یاسین هلال بیکی؛ محمد علی حاج عباسی؛ حسین شیرانی
چکیده
عفران گیاه دائمی و از محصولات بومی قسمت شرقی ایران است و پیاز آن می تواند بین 5 تا 7 سال رشد کند که این امر می تواند موجب تغییر در خصوصیات خاک در درازمدت شود. از این رو، پژوهشی با هدف، بررسی برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در مزارع یک تا هفت ساله زعفران انجام شد. بدین منظور، 50 هکتار از مزارع زعفران در منطقه گزیک (واقع در استان خراسان ...
بیشتر
عفران گیاه دائمی و از محصولات بومی قسمت شرقی ایران است و پیاز آن می تواند بین 5 تا 7 سال رشد کند که این امر می تواند موجب تغییر در خصوصیات خاک در درازمدت شود. از این رو، پژوهشی با هدف، بررسی برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در مزارع یک تا هفت ساله زعفران انجام شد. بدین منظور، 50 هکتار از مزارع زعفران در منطقه گزیک (واقع در استان خراسان جنوبی) انتخاب شد. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با یک تیمار (سال های کشت) در شش سطح (1، 2، 3، 4، 5 و 7 ساله) و هشت تکرار در سال 1386 انجام شد. نمونه های خاک از عمق صفر تا 30 سانتی متری از مزارع یک تا هفت ساله تهیه گردید. درصد ماده آلی، ماده آلی ذره ای، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، رطوبت خاک در ظرفیت مزرعه و نقطه پژمردگی دائم، درصد نیتروژن کل، محتوی فسفر قابل جذب خاک و عناصر کم مصرف آهن، مس، روی و منگنز خاک اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که درصد ماده آلی خاک با افزایش سن مزارع، زیاد شد. سال کشت تأثیر معنی داری بر مقدار ماده آلی ذره ای نداشت. مقادیر میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، رطوبت های گنجایش زراعی و پژمردگی دائم، در مزارع هفت ساله نسبت به مزارع یک ساله، افزایش یافتند. نیتروژن کل و فسفر قابل جذب نیز با افزایش سن مزارع افزایش پیدا کرد. هم چنین، در مزارع هفت ساله، قابلیت جذب عناصر کم مصرف آهن، مس، روی و منگنز به طور معنی داری نسبت به مزارع یک تا سه ساله افزایش یافت.
هادی قلی نژاد؛ عبدالحمید اشراق نیای جهرمی
چکیده
محصول زعفران نقش مهمی در صادرات غیرنفتی در ایران ایفاء میکند. این محصول دارای خواص فراوانی است. در سالهای اخیر تلاش زیادی جهت تولید بهتر این محصول و نیز شناساندن این محصول به بازارهای جهانی شده است، ولی هنوز جایگاه ایران در بازار این محصول جایگاه مناسبی نمیباشد. در این مقاله، سعی شد جهت بهبود و افزایش بهرهوری تولید، ارتقای کیفیت، استفاده ...
بیشتر
محصول زعفران نقش مهمی در صادرات غیرنفتی در ایران ایفاء میکند. این محصول دارای خواص فراوانی است. در سالهای اخیر تلاش زیادی جهت تولید بهتر این محصول و نیز شناساندن این محصول به بازارهای جهانی شده است، ولی هنوز جایگاه ایران در بازار این محصول جایگاه مناسبی نمیباشد. در این مقاله، سعی شد جهت بهبود و افزایش بهرهوری تولید، ارتقای کیفیت، استفاده بهینه از این محصول و نیز دستیابی به سهم بیشتری از بازارهای جهانی و کسب ارزش افزوده بیشتر، مدلی جامع ارائه شود. لذا کلیه مراحل قبل از کاشت، کاشت، داشت، برداشت، فرآوری، دستهبندی، بستهبندی، توزیع و بازاریابی و معضلات و مشکلات موجود در این مراحل بررسی و با مطالعه کارهای پژوهشی گذشته، مصاحبه با کشاورزان و کارشناسان مربوطه و استفاده از ابزار تحلیل کمی جهت بهبود وضع موجود راهکارهای عملی ارائه میشود. در انتها، توجه به تحقیقات علمی و آزمایشگاهی و افزایش بهرهوری در تولید، رعایت بهداشت، جلوگیری از توسعه کاشت در مناطق نامناسب، استفاده از زعفران در صنایع تبدیلی خصوصاً در بخش صنعت و دارویی، تبلیغات مناسب و در نهایت، ایجاد برند ملی جهت حفظ جایگاه ایران و داشتن برتری در تولید و بازاریابی این محصول توصیه شده است.
صادق صادقی طبس؛ عباس خاشعی سیوکی؛ محسن پوررضا بیلندی؛ سید رضا هاشمی
چکیده
الگوی کشت به عنوان یکی از مهمترین پارامترهای مؤثر در مدیریت منابع آب مطرح میباشد. تعیین الگوی کشت برای یک منطقه کشاورزی، با مجهولات فراوانی همراه است. تنوع محصولات قابل کشت، درصد کشت، میزان آب مورد نیاز، اشتغال، میزان سوددهی هر محصول و همچنین میزان منابع آب دردسترس مجموعه عواملی هستند که در تعیین الگوی کشت مناسب موثر می باشند. این ...
بیشتر
الگوی کشت به عنوان یکی از مهمترین پارامترهای مؤثر در مدیریت منابع آب مطرح میباشد. تعیین الگوی کشت برای یک منطقه کشاورزی، با مجهولات فراوانی همراه است. تنوع محصولات قابل کشت، درصد کشت، میزان آب مورد نیاز، اشتغال، میزان سوددهی هر محصول و همچنین میزان منابع آب دردسترس مجموعه عواملی هستند که در تعیین الگوی کشت مناسب موثر می باشند. این تحقیق با هدف تعیین الگوی کشت بهینه در دشت بیرجند با استفاده الگوریتم فراکاوشی جهش ترکیبی قورباغه انجام گرفت. در این مدل از معیارهای اقتصادی و اجتماعی جهت حداکثر کردن درآمد خالص، اشتغال نیروی کار و حداقل کردن آب مصرفی، هزینه محصولات و مقدار آب مجازی صادراتی استفاده شد. وزن معیارها بر اساس اطلاعات منطقه و مطالعات میدانی توسط روش تحلیل سلسله مراتبی تعیین گردید. این مدل پس از بدون بعد کردن معیارهای فوقالذکر به عنوان اهداف مدل و با دو سناریوی متفاوت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در سناریوی اول زعفران، محصولات جالیزی، زیرهسبز و سبزیجات، بالاترین حد مربوطه )با توجه به وجود محدودیت( از سطح زیر کشت را به خود اختصاص دادند، اما در سناریوی دوم که 32 درصد از / 34 و 5 / محدودیت اختصاص سطح زیر کشت به محصولات کاهش یافت، ابتدا زعفران و سپس محصولات جالیزی به ترتیب با مقادیر 8 کل سطح زیر کشت، بیشترین سطح را به خود اختصاص دادند. همچنین با توجه به اقلیم خشک منطقه میزان آب مصرفی نسبت به الگوی کشت پایه در سناریوی اول و دوم به ترتیب 14 و 24 درصد کاهش داشت.
علیرضا کوچکی؛ سید محمد سیدی
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی چندساله و ژئوفیت تریپلوئید بوده که میتواند تا 8 الی 14 سال به دوره زندگی خود ادامه دهد. در طول هر فصل زراعی، زعفران مراحل رشد را پس از گلدهی، با تولید بنه های دختری از بنه مادری طی میکند. در طی دوره رشد، بنه های جدید عموماً در روی بنه های قدیمیتر تشکیل میشوند؛ به طوریکه تراکم گیاه افزایش مییابد. بر این اساس، تعداد ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی چندساله و ژئوفیت تریپلوئید بوده که میتواند تا 8 الی 14 سال به دوره زندگی خود ادامه دهد. در طول هر فصل زراعی، زعفران مراحل رشد را پس از گلدهی، با تولید بنه های دختری از بنه مادری طی میکند. در طی دوره رشد، بنه های جدید عموماً در روی بنه های قدیمیتر تشکیل میشوند؛ به طوریکه تراکم گیاه افزایش مییابد. بر این اساس، تعداد گل و نیز عملکرد کلاله خشک زعفران در سال اول پایین بوده و در سالهای پنجم تا ششم پس از کاشت، به حداکثر مقدار خود میرسد. عملکرد کلاله زعفران اساساً وابسته به شرایط آب و هوایی و نیز بستر کشت در طی دوره تشکیل بنههای دختری میباشد. در این ارتباط، بیشتر پژوهشهای انجام شده پیرامون توسعه عملیات زراعی جدید و مناسبی است که بتواند منجر به افزایش سود اقتصادی و عملکرد زعفران شود. در این مقاله ابتدا فنولوژی زعفران بر اساس رفتار بنه های مادری دختری زعفران توصیف و بررسی شده و مروری بر عوامل مؤثر بر رفتار بنه های دختری زعفران در هر یک از مراحل فنولوژی گیاه صورت گرفته است.
محمد حسینی؛ علیرضا صادقیان؛ فاطمه برکاتی
چکیده
ترکیبات فنولی در اندامهای مختلف گیاه زعفران به ویژه بنه همبستگی منفی با عملکرد اقتصادی زعفران دارد، اما باعث بهبود ویژگیهای کیفی این گیاه میشود. این طرح تحقیقاتی در سالهای 1991 و 1999با نمونه های گرفته شده از مزارع روستای آبرود در شهرستان تربت حیدریه انجام شد. در این تحقیق رابطه عملکرد اقتصادی گیاه زعفران با میزان ترکیبات فنولی در بنهها ...
بیشتر
ترکیبات فنولی در اندامهای مختلف گیاه زعفران به ویژه بنه همبستگی منفی با عملکرد اقتصادی زعفران دارد، اما باعث بهبود ویژگیهای کیفی این گیاه میشود. این طرح تحقیقاتی در سالهای 1991 و 1999با نمونه های گرفته شده از مزارع روستای آبرود در شهرستان تربت حیدریه انجام شد. در این تحقیق رابطه عملکرد اقتصادی گیاه زعفران با میزان ترکیبات فنولی در بنهها و ریزوسفر بدست آمد. این تحقیق در مزارع سه ساله، پنج ساله و هفت ساله زعفران انجام شد. طرح آماری مورد استفاده بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در نظر گرفته شد. فاکتور اول زمان نمونه برداری در 4 سطح و اندام های مورد مطالعه شامل پیاز و برگ های زعفران و از طرف دیگر مطالعه خاک اطراف پیاز زعفران بود. میزان تجمع ماده خشک، میزان نیتروژن ریزوسفر و ترکیبات فنولی بنه و برگهای زعفران با تکرارهای مختلف و با نمونه گیریهای تصادفی اندازه گیری و به کمک روشهای آماری رابطه این ترکیبات شیمیایی با عملکرد اقتصادی زعفران در مزارع سنین مختلف زعفران تعیین شد. نتایج نشان داد که اثر زمان نمونه برداری بر میزان ترکیبات فنولی برگهای گیاه زعفران تأثیر معنی داری نداشت، اما زمان نمونه برداری اثر معنیداری بر میزان نیتروژن برگهای گیاه زعفران داشت. زمان نمونهبرداری بر وزن تر و وزن خشک برگهای گیاه زعفران اثر معنی داری داشت. سن مزرعه بر عملکرد اقتصادی زعفران، وزن تر و وزن خشک برگها اثر معنیداری داشت. اثر متقابل زمان نمونه برداری و سن مزرعه بر میزان نیتروژن برگها معنیدار بود. روابط بین میزان نیتروژن اندامهای مختلف زعفران، میزان ماده خشک و ترکیبات فنولی آن کم و بیش مشابه گیاهان زراعی دیگر به وضوح ثابت شده است.
احمد جعفرزاده؛ عباس خاشعی سیوکی؛ علی شهیدی
چکیده
زعفران به عنوان محصول استراتژیک استان از اهمیت بالایی در توسعه کشاورزی برخوردار است. لذا بررسی اثرات پدیدههای مختلف بر عملکرد این محصول بسیار حیاتی خواهد بود. از جمله این پدیدهها اثرات تغییر اقلیم میباشد که به طور مستقیم اثراتی روی پارامترهای اقلیمی خواهد گذاشت. به منظور بررسی اثرات تغییر اقلیم روی نیاز آبی زعفران، از خروجی چهار ...
بیشتر
زعفران به عنوان محصول استراتژیک استان از اهمیت بالایی در توسعه کشاورزی برخوردار است. لذا بررسی اثرات پدیدههای مختلف بر عملکرد این محصول بسیار حیاتی خواهد بود. از جمله این پدیدهها اثرات تغییر اقلیم میباشد که به طور مستقیم اثراتی روی پارامترهای اقلیمی خواهد گذاشت. به منظور بررسی اثرات تغییر اقلیم روی نیاز آبی زعفران، از خروجی چهار مدل اقلیمی ,47CGCMT M, ECHO_G, 50ECHAM1HADGEM و تحت سناریوهای 1, B2B, A1A که متعلق به پایگاه داده CCCMA هستند، استفاده شد. پارامترهای اقلیمی نظیر بارش و متوسط درجه حرارت ماهانه طی سالهای 1992- 2014 و 2014-2040 میلادی به ترتیب به عنوان دوره پایه و آینده از این پایگاه داده استخراج شد. برای محاسبه نیاز آبی زعفران از روش تورنتوایت بهره گرفته شد. به به منظور تعیین دقت مدلهای اقلیمی، همبستگی میان آمار مشاهداتی و خروجی مدلهای اقلیمی انجام شد. نتایج نشان داد که مدل 47CGCMT تحت سناریوی B1A از دقت بالاتری نسبت به سایر مدلها برخوردار است. همچنین تمامی مناطق مستعد استان در کشت زعفران در سال 2040 میلادی با افزایش نیاز آبی مواجه خواهند شد. به طور کلی، میانگین افزایش نیاز آبی در استان 67 میلیمتر در انتهای فصل کشت در سال 2040 میلادی پیش بینی شد. شهر بیرجند با 95 میلیمتر افزایش نیاز آبی، بیشترین تغییرات را در میان شهرهای استان داشت. همچنین شهرستان قائن که قطب تولید زعفران استان به شمار میرود، با افزایش 40 میلیمتری مواجه خواهد شد. میانگین نیاز آبی زعفران در استان روند افزایشی به خود خواهد گرفت؛ به طوریکه از 425/52 میلیمتر به 487/61 میلی متر در سال خواهد رسید. به طور کلی، تغییر اقلیم اثرات منفی روی نیاز آبی زعفران در استان خواهد داشت که پراکنش این افزایش در مناطق مختلف استان متفاوت است. اتخاذ راهکارهای کاهش اثرات تغییر اقلیم و سازگاری با شرایط اقلیمی میتواند برای تخفیف اثرات مدنظر قرار گیرد.
وحید کاردان مقدم؛ محمد علی بهدانی؛ حمید کاردان مقدم؛ محمد حسن فتحی نسری
چکیده
با توجه به سطح زیر کشت و میزان تولید زعفران در کشور و به ویژه در استانهای خراسان و نیاز روز افزون به تولید علوفه، استفاده بهینه از بقایای علوفهای این گیاه میتواند نقش مهمی در تأمین بخشی از نیاز علوفه دامها در این استانها داشته باشد. تحقیق حاضر به منظور تعیین ترکیب شیمیایی و تجزیهپذیری شکمبهای ماده خشک بقایای علوفهای زعفران عملآوری ...
بیشتر
با توجه به سطح زیر کشت و میزان تولید زعفران در کشور و به ویژه در استانهای خراسان و نیاز روز افزون به تولید علوفه، استفاده بهینه از بقایای علوفهای این گیاه میتواند نقش مهمی در تأمین بخشی از نیاز علوفه دامها در این استانها داشته باشد. تحقیق حاضر به منظور تعیین ترکیب شیمیایی و تجزیهپذیری شکمبهای ماده خشک بقایای علوفهای زعفران عملآوری شده با قارچ صدفی پلوروتوس فلوریدا به روشهای درون کیسهای و آزمون تولید گاز در آزمایشگاه تغذیه دام دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند با 2 تیمار و بر مبنای آزمون مقایسه دو میانگین )تی استیودنت( انجام شد. به این منظور، بقایای علوفهای زعفران در اواخر مرحله رکود گیاه برداشت و با قارچ پلوروتوس فلوریدا عملآوری گردید. نتایج بر مبنای آزمون مقایسه دو میانگین )تی استیودنت( و با استفاده از نرمافزار آماری - SAS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که فرآیند عمل آوری با قارچ، موجب کاهش معنیدار ماده خشک، فیبر نامحلول در شوینده خنثی و فیبر نامحلول در شوینده اسیدی و افزایش معنیدار پروتئین خام بقایای علوفهای زعفران شد )مقادیر ماده خشک، پروتئین خام، فیبر نامحلول در شوینده خنثی، فیبر نامحلول در شوینده اسیدی و خاکستر ، نمونه ها قبل از عمل آوری به ترتیب 9/93، 6/6، 9/45، 0/38 و 2/5 درصد ماده خشک و پس از عملآوری به ترتیب7/67، 8/14، 2/28، 7/26 و 7/6 درصد ماده خشک بود(. عمل آوری سبب افزایش معنیدار فراسنجههای تجزیهپذیری ماده خشک در شکمبه شامل بخش سریع تجزیه، بخش کند تجزیه و ثابت نرخ تجزیه شد. همچنین عملآوری بقایای زعفران سبب افزایش معنیدار تولید گاز حاصل از بخش با پتانسیل تجزیهپذیری، انرژی قابل متابولیسم، قابلیت هضم ماده آلی و غلظت اسیدهای چرب کوتاه زنجیر شد. به طور کلی، به نظر میرسد که عملآوری با قارچ صدفی پلوروتوس فلوریدا باعث بهبود ارزش غذایی بقایای زعفران شد.
پرویز رضوانی مقدم؛ سرور خرم دل؛ عبداله ملافیلابی
چکیده
خصوصیات خاک نقش اساسی را در رشد عملکرد گیاهان نظیر زعفران ایفاء می نماید. این آزمایش با هدف ارزیابی اثر ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد بنه و گل زعفران در سال 1393 اجرا شد. خصوصیات مورد مطالعه خاک شامل بافت، کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، پتاسیم قابل دسترس، اسیدیته و هدایت الکتریکی و صفات مورد مطالعه ...
بیشتر
خصوصیات خاک نقش اساسی را در رشد عملکرد گیاهان نظیر زعفران ایفاء می نماید. این آزمایش با هدف ارزیابی اثر ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد بنه و گل زعفران در سال 1393 اجرا شد. خصوصیات مورد مطالعه خاک شامل بافت، کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، پتاسیم قابل دسترس، اسیدیته و هدایت الکتریکی و صفات مورد مطالعه زعفران شامل وزن خشک بنه، تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشک کلاله بودند. به منظور تعیین رابطه بین متغیرهای خاک (متغیرهای مستقل) و متغیرهای عملکردی زعفران (متغیرهای وابسته) از رگرسیون چندگانه استفاده شد و برای شناسایی تأثیرگذارترین عوامل از بین خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات عملکردی زعفران، آنالیز رگرسیون گام به گام انجام گردید. نتایج نشان داد که اثر بافت های مختلف خاک بر کلیه خصوصیات عملکرد بنه و گل زعفران معنی دار (01/0p≤) بود؛ به طوری که بیشترین و کمترین عملکرد زعفران برای بافت های لوم شنی و رسی به دست آمد. بیشترین و کمترین ضرایب عوامل شیمیایی خاک با وزن خشک کلاله به ترتیب برای محتوی پتاسیم قابل دسترس (573/0-) و اسیدیته (0052/0) محاسبه شد. مهمترین عوامل شیمیایی خاک مؤثر بر وزن خشک کلاله زعفران بر اساس آنالیز رگرسیون گام به گام شامل محتوی پتاسیم قابل دسترس، فسفر قابل دسترس، هدایت الکتریکی و نیتروژن کل می باشند. ضرایب همبستگی مدل های رگرسیونی خصوصیات خاک با وزن خشک بنه، تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشک کلاله زعفران به ترتیب برابر با 84/0، 87/0، 90/0 و 89/0 محاسبه گردید. همچنین رابطه مثبت و معنی داری بین عملکرد گل و بنه زعفران وجود داشت.