سمیه رحیمی داغی؛ سهراب محمودی؛ محمدرضا بخشی؛ محمد حسن سیاری
چکیده
به منظور بررسی اثر سن مزارع زعفران و نوع منطقه بر عملکرد و خصوصیات خاک مزارع زعفران، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با نه تکرار در شهرستان بیرجند در سال زراعی 91-1390 انجام و از تجزیه واریانس یکطرفه و تجزیه رگرسیون جهت تحلیل آماری نتایج استفاده شد. فاکتورهای مورد بررسی سن مزارع با سطوح دو، چهار و شش ساله و نوع منطقه ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر سن مزارع زعفران و نوع منطقه بر عملکرد و خصوصیات خاک مزارع زعفران، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با نه تکرار در شهرستان بیرجند در سال زراعی 91-1390 انجام و از تجزیه واریانس یکطرفه و تجزیه رگرسیون جهت تحلیل آماری نتایج استفاده شد. فاکتورهای مورد بررسی سن مزارع با سطوح دو، چهار و شش ساله و نوع منطقه در سه منطقه شمس‌آباد، بهدان و مهمویی بود. خصوصیات خاک نظیر ماده آلی، هدایت الکتریکی، اسیدیته خاک، فسفر و پتاسیم قابل جذب، درصد آهک و نیتروژن کل خاک اندازه گیری شد و اثرپذیری آنها از فاکتورهای آزمایش و اثر آنها بر عملکرد زعفران در هر منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر سن بر خصوصیات خاک (به جز درصد آهک و پتاسیم قابل جذب) و عملکرد کلاله زعفران از نظر آماری معنی‌دار بود. همچنین عملکرد کلاله و خصوصیات خاک به طور معنی‌داری تحت تأثیر منطقه قرار گرفتند. اثر متقابل منطقه و سن مزرعه بر اسیدیته خاک، پتاسیم قابل جذب و عملکرد کلاله زعفران از نظر آماری معنی‌دار نبود. ارتباط معنی‌داری بین سن مزرعه و عملکرد کلاله زعفران در تمام مناطق مورد مطالعه مشاهده شد؛ به طوری که با افزایش سن مزرعه تا چهارسال عملکرد کلاله زعفران در مناطق مهمویی، بهدان و شمس آباد به ترتیب به میزان 300، 246 و 233 درصد افزایش و پس از آن به ترتیب به میزان 50، 54 و 48 درصد کاهش یافت. نتایج کلی تحقیق، حاکی از تفاوت خصوصیات شیمیایی خاک در مناطق مورد مطالعه بود که همراه با سن مزرعه، عملکرد کلاله زعفران را تحت تأثیر معنی دار قرار می دهد.
فاطمه پورصالحی؛ عباس خاشعی سیوکی؛ زهرا بیدختی
چکیده
کشاورزی در اقتصاد کشورهای در حال توسعه به خصوص ایران جایگاه ویژه ای دارد. برای داشتن منابعی پایدار در کشاورزی انتخاب یک الگوی کشت مناسب که در آن علاوه بر شرط حداکثر نمودن درآمد برای کشاورز، به استفاده صحیح و اصولی از منابع نیز توجه شود، ضروری است. زعفران جزء محصولات صادراتی با ارزش ایران است که در مناطق خشک و نیمه‌خشک جنوب خراسان و ...
بیشتر
کشاورزی در اقتصاد کشورهای در حال توسعه به خصوص ایران جایگاه ویژه ای دارد. برای داشتن منابعی پایدار در کشاورزی انتخاب یک الگوی کشت مناسب که در آن علاوه بر شرط حداکثر نمودن درآمد برای کشاورز، به استفاده صحیح و اصولی از منابع نیز توجه شود، ضروری است. زعفران جزء محصولات صادراتی با ارزش ایران است که در مناطق خشک و نیمه‌خشک جنوب خراسان و برخی نقاط کشور کشت می‌شود. ارزش اقتصادی فراوان زعفران در بازارهای جهانی و اشتغال و درآمد مناسبی که پرورش این گیاه به دنبال دارد، بازده اقتصادی قابل توجهی برای این محصول ایجاد کرده است. این مطالعه با هدف توسعه کشت زعفران با تأکید بر ارزش آب مجازی در شهرستان بیرجند صورت گرفته است. به همین منظور ابتدا مقدار آب مجازی و ارزش آن با استفاده از اطلاعاتی نظیر نیاز آبی، عملکرد و قیمت محصول در دو حالت صادرات و واردات برای هشت محصول پنبه، عناب، زعفران، گندم، گوجه فرنگی، خربزه، پیاز و یونجه، محاسبه و سپس با استفاده از مدل برنامه ریزی خطی LINGO سطح زیر کشت بهینه ی هر محصول تخمین زده شد. همچنین در این مطالعه دو سناریو تعریف گردید که در سناریوی اول سطح زیر کشت محصولات به 5/1 برابر سطح موجود محدود گردید و در سناریوی دوم این محدودیت برداشته شد. نتایج به دست آمده از ارزش آب مجازی و دو سناریو نشان داد که گیاه زعفران در منطقه بیرجند که نسبت به هفت محصول دیگر درآمد بالایی معادل 26/4676 میلیون ریال ایجاد می کند، در اولویت کشت قرار گرفته و سطح زیر کشت آن در سناریوی اول و دوم به ترتیب برابر با 2010 و 65/12188 هکتار به دست آمده است، در مقایسه با سطح زیر کشت موجود (1340 هکتار) افزایش قابل توجهی داشته است.
حمیدرضا فلاحی؛ سعید علمی؛ محمد علی بهدانی؛ مهسا اقحوانی شجری
چکیده
مطالعة دانش بومی زراعت زعفران و مقایسة آن با دانش رسمی منجر به ارائة رهیافت های جدیدی در جهت کاهش خلاء عملکرد این محصول می شود. از این رو، در این پژوهش از طریق تهیة پرسشنامه و انجام مصاحبة حضوری با زعفران کاران به ارزیابی دانش بومی مرتبط با زراعت زعفران در شهرستان سرایان و مقایسة آن با نتایج تحقیقات علمی انجام شده، پرداخته شد. نتایج ...
بیشتر
مطالعة دانش بومی زراعت زعفران و مقایسة آن با دانش رسمی منجر به ارائة رهیافت های جدیدی در جهت کاهش خلاء عملکرد این محصول می شود. از این رو، در این پژوهش از طریق تهیة پرسشنامه و انجام مصاحبة حضوری با زعفران کاران به ارزیابی دانش بومی مرتبط با زراعت زعفران در شهرستان سرایان و مقایسة آن با نتایج تحقیقات علمی انجام شده، پرداخته شد. نتایج نشان داد که در این شهرستان کاشت زعفران عمدتاً از نیمه شهریور تا اواسط مهرماه صورت می گیرد که با توجه به نتایج مطالعات علمی بهتر است در خرداد ماه صورت پذیرد. بیشتر کشاورزان کاشت زعفران در خاک دارای بافت متوسط (84 درصد کشاورزان)، استفاده از بنه های بالای هشت گرم (56 درصد)، تراکم کاشت 95 تا 110 بوته در متر مربع (86 درصد)، عمق کاشت 20 سانتی‌متر (70 درصد) و آرایش کاشت 20×20 سانتی‌متر (70 درصد) را برای زراعت این گیاه مناسب دانستند که در خصوص اکثر شاخص های مورد بررسی ارتباط خوبی بین دانش بومی و دانش رسمی مشاهده می شود، هر چند که لازم است در خصوص اندازة بنه، تراکم و روش کاشت و ارتباط آنها با تعداد سال های بهره برداری از مزرعه دقت بیشتری صورت گیرد. بیشتر کشاورزان استفاده از کود دامی (42 درصد) یا تلفیق کود دامی و شیمیایی (56 درصد)، انجام پنج نوبت آبیاری در طی فصل رشد گیاه (45 درصد)، سله شکنی پس از اولین آبیاری پاییزه و کنترل علف های هرز را در زراعت زعفران توصیه نمودند. در این خصوص، نیز لازم است با کاهش اتکاء به کودهای شیمیایی و تأمین مناسب تر نیاز آبی گیاه به خصوص در سال های کم باران به افزایش کمیت و کیفیت زعفران تولیدی کمک نمود. اکثر افراد مورد مصاحبه آبیاری تابستانه، بارندگی کم در فصل زمستان و نیز وقوع تابستان های گرم را برای گلدهی زعفران نامناسب دانستند. به طور کلی، بین روش های سنتی و نتایج پژوهش های علمی مرتبط با زراعت زعفران در پاره-ای از موارد تضادهایی مشاهده گردید که لازم است از طریق روش های ترویجی و نیز انجام مطالعات تحقیقاتی بیشتر در جهت رفع نواقص به منظور کاهش خلاء عملکرد زعفران تلاش شود.
عبدالرضا احمدی؛ جمشید نظری عالم
چکیده
به منظور ارزیابی تأثیر کودهای شیمیایی و بیولوژیکی بر عملکرد گل زعفران، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در شهرستان سلسله از توابع استان لرستان در سال زراعی 92-1391 اجرا شد. دو تراکم (4 و 5 تن بنه در هکتار) و 4 تیمار کودی شامل شاهد (بدون مصرف کود)، کود بیولوژیک نیتروکسین، کود کامل (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) ...
بیشتر
به منظور ارزیابی تأثیر کودهای شیمیایی و بیولوژیکی بر عملکرد گل زعفران، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در شهرستان سلسله از توابع استان لرستان در سال زراعی 92-1391 اجرا شد. دو تراکم (4 و 5 تن بنه در هکتار) و 4 تیمار کودی شامل شاهد (بدون مصرف کود)، کود بیولوژیک نیتروکسین، کود کامل (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و تیمار تلفیقی کود بیولوژیک نیتروکسین+کود کامل به عنوان تیمار مدنظر قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تراکم بوته اثر معنی‌داری (05/0p≤) بر تعداد گل، وزن خشک گل و کلاله زعفران داشت. افزایش تراکم بوته از 4 به 5 تن بنه در هکتار باعث 43/48 درصد افزایش تعداد گل، 5/87 درصد افزایش وزن خشک گل و 06/82 درصد افزایش وزن خشک کلاله در واحد سطح شد؛ به‌طوری‌که بیشترین میزان وزن خشک کلاله (بیش از 30 کیلوگرم در هکتار) به تراکم 5 تن بنه در هکتار تعلق داشت. همچنین اثر تیمارهای کودی بر تعداد گل، وزن خشک گل، کلاله و بنه معنی‌دار (05/0p≤) بود. در بین تیمارهای کودی، اثر تیمار تلفیقی مصرف کود کامل+ نیتروکسین بر تعداد گل، وزن خشک گل، وزن خشک کلاله (با بیش از 3 گرم در مترمربع) در مقایسه با شاهد قابل ملاحظه بود. نتایج اثر متقابل بین کود و تراکم نشان داد که بیشترین وزن خشک گل و کلاله در تراکم 5 تن بنه در هکتار و تیمار کود نیتروکسین+کود کامل به دست آمد. به‌طور کلی، نتیجه‌گیری می‌شود که با کاربرد کودهای زیستی و کامل، عملکرد کمی گیاه زعفران افزایش یافت، همچنین با کاربرد کود نیتروکسین می‌توان مصرف کودهای شیمیایی را کاهش داد که حرکتی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی محسوب می شود.
صادق اصغری لفمجانی؛ مهدی معصومی جشنی؛ نسیبه حسینی
چکیده
محصول زعفران به عنوان گران ترین محصول کشاورزی و دارویی جهان، با درآمدزایی بالا نسبت به سایر محصولات کشاورزی، نقش بسیار مهمی در معیشت خانوارهای روستایی ایفا می کند. لذا هدف تحقیق حاضر، ارزیابی وضعیت تولید زعفران و نقش آن در معیشت خانوارهای روستایی شهرستان بجستان می باشد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام گردید. مطالعات میدانی تحقیق، ...
بیشتر
محصول زعفران به عنوان گران ترین محصول کشاورزی و دارویی جهان، با درآمدزایی بالا نسبت به سایر محصولات کشاورزی، نقش بسیار مهمی در معیشت خانوارهای روستایی ایفا می کند. لذا هدف تحقیق حاضر، ارزیابی وضعیت تولید زعفران و نقش آن در معیشت خانوارهای روستایی شهرستان بجستان می باشد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام گردید. مطالعات میدانی تحقیق، در دو سطح روستا و خانوار صورت گرفته است که در این راستا، وضعیت تولید و نقش زعفران در معیشت 358 خانوار ساکن در 17 روستای بالای 20 خانوار این شهرستان به عنوان نمونه های انتخابی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، ضمن مطالعات اسنادی و بازدیدهای اولیه میدانی، طیف گسترده ای از شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و محیطی متناسب با شرایط روستاهای مورد مطالعه تعیین گردید و جمع آوری داده‌ها در روسـتاها و خانوارهای نمونه بر اساس شاخص‌های انتخابـی و از طریق پرسشنامه انجام شد. جهت تجـزیه و تحلیل داده ها، از نرم-افزارهایExpert choice ، SPSS و ArcGIS و مدل AHP استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که درآمدهای حاصل از تولید زعفران در 29 درصد از خانوارهای مورد مطالعه، بیش از سایر درآمدها می‌باشد. همچنین بررسی چگونگی تغییرات میزان تولید زعفران در خانوارهای مورد مطالعه مؤید آن است که مقدار تولید در طی 10 سال گذشته در 7/46 درصد از این خانوارها، رو به افزایش و در سایر خانوارهای زعفران کار بدون تغییر یا با کاهش رو به رو بوده است.
ریحانه عسگرپور؛ محمد خواجه حسینی؛ سرور خرم دل
چکیده
آللوپاتی یکی از روابط متقابل بیوشیمیایی دارای اثرات بازدارندگی و تحریک کنندگی است که اثرات معنی‌داری در تحقیقات کشاورزی پایدار دارد. به‌منظور بررسی خصوصیات جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه سه علف‌هرز تاج‌خروس وحشی (Amaranthus retroflexus L.)، ازمک (Cardaria draba L.) و خاکشیر ایرانی (Descurainia Sophia L.) تحت تأثیر غلظت‌های عصاره آبی بنه و گلبرگ زعفران (L. Crocus ...
بیشتر
آللوپاتی یکی از روابط متقابل بیوشیمیایی دارای اثرات بازدارندگی و تحریک کنندگی است که اثرات معنی‌داری در تحقیقات کشاورزی پایدار دارد. به‌منظور بررسی خصوصیات جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه سه علف‌هرز تاج‌خروس وحشی (Amaranthus retroflexus L.)، ازمک (Cardaria draba L.) و خاکشیر ایرانی (Descurainia Sophia L.) تحت تأثیر غلظت‌های عصاره آبی بنه و گلبرگ زعفران (L. Crocus sativus)، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه گیاهان ویژه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1389 انجام شد. تیمارها شامل عصاره آبی گلبرگ و بنه زعفران در غلظت های 25، 50 و 100 درصد بودند. آب مقطر به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شد. صفات مورد مطالعه شامل درصد جوانه‌زنی نهایی، متوسط زمان جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، جوانه‌زنی تجمعی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، نسبت طول ریشه‌چه به ساقه‌چه و وزن تر گیاهچه علف های هرز بودند. نتایج نشان داد که عصاره آبی بنه و گلبرگ زعفران تأثیر معنی‌داری بر درصد و سرعت جوانه زنی، متوسط زمان جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه و وزن تر گیاهچه هر سه علف هرز داشتند؛ به طوری‌که بیشترین اثر بازدارندگی مربوط به غلظت 100 درصد بنه و گلبرگ بود. افزایش غلظت عصاره آبی باعث افزایش متوسط زمان جوانه‌زنی و کاهش طول ریشه‌چه هر سه گونه علف هرز شد. اثر بازدارندگی غلظت عصاره آبی اندام‌های هوایی و زیرزمینی زعفران بر رشد ریشه‌چه هر سه گونه علف هرز بیشتر از ساقه‌چه بود. دامنه کاهش طول ساقه‌چه علف‌های‌هرز تحت تأثیر غلظت های عصاره آبی بنه و گلبرگ به‌ترتیب 3/22-8/11 و 4/39-7/16درصد بود. وزن تر گیاهچه ازمک و خاکشیر ایرانی در عصاره 25 درصد بنه نسبت به شاهد افزایش یافت، ولی سایر تیمارها باعث کاهش وزن تر گیاهچه هر سه گونه علف هرز شد.