مهدی ابراهیمی؛ محسن پویان؛ محمد علی بهدانی؛ ساره حسینی؛ طیبه شاهی؛ حسین راغ آرا؛ حسین صحابی
چکیده
این طرح با هدف بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی و فراهمی آب بر عناصر برگ و بنه و کیفیت کلاله به‌صورت کرتهای خرد شده در دو سال متوالی رویش زعفران (1399- 1400 و 1400-1401) در مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح میزان فراهمی آب (50 و 100% نیاز آبی زعفران) و شش سطح کودی (شاهد، 100% NPK ، 50% NPK ، 50% ...
بیشتر
این طرح با هدف بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی و فراهمی آب بر عناصر برگ و بنه و کیفیت کلاله به‌صورت کرتهای خرد شده در دو سال متوالی رویش زعفران (1399- 1400 و 1400-1401) در مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح میزان فراهمی آب (50 و 100% نیاز آبی زعفران) و شش سطح کودی (شاهد، 100% NPK ، 50% NPK ، 50% NPK + 3 کود زیستی، 50% NPK + 4 کود زیستی و 3 کود زیستی) بود. با کاهش فراهمی آب میزان ازت در برگ و بنه افزایش و میزان فسفر برگ کاهش یافت اما میزان آهن تحت تأثیر قرار نگرفت. همچنین میزان روی در هر دو اندام گیاه افزایش و میزان پتاسیم بنه کاهش یافت. تیمارهای کودی تأثیر معنی داری بر میزان ازت، فسفر و پتاسیم داشت اما بر میزان آهن و روی تاثیری نداشت. بالاترین میزان ازت و فسفر در برگ و بنه در تیمار استفاده از کود شیمیایی به میزان توصیه شده بدست آمد. میزان کروسین و پیکروکروسین در سال دوم و میزان سافرانال در سال اول رویش زعفران بیشتر بود و فراهمی آب تأثیری بر میزان هیچیک از آپوکاروتنوئیدهای مورد بررسی نداشت. در مجموع بهترین تیمار کودی در این آزمایش کاربرد 100% کود شیمیایی مورد نیاز زعفران و پس از آن کاربرد 50% کود شیمایی به همراه 4 نوع کود زیستی بود که منجر به بیشترین میزان تجمع عناصر نیتروژن، پتاسیم، فسفر، آهن و روی در برگ و بنه زعفران شد.
حمیدرضا فلاحی؛ مهسا اقحوانی شجری؛ عباس همتی کاخکی
چکیده
در این پژوهش مستندسازی همایش‌های ملی زعفران ایران و ارزیابی کمّی اطلاعات علمی منتشر شده در این همایش‌ها مورد بررسی قرار گرفت. تاکنون در ایران هفت همایش ملی زعفران برگزار شده است که اولین دورة آن در سال 1367 در قاینات و آخرین دورة آن در سال 1403 در بیرجند به انجام رسیده است. تاکنون 98 محقق در کمیته علمی دوره‌های مختلف این همایش‌ها عضویت ...
بیشتر
در این پژوهش مستندسازی همایش‌های ملی زعفران ایران و ارزیابی کمّی اطلاعات علمی منتشر شده در این همایش‌ها مورد بررسی قرار گرفت. تاکنون در ایران هفت همایش ملی زعفران برگزار شده است که اولین دورة آن در سال 1367 در قاینات و آخرین دورة آن در سال 1403 در بیرجند به انجام رسیده است. تاکنون 98 محقق در کمیته علمی دوره‌های مختلف این همایش‌ها عضویت داشته‌اند که عباس همتی‌کاخکی و عبدالله ملافیلابی در تمامی دوره‌ها عضو این کمیته بوده‌اند. در طی هفت دوره برگزاری این همایش، تعداد 601 مقاله منتشر شده است که بیشترین تعداد آن (239 مقاله) به هفتمین دوره همایش که توسط دانشگاه بیرجند برگزار شده است، تعلق دارد. بیشترین نسبت تعداد مقالات پژوهشی به مقالات مروری در چهارمین دورة این همایش در دانشگاه بزرگمهر قاینات ثبت شده است. محققان استان‌های خراسان رضوی و خراسان جنوبی به ترتیب در تعداد 271 و 156 مقاله در طی هفت دورة برگزاری همایش به‌عنوان نویسنده مشارکت داشته‌اند و از این حیث نسبت به سایر استان‌های کشور سهم به‌مراتب بالاتری را داشته‌اند. محققان دانشگاه فردوسی مشهد (111 مقاله)، دانشگاه بیرجند (95 مقاله)، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان/خراسان رضوی (66 مقاله) و دانشگاه تربت‌حیدریه (63 مقاله) بیشترین حضور به‌عنوان نویسنده (انفرادی یا اشتراکی با سایر مراکز علمی) در مقالات منتشر شده در طی هفت دورة برگزاری همایش زعفران را داشته‌اند. در طی تمامی دوره‌های برگزاری همایش تعداد 923 نویسنده در مقالات حضور داشته‌اند در مجموع، نتایج بیانگر توجه روزافزون محققان در استان‌های مختلف ایران به انجام پژوهشهای مرتبط با زعفران میباشد که با متمرکز نمودن اجرای تحقیقات آتی بر جنبه‌های نوظهور و ترویج نتایج پژوهشهای پیشین در سطح مزارع، بایستی از نتایج این تحقیقات در جهت کاهش خلاء عملکرد زعفران استفاده شود.
حمیدرضا فلاحی؛ مهسا اقحوانی شجری؛ عباس همتی کاخکی
چکیده
بررسی جهت‌گیری‌های تحقیقاتی زعفران از حیث شناخت موضوعات پژوهشی نوپدید، آگاهی از شکاف‌های تحقیقاتی و ارایة مسیر برای پژوهشهای آتی دارای اهمیت است. در این تحقیق روند پژوهشهای مربوط به همایش‌های ملی زعفران از سال 1367 تا سال 1403 مورد بررسی قرار گرفت. موضوعات پژوهشی به 8 محور اصلی، 17 شاخه و 98 گروه فرعی تقسیم‌بندی شد. بر اساس نتایج حاصل ...
بیشتر
بررسی جهت‌گیری‌های تحقیقاتی زعفران از حیث شناخت موضوعات پژوهشی نوپدید، آگاهی از شکاف‌های تحقیقاتی و ارایة مسیر برای پژوهشهای آتی دارای اهمیت است. در این تحقیق روند پژوهشهای مربوط به همایش‌های ملی زعفران از سال 1367 تا سال 1403 مورد بررسی قرار گرفت. موضوعات پژوهشی به 8 محور اصلی، 17 شاخه و 98 گروه فرعی تقسیم‌بندی شد. بر اساس نتایج حاصل از هشت محور تحقیقاتی اصلی در تعداد 236 مقاله به موضوع تولید و به‌زراعی، 90 مقاله به مصارف و کاربردهای زعفران، 77 مقاله به مسایل برداشت و پس از برداشت، 73 مقاله به مسایل اقتصادی، 55 مقاله به ژنتیک، به‌نژادی و بیوتکنولوژی، 24 مقاله به آفات و بیماری‌ها، 19 مقاله به مکانیزاسیون و 27 مقاله به سایر موضوعات پرداخته شده است. در تمامی این محورهای تحقیقاتی بیشترین تعداد مقاله در همایش هفتم منتشر شده است. فناوری‌های نوین از همایش پنجم مورد توجه خاص محققان قرار گرفته و در همایش هفتم بیشترین تعداد مقالات (21 مقاله از تعداد کل 31 مقاله، معادل با 8/67 درصد) را به خود اختصاص داده است. در بین مسایل پس از برداشت دو موضوع روش خشک کردن کلاله و شناسایی تقلبات و تعیین اصالت محصول، در آخرین دورة برگزاری همایش بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته و حدود 50 درصد تعداد کل مقالات این موضوعات در این دوره ارایه شده است. مهمترین مسایل اکولوژیکی و زراعی که اخیراً در خصوص آن تحقیقات بیشتری ارایه شده است شامل اثر عوامل اقلیمی بر زعفران، اثرات آللوپاتیک زعفران، تناوب زراعی، پیش‌تیمار بنه با هورمون‌های رشد و مهمترین موضوعاتی که در بیشتر همایش‌ها مورد توجه بوده‌اند شامل وزن بنه و تراکم کاشت هستند. موضوعات دانش بومی و گردشگری نیز از موضوعاتی هستند که اگرچه اخیراً بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته‌اند، اما هنوز تحقیقات کافی در مورد آنها صورت نگرفته است.
محمد حسین امینی فرد؛ علی خاکساری مقدم؛ حسن بیات؛ حمیدرضا فلاحی
چکیده
این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر کود گوسفندی و گوگرد بر صفات بیوشیمیایی و مواد مؤثره زعفران طی سال‌های 98-1397 در منطقه سرایان به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود گوسفندی در چهار سطح (0، 20، 40 و 60 تن در هکتار) و گوگرد در سه سطح (0، 200 و 400 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد ...
بیشتر
این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر کود گوسفندی و گوگرد بر صفات بیوشیمیایی و مواد مؤثره زعفران طی سال‌های 98-1397 در منطقه سرایان به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود گوسفندی در چهار سطح (0، 20، 40 و 60 تن در هکتار) و گوگرد در سه سطح (0، 200 و 400 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که کود گوسفندی و گوگرد بر صفات بیوشیمیایی کلاله (آنتی‌اکسیدان، فنول و آنتوسیانین)، مواد مؤثره کلاله (پیکروکروسین، کروسین و سافرانال) و صفات بیوشیمیایی برگ (کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئید) زعفران معنی‌دار شد. تیمار 60 تن در هکتار کود گوسفندی بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان (46/30 درصد)، فنول (52/62 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک)، آنتوسیانین (41/33 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک)، پیکروکروسین (00/33 جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 257 نانومتر)، کروسین (667/285 جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 440 نانومتر)، سافرانال (56/34 جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 330 نانومتر) و کلروفیل b (048/0 میلی‌گرم در گرم وزن تازه) را به خود اختصاص داد. با مصرف 400 کیلوگرم در هکتار گوگرد نیز آنتی‌اکسیدان 31/12 درصد، فنول 35/0 درصد، آنتوسیانین 56/31 درصد، پیکروکروسین 95/30 درصد، کروسین 48/48 درصد، سافرانال 23/11 درصد، کلروفیل a 80/16 درصد، کلروفیل b 33/8 درصد و کاروتنوئید 14/16 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. همچنین بیشترین مقدار فنول (73/62 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک)، آنتوسیانین (63/29 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک)، کروسین (33/287 جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 440 نانومتر)، سافرانال ، کلروفیل کل (026/1 میلی‌گرم در گرم وزن تازه) و کاروتنویید (026/1 میلی‌گرم در گرم وزن تازه) در سطح 60 تن در هکتار کود گوسفندی و 400 کیلوگرم در هکتار گوگرد به‌دست آمد.
محمد حسین امینی فرد؛ زهره دهقانی؛ محمد علی بهدانی؛ مهدی جهانی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر وزن پداژه، قارچ میکوریزا و کود زیستی ازتوباکتر بر رشد و عملکرد زعفران، آزمایشی در سال زراعی 1402-1401 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل 3 سطح وزن پداژه (1/0 تا 4، 1/4 تا 8 و 1/8 تا 12 گرم)، دو سطح کود زیستی باکتریایی (کاربرد و عدم کاربرد ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر وزن پداژه، قارچ میکوریزا و کود زیستی ازتوباکتر بر رشد و عملکرد زعفران، آزمایشی در سال زراعی 1402-1401 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل 3 سطح وزن پداژه (1/0 تا 4، 1/4 تا 8 و 1/8 تا 12 گرم)، دو سطح کود زیستی باکتریایی (کاربرد و عدم کاربرد کود ازتوبارور-1 حاوی باکتری‌های Pantoea agglomerans سویه O4) و دو سطح کود زیستی مایکوریزا (حاوی قارچ میکوریزا آرباسکولار سویه‌هایGlomus mosseae ، Glomus intraradices و Glomus etunicatum و شاهد بدون میکوریزا) بود. نتایج اثرات متقابل وزن پداژه، قارچ مایکوریزا و باکتری ازتوباکتر بر صفات رویشی زعفران در سال اول آزمایش نشان داد که بیشترین تعداد برگ در بوته (33/9)، متوسط وزن خشک برگ (16/0 گرم)، طول برگ (00/37 سانتیمتر)، وزن کل پداژه به‌همراه فلس (68/23 گرم)، تعداد پداژک در پداژه مادری (5)، متوسط وزن پداژک اصلی (15/21 گرم) و متوسط وزن پداژک فرعی (42/3 گرم) از پداژه‌های 12-1/8 گرم و مصرف قارچ مایکوریزا و باکتری ازتوباکتر حاصل شد. در سال دوم آزمایش بیشترین تعداد گل در متر مربع (83/96)، عملکرد گل (66/37 گرم در متر مربع)، عملکرد کلاله تازه (32/2 گرم در متر مربع) و عملکرد کلاله خشک (58/0 گرم در متر مربع) از پداژه‌های 12-1/8 گرم و مصرف قارچ مایکوریزا و باکتری ازتوباکتر حاصل شد. در مجموع نتایج این تحقیق بیانگر بهبود رشد و عملکرد زعفران با کاربرد همزمان پداژه‌هایی با وزن بالاتر (12-1/8 گرم) و مصرف قارچ میکوریزا و باکتری ازتوباکتر بود.
مرتضی اسمعیل نژاد
چکیده
در سال‌های اخیر، کاهش عملکرد زعفران در خراسان جنوبی، به‌ویژه شهرستان سرایان، به دلیل تغییرات اقلیمی مانند کاهش بارش، افزایش دما و نوسانات آب‌وهوایی مشاهده شده است. در این راستا، اتخاذ شیوه‌های کشاورزی هوشمند اقلیمی (CSA) به عنوان یک رویکرد نوین در مدیریت مزارع زعفران ضروری است. این شیوه‌ها به افزایش انعطاف‌پذیری و سازگاری با تأثیرات ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، کاهش عملکرد زعفران در خراسان جنوبی، به‌ویژه شهرستان سرایان، به دلیل تغییرات اقلیمی مانند کاهش بارش، افزایش دما و نوسانات آب‌وهوایی مشاهده شده است. در این راستا، اتخاذ شیوه‌های کشاورزی هوشمند اقلیمی (CSA) به عنوان یک رویکرد نوین در مدیریت مزارع زعفران ضروری است. این شیوه‌ها به افزایش انعطاف‌پذیری و سازگاری با تأثیرات تغییرات آب و هوایی کمک کرده و می‌توانند به بهبود تولید زعفران در شرایط نامساعد اقلیمی منجر شوند. این مطالعه با هدف بررسی راهکارهای کشاورزی هوشمند اقلیمی (CSA) برای سازگاری زعفران‌کاران با این تغییرات، به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از پرسشنامه در ۲۲ روستای سرایان انجام شد. جامعه آماری شامل کشاورزان خرده‌مالک در چهار دهستان بود. میانگین سنی زعفران‌کاران ۴۰ سال، با سابقه ۲۱ سال کشاورزی و مالکیت زمین‌های حدود ۱ هکتار می باشد. بررسی ها نشان داد که اکثر آنها حداقل یکی از روش‌های CSA را به‌کار گرفته‌اند. مهمترین استراتژی‌های انتخابی شامل سازگاری با شرایط محیطی، کاهش اثرات تغییرات اقلیمی و استفاده از آبیاری مدرن بود. همچنین، افزایش کارایی مصرف آب(۸۲٪) و بهبود بهره‌وری مزرعه (۸۱٪) به‌عنوان اولویت‌های اصلی شناسایی شدند. نتایج تأکید میکند که پیاده‌سازی CSA می‌تواند به کشاورزان در مقابله با چالش‌های اقلیمی و افزایش عملکرد کمک کند. مدیریت بهینه آب و خاک و استفاده از پیش‌بینی‌های هواشناسی از راهکارهای کلیدی برای افزایش تاب‌آوری هستند. همچنین، آموزش و تبادل تجربیات میان کشاورزان برای دستیابی به نتایج پایدار ضروری است. این مطالعه نشان می‌دهد که تلفیق دانش بومی با فناوری‌های نوین می‌تواند امنیت غذایی و درآمد زعفران‌کاران را در شرایط تغییر اقلیم بهبود ببخشد.
سرور خرم دل؛ عاطفه میرزائیان
چکیده
عوامل اقلیمی به عنوان مهمترین پارامترهای تعیین‌کننده عملکرد زعفران به عنوان گیاهی دارای آشیانه اکولوژیکی خاص در نقاط مختلف جهان محسوب میشوند. دما مهمترین عامل محیطی مؤثر بر گلدهی و ویژگیهای کیفی زعفران شناسایی شده است. مراحل اصلی رشد رویشی و زایشی زعفران تحت تأثیر پارامترهای اقلیمی شامل تخصیص حداکثری ماده خشک به پیازهای ...
بیشتر
عوامل اقلیمی به عنوان مهمترین پارامترهای تعیین‌کننده عملکرد زعفران به عنوان گیاهی دارای آشیانه اکولوژیکی خاص در نقاط مختلف جهان محسوب میشوند. دما مهمترین عامل محیطی مؤثر بر گلدهی و ویژگیهای کیفی زعفران شناسایی شده است. مراحل اصلی رشد رویشی و زایشی زعفران تحت تأثیر پارامترهای اقلیمی شامل تخصیص حداکثری ماده خشک به پیازهای دختری، القای گلدهی و ظهور گل است. افزایش دما در مرحله القای گلدهی می‌تواند از طریق تأخیر در گلدهی، کوتاهتر شدن دوره گلدهی و کاهش تعداد گل منجر به کاهش عملکرد شود. دمای بهینه برای القای گلدهی و ظهور گل در زعفران به ترتیب حدود ۲۳ و 18 درجه سانتیگراد گزارش شده است. افزایش دما بر طول دوره گلدهی، عملکرد و ویژگیهای کیفی گل اثر نامطلوب داشته و مدت زمان گلدهی را نیز کاهش می‌دهد. علاوه بر این، کاهش بارندگی همراه با افزایش تبخیر-تعرق می‌تواند منجر به تنش خشکی و کاهش عملکرد شود. همچنین، تغییر در الگوی بارش و افزایش رویدادهای حدی به‌صورت مستقیم بر رشد و نمو زعفران اثر منفی می‌گذارند. از جمله راهبردهای فشردهسازی اکولوژیک کشت زعفران شامل انتقال به مناطق اقلیمی خنکتر، کاربرد هورمون‌های زیستی و سوپرجاذب‌ها، تلقیح با میکوریزا و باکتری‌های محرک رشد، تنظیم تراکم و عمق کشت، تناوب زراعی، مدیریت آبیاری، کشت مخلوط، کشت گیاهان پوششی، مدیریت بقایای گیاهی، حفظ بقایای علف‌های هرز روی سطح خاک، کوددهی، تغذیه برگی و مدیریت سن مزرعه بوده که برای بهبود سازگاری و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی توصیه میشوند.
.png){kind=spacer}
)
