نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• صادق اصغری لفمجانی ¹
• مهدی معصومی جشنی ²
• نسیبه حسینی ²

¹ استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه جغرافیا دانشگاه زابل

² دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه جغرافیا دانشگاه زابل

چکیده

محصول زعفران به عنوان گران ترین محصول کشاورزی و دارویی جهان، با درآمدزایی بالا نسبت به سایر محصولات کشاورزی، نقش بسیار مهمی در معیشت خانوارهای روستایی ایفا می کند. لذا هدف تحقیق حاضر، ارزیابی وضعیت تولید زعفران و نقش آن در معیشت خانوارهای روستایی شهرستان بجستان می باشد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام گردید. مطالعات میدانی تحقیق، در دو سطح روستا و خانوار صورت گرفته است که در این راستا، وضعیت تولید و نقش زعفران در معیشت 358 خانوار ساکن در 17 روستای بالای 20 خانوار این شهرستان به عنوان نمونه های انتخابی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، ضمن مطالعات اسنادی و بازدیدهای اولیه میدانی، طیف گسترده ای از شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و محیطی متناسب با شرایط روستاهای مورد مطالعه تعیین گردید و جمع آوری داده‌ها در روسـتاها و خانوارهای نمونه بر اساس شاخص‌های انتخابـی و از طریق پرسشنامه‌ انجام شد. جهت تجـزیه و تحلیل داده ها، از نرم-افزارهایExpert choice ، SPSS و ArcGIS و مدل AHP استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که درآمدهای حاصل از تولید زعفران در 29 درصد از خانوارهای مورد مطالعه، بیش از سایر درآمدها می‌باشد. همچنین بررسی چگونگی تغییرات میزان تولید زعفران در خانوارهای مورد مطالعه مؤید آن است که مقدار تولید در طی 10 سال گذشته در 7/46 درصد از این خانوارها، رو به افزایش و در سایر خانوارهای زعفران کار بدون تغییر یا با کاهش رو به رو بوده است.

کلیدواژه‌ها

• تولید زعفران
• معیشت
• خانوارهای روستایی
• شهرستان بجستان