نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند

2 گروه زراعت

3 گروه زراعت دانشگاه بیرجند

4 استاد

چکیده

زعفران گیاهی تریپلوئید و عقیم است که تکثیر آن فقط از طریق بنه­های مادری انجام می­شود. تکثیر گیاه به طور طبیعی خیلی کند است. استفاده از تکنیک­های کشت درون شیشه­ای می­تواند به تکثیر این گیاه سرعت بخشیده و جوابگوی درخواست بیش از پیش کشاورزان به این گیاه دارویی مهم باشد. هدف از این تحقیق، دستیابی به روش مناسب برای ایجاد ریزبنه از بنه مادری پیش تیمار شده با سرما بود. به این منظور، نمونه­هایی در دو تاریخ متفاوت مرداد و اوایل شهریور از منطقه قاین در خراسان جنوبی جمع­آوری و بنه­های سالم و درشت به مدت 15-13 هفته در دمای 1±3 درجه سانتی­گراد و تاریکی نگهداری شدند. محیط کشت MS 2/1 همراه با شش درصد ساکارز، دو میلی­گرم بر لیتر IBA و غلظت­های 2، 4 و 6 میلی­گرم در لیتر BAP در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تکرار مورد برررسی قرار گرفتند. نمونه­های شاهد فاقد تنظیم­کننده­های رشد بودند. نتایج حاکی از آن بود که تنظیم­کننده­های رشد در ایجاد ریزبنه­ها بی­اثر بودند و بنه­های برداشت شده در مرداد ماه پیش تیمار شده به مدت 15 هفته بیشترین و بزرگترین ریزبنه‌ها را تشکیل دادند. با توجه به نتایج، استفاده از بنه­های برداشت شده در مرداد ماه با پیش تیمار سرمایی کافی و کشت بنه‌ها در محیط کشت MS 2/1 حتی بدون اعمال هورمون برای تهیه ریزبنه از طریق کشت درون شیشه­ای توصیه می‌شود که به لحاظ اقتصادی نیز به صرفه می‏باشد.

کلیدواژه‌ها

Abdullaev, F.I., and Frenkel, G.D., 1999. Saffron in Biological and Medical Research. Saffron. CRC Press, pp. 103-113.
Ahmad, M., Razvi, S., Zaffar, G., Nengroo, Z., Mir, S., Wani, B., Ameeque, A., and Habib, M., 2014. Micropropagation of saffron (Crocus sativus L.): A review. J. Cell Tissue Res. 14, 4073-4076.
Ahouran, M., Hosseini, R., and Zarghami, R., 2012. Corms as a source of explants for the successful clonal propagation of Crocus cancellatus. J. Crop Sci. Biotechnol. 15, 47-51.
Ahrazem, O., Rubio-Moraga, Á., Castillo-López, R., Mozos, A.T., and Gómez-Gómez, L., 2010. Crocus sativus pathogens and defence responses. Saffron. Funct. Plant Sci. Biotechnol. 4, 81-90.
Ascough, G.D., Erwin, J.E., and van Staden, J., 2009. Micropropagation of Iridaceae-a review. PCTOC. 97, 1-19.
Cavusoglu, A., Sulusoglu, M., and Erkal, S., 2013. Plant regeneration and corm formation of saffron (Crocus sativus L.) in vitro. Res. J. Biotechnol. 8, 128-133.
Devi, K., Sharma, M., Singh, M., and Singh Ahuja, P., 2011. In vitro cormlet production and growth evaluation under greenhouse conditions in saffron (Crocus sativus L.)- A commercially important crop. Eng. Life Sci. 11, 189-194.
Ebrahimzadeh, H., Karamian, R., and Noori-Daloii, M.R., 2000. Somatic embryogenesis and regeneration of plantlet in saffron, Crocus sativus L. Iran. J. Sci. I. R. 11, 169-173. [in Persian with English Summary].
Fernández, J.A., 2004. Biology, biotechnology and biomedicine of saffron. Recent Res. Dev. Plant Sci. 2, 127-159.
Gresta, F., Lombardo, G., Siracusa, L., and Ruberto, G., 2008. Saffron, an alternative crop for sustainable agricultural systems. A review. Agron. Sustain. Dev. 28, 95-112.
Homes, J., Legros, M., and Jaziri, M., 1987. In vitro multiplication of Crocus sativus L. International Society for Horticultural Science (ISHS). Leuven, Belgium, pp. 675-676.
Karaoğlu, C., Çöcü, S., İpek, A., Parmaksız, I., Uranbey, S., Sarıhan, E., Arslan, N., Kaya, M. D., Sancak, C., Özcan, S., Gürbüz, B., Mirici, S., Er, C., and Khawar, K.M., 2007. In vitro micropropagation of saffron. International Society for Horticultural Science (ISHS), Leuven, Belgium, pp. 223-227.
Koocheki, A., Rezvani Moghaddam, P., Mollafilabi, A., and Seyyedi, S.M., 2013. The effects of high corm density and manure on agronomic characteristics and corms behavior of saffron (Crocus sativus L.) in the second year. J. Saffron Res. 1(2), 144-155. [in Persian with English Summary].
Mir, J.I., Ahmed, N., Shafi, W., Rashid, R., Khan, M.H., Sheikh, M.A., Shah, U.N., Zaffar, S., and Rather, I., 2014. In vitro development and regeneration of microcorms in saffron (Crocus sativus L.). Afr. J. Biotechnol. 13, 2637-2640.
Parray, J.A., Kamili, A.N., Hamid, R., and Husaini, A.M., 2012. In vitro cormlet production of saffron (Crocus sativus L. Kashmirianus) and their flowering response under greenhouse. GM Crops and Food: Biotechnol. Agric. Food Chain. 3, 289-295.
Payne, R., Harding, S., Murray, D., Soutar, D., Baird, D., Welham, S., Kane, A., Gilmour, A., Thompson, R., Webster, R., and Tunnicliffe, W.G., 2009. GenStat Release 12.1. VSN International Hemel Hempstead, UK.
Plessner, O., Ziv, M., and Negbi, M., 1990. In vitro corm production in the saffron crocus (Crocus sativus L.). Plant Cell Tissue Organ Cult. 20, 89-94.
Quadri, R.R., Kamili, A.N., Husaini, A.M., Shah, A.M., and Teixeira da Silva, J., 2010. In vitro studies on cormogenesis and maximization of corm size in saffron. Funct. Plant Sci. Biotechnol. 4, 132-135.
Renau-Morata, B., Moyá, L., Nebauer, S.G., Seguí-Simarro, J.M., Parra-Vega, V., Gómez, M.D., and Molina, R.V., 2013. The use of corms produced under storage at low temperatures as a source of explants for the in vitro propagation of saffron reduces contamination levels and increases multiplication rates. Ind. Crop Prod. 46, 97-104.
Schneider, C.A., Rasband, W.S., and Eliceiri, K.W., 2012. NIH Image to Image J: 25 years of image analysis. Nat. Methods. 9, 671–675.
Sharafzadeh, S.H., and Khoshkhoy, M., 2004. Effects of pre-cooling and growth regulators on micropropagation of saffron (Crocus sativus L.) of Estahban. Iran. J. Hortic. Sci. Technol. 5, 129-136. [in Persian with English Summary].
Sharifi, G., Ebrahimzadeh, H., Ghareyazie, B., and Karimi, M., 2010. Globular embryo-like structures and highly efficient Thidiazuron-induced multiple shoot formation in saffron (Crocus sativus L.). In Vitro Cell Dev. Biol. Plant. 46, 274-280.
Sharma, K.D., and Piqueras, A., 2010. Saffron (Crocus sativus L.) tissue culture: Micropropagation and secondary metabolite production. Funct. Plant Sci. Biotechnol. 4, 15-24.
Sharma, K.D., Rathour, R., Sharma, R., Goel, S., Sharma, T.R., and Singh, B.M., 2008. In vitro cormlet development in Crocus sativus. Biol. Plantarum. 52, 709-712.
Souret, F.F., and Weathers, P.J., 2000. The growth of saffron (Crocus sativus L.) in aeroponics and hydroponics. J. Herbs Spices Med. Plants. 7, 25-35.
Szlachetka, W., Drozd, J., and Drozd, W., 1990. Effect of meteorological conditions on crocus corm yield in commercial production. Prace Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach. Seria B, Rośliny Ozdobne. 15, 35-40.
Vahedi, M., Kalantari, S., and Salami, S.A., 2014. Factors affecting callus induction and organogenesis in saffron (Crocus sativus L.). Plant Tissue Cult. Biotechnol. 24, 1-9.
Zeybek, E., Önde, S., and Kaya, Z., 2012. Improved in vitro micropropagation method with adventitious corms and roots for endangered saffron. Cent. Eur. J. Biol. 7, 138-145.