخت کمترین تداخل را دارد. با توجه به انطباق بالای فصل رشد آن با بارندگی‌ها، می‌توان از آن در شرایط کم‌آبی حداکثر بهره را برد. جهت بررسی اثر تراکم کاشت و وزن بنه بر عملکرد زعفران، آزمایشی طی سالهای زراعی 95-94 و 96-95 در باغ سیبی در فیروز آباد یاسوج به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول شامل تراکم در 3 سطح (8/30 ، 40 و 1/57 بنه در مترمربع) و عامل دوم شامل وزن بنه در 4 سطح (وزن بنه کمتر از 6 ، وزن بنه 1/6 تا 8 ، وزن بنه 1/8 تا 10 و وزن بنه بالاتر از 10 گرم) بود. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین تعداد گل، عملکرد گل تر و خشک، عملکرد کلاله تر و خشک، عملکرد بنه، تعداد بنه دختری، و عملکرد کلاله نسبت به سطح باغ در هر دو سال به ترتیب در ترکیب تیماری 1/57 بنه در متر مربع و وزن بنه بالای 10 گرم و ترکیب تیماری 8/30 بنه در متر مربع و وزن بنه زیر 6 گرم به دست آمد. در هر دو سال بالاترین و پایین‌ترین درصد سبز شدن به ترتیب در بنه‌های با وزن بالاتر از 10 گرم و پایین‌تر از 6 گرم مشاهده شد. از آنجایی‌که عملکرد اصلی زعفران، میزان کلاله خشک و بنه هست، با توجه به نتایج به نظر می‌رسد که با کاشت بنه‌های با وزن بالای 10 گرم و تراکم 1/57 بنه در متر مربع، با کوتاه نمودن فاصله زمانی کاشت تا تولید اقتصادی زعفران، در سالهای اول که باغ عملکرد اقتصادی ندارد و هنوز سایه انداز درخت کامل نشده است، می‌توان عملکرد مناسبی از زعفران به‌دست آورد.
رضا دهقانی بیدگلی؛ حمیدرضا کوهبنانی؛ مهدی بشیری
چکیده
در سالهای اخیر کشت زعفران در نیشابور به دلیل نیاز پایین آبی و درآمدزایی مناسب بیش‌ازپیش موردتوجه کشاورزان قرارگرفته است. برنامه‌ریزی به‌منظور بازاریابی این محصول استراتژیک و تهیه نهاده‌های کشاورزی مرتبط با زعفران مستلزم به‌روز بودن آمار از سطح زیر کشت است. در این تحقیق از تصاویر ماهواره‌ای لندست 8 و روش اختلاف‌زمانی مبتنی ...
بیشتر
در سالهای اخیر کشت زعفران در نیشابور به دلیل نیاز پایین آبی و درآمدزایی مناسب بیش‌ازپیش موردتوجه کشاورزان قرارگرفته است. برنامه‌ریزی به‌منظور بازاریابی این محصول استراتژیک و تهیه نهاده‌های کشاورزی مرتبط با زعفران مستلزم به‌روز بودن آمار از سطح زیر کشت است. در این تحقیق از تصاویر ماهواره‌ای لندست 8 و روش اختلاف‌زمانی مبتنی بر فنولوژی گیاهی برای تهیه مناطق زیر کشت این محصول در دهستان دربقاضی نیشابور استفاده گردید. یک تصویر ماهواره‌ای از خردادماه مربوط به دوره خواب گیاه و یک تصویر نیز از دی‌ماه مربوط به دوره رویشی گیاه اخذ گردید. با استفاده از تفاوت شاخص گیاهی اراضی زعفران از دیگر محصولات کشاورزی تفکیک گردید. در این تحقیق سطح زیر کشت زعفران در منطقه مورد مطالعه 1229 هکتار با صحت کلی 82 درصد محاسبه گردید. همچنین نتایج پژوهش نشان می‌دهد دقت این روش به‌اندازه قطعات اراضی کشاورزی وابسته است. به‌طوری‌که در اراضی کوچک‌تر از 2000 مترمربع صحت کاربر 62 درصد، در اراضی با مساحت بین 2000 تا 5000 مترمربع صحت 72 درصد، در قطعات بین نیم تا یک هکتار صحت 81 درصد و در اراضی بیش از یک هکتار صحت 90 درصد طبقه‌بندی میباشد. نتایج این تحقیق نشان از کارایی مناسب این روش جهت برآورد سطح زیر کشت زعفران در سایر نقاط کشور است.
محمدرضا طحان؛ معصومه جعفرپور؛ فهیمه فیض پور؛ عبدالرضا رضایی فرد
چکیده
در این تحقیق کاتالیزور مغناطیسی جدیدی با تثبیت کردن زعفران بر روی سطح نانوذرات γ-Fe2O3 تحت امواج فراصوت سنتز شد (γ-Fe2O3@Saffron). کارآیی کاتالیزوری به عنوان یک کاتالیزور قابل بازیابی در سنتز انواع مشتقات کوئین اکسالین ها تحت شرایط ملایم و سازگار با محیط زیست بررسی گردید. در این روش، بازده مطلوبی برای ترکیبات هتروسیکل با بکاربردن اتانول ...
بیشتر
در این تحقیق کاتالیزور مغناطیسی جدیدی با تثبیت کردن زعفران بر روی سطح نانوذرات γ-Fe2O3 تحت امواج فراصوت سنتز شد (γ-Fe2O3@Saffron). کارآیی کاتالیزوری به عنوان یک کاتالیزور قابل بازیابی در سنتز انواع مشتقات کوئین اکسالین ها تحت شرایط ملایم و سازگار با محیط زیست بررسی گردید. در این روش، بازده مطلوبی برای ترکیبات هتروسیکل با بکاربردن اتانول به عنوان حلال دوستدار محیط تحت شرایط ملایم بدست آمد. این کاتالیزور جدید مغناطیسی، بوسیله آهنربا به آسانی از محیط واکنش قابل جداسازی بوده و حداقل پنج بار بدون کاهش در فعالیت کاتالیزوری قابل بازیابی میباشد. از مزایای دیگر این سیستم کاتالیزور سهولت بازیابی کاتالیزور در انتهای واکنش، شرایط مناسب و میزان تبدیل بالای محصولات می باشد. این عوامل به همراه قابلیت بالای استفاده مجدد از کاتالیزور، پژوهش حاضر را برای مسائل محیطی و صنعتی بخوبی ارائه می کند. شناسایی کاتالیزور با استفاده از تکنیکهای FT-IR, XRD, VSM و TEM انجام شده است.
تکتم محتشمی
چکیده
مصرف مقادیر بالای کودهای ازته علاوه بر اینکه هدف زارع که همان افزایش محصول است را برآورده نمی‌کند، بلکه باعث ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی می‌شود. اینکه چگونه به بهترین نحو مصرف کود ازته را توسط کشاورزان تحت تأثیر قرار دهیم تا آلودگی‌های حاصله را بدون تأثیر بر رفاه و فرصت‌های توسعه‌ای آنها کاهش دهیم، موضوع مهمی است که باید مورد ...
بیشتر
مصرف مقادیر بالای کودهای ازته علاوه بر اینکه هدف زارع که همان افزایش محصول است را برآورده نمی‌کند، بلکه باعث ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی می‌شود. اینکه چگونه به بهترین نحو مصرف کود ازته را توسط کشاورزان تحت تأثیر قرار دهیم تا آلودگی‌های حاصله را بدون تأثیر بر رفاه و فرصت‌های توسعه‌ای آنها کاهش دهیم، موضوع مهمی است که باید مورد ارزیابی قرار گیرد. مطالعه حاضر با هدف پاسخگویی به این سوال برای محصول زعفران انجام شده است. برای این منظور، عوامل موثر در مصرف کود ازته در منطقه تربت حیدریه، به عنوان یکی از مناطق عمده تولید زعفران، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این راستا از اطلاعات مربوط به 400 زعفران کار که در سال 1395 از منطقه تربت حیدریه جمع آوری گردیده، استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد الگوی لاجیت حاکی از ارتباط مثبت متغیرهای سن مزرعه زعفران، سن کشاورز، اندازه مزرعه، دفعات آبیاری و داشتن شغل غیر زراعی با سطح مصرف کود ازته و ارتباط منفی میان متغیرهای سطح تحصیلات، میزان مصرف کود حیوانی، حاصلخیزی خاک، قیمت کود ازته و تجربه با سطح مصرف کود ازته میباشد. براین اساس، تلاش در جهت آگاهی بیشتر زعفران کاران با مدیریت مصرف کودها، ارائه گزینه‌های تکنولوژیکی نوین، بویژه برای مزارع بزرگ، و استفاده از سیاستهای قیمتی با هدف جایگزینی نهاده های دیگر همچون کودهای بیولوژیک، پیشنهاد می شود.
عزیزاله خیری؛ هاجر پارسا؛ محسن ثانی خانی؛ فرهنگ رضوی
چکیده
به منظور بررسی خصوصیات کمی و کیفی گیاه زعفران تحت تاثیر منابع مختلف نیتروژن، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1395-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل، کود ازتوبارور-1 (حاوی Azotobacter vinelandii) در دو سطح (1/0 و 2/0 درصد)، کود نیتروکارا (حاوی باکتری Azorhizobium caulinodan) در دو سطح (1 و 2 درصد)، ترکیب ...
بیشتر
به منظور بررسی خصوصیات کمی و کیفی گیاه زعفران تحت تاثیر منابع مختلف نیتروژن، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1395-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل، کود ازتوبارور-1 (حاوی Azotobacter vinelandii) در دو سطح (1/0 و 2/0 درصد)، کود نیتروکارا (حاوی باکتری Azorhizobium caulinodan) در دو سطح (1 و 2 درصد)، ترکیب هر دو کود زیستی {(1 درصد نیتروکارا + 1/0 درصد ازتوبارور-1)، (1 درصد نیتروکارا + 2/0 درصد ازتوبارور-1)، (2 درصد نیتروکارا + 1/0 درصد ازتوبارور-1)، (2 درصد نیتروکارا + 2/0 درصد ازتوبارور-1)}، یک سطح نیتروژن (40 کیلوگرم در هکتار) و شاهد بود. بررسی صفات نشان داد بالاترین تعداد گل، عملکرد کلاله و بیشترین طول کلاله، در کاربرد 2/0 درصد ازتوباکتر به‌دست آمد. همچنین تیمارهای 1/0 درصد ازتوباکتر و 2 درصد آزورایزوبیوم بیشترین وزن خشک کلاله را داشتند. بیشترین میزان نیتروژن برگ و کلروفیل a در تیمارهای 2/0 درصد ازتوباکتر و 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن حاصل شد. در بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی مشخص شد که بیشترین درصد آنتی‌اکسیدان کلاله و فنل کل کلاله در تیمار آزورایزوبیوم 1 درصد و بالاترین میزان فلاونوئید در تیمار 1/0 درصد ازتوباکتر بود. بالاترین میزان کروسین و سافرانال به‌ترتیب در تیمارهای 1/0 درصد ازتوباکتر و 1 درصد آزورایزوبیوم حاصل شد. بنابراین جهت دستیابی به سطوح بالاتر عملکرد زعفران، میزان 2/0 درصد ازتوباکتر جهت افزایش عملکرد کمی و تیمارهای 1/0 درصد ازتوباکتر و 1 درصد آزورایزوبیوم برای افزایش مواد موثره توصیه می‌شوند.