نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی/ دانشگاه بیرجند

2 دانشجو/ دانشگاه بیرجند

چکیده

زعفران (Crocus sativus L.) به عنوان گران­بهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که با توجه به مقاومت در برابر خشکی نقش قابل توجهی در زمینه صادرات غیرنفتی ایران دارد. از طرفی، شرایط اقلیمی از مهمترین متغیر­های محیطی تأثیر­گذار در تولید محصولات کشاورزی می­باشد. همچنین اساس توسعه کشاورزی آگاهی دقیق از ویژگی­های محیطی در هر منطقه می­باشد. در نتیجه شناسایی مناطق مستعد جهت کشت، زمینه را برای برنامه­ریزی­های لازم جهت گسترش کشت این محصول فراهم می­کند. در این تحقیق، سعی شده است که با ارزیابی شرایط اقلیمی مناطق مستعد کشت زعفران در شهرستان سمنان پهنه­بندی شوند. بدین منظور چهار ایستگاه هواشناسی استان در یک دوره آماری ده ساله (2015-2005) انتخاب و به کمک نرم­افزار 9.3ArcGIS مدل­سازی و تحلیل اطلاعات صورت گرفت. با توجه به شرایط اقلیمی مناسب هر مرحله از رشد، لایه­های اطلاعاتی کلاس­بندی و وزن­دهی شدند. به منظور تلفیق لایه­های اطلاعاتی از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و روش تحلیل شبکه­ای (ANP) استفاده گردید. در نهایت، نقشه پتانسیل اقلیمی کشت زعفران در شهرستان سمنان تهیه گردید. مقایسه­ دو روش نشان داد که در روش AHPمساحت منطقه خوب 5/59 درصد، منطقه متوسط 5/34 درصد و منطقه ضعیف 6 درصد از سطح شهرستان را شامل می­شود، اما در روش ANP مساحت منطقه خوب 32 درصد، منطقه متوسط 48 درصد و منطقه ضعیف 20 درصد از سطح شهرستان را در بر می­گیرد.

کلیدواژه‌ها

Bashiri, M., Seyedi, M., and Tosan, M., 2014. The effect of sunny hours on the performance of saffron in the Khorasan Razavi. The Second National Conference on Science and Research Saffron, Mashhad, Iran. [in Persian].
Dey, P.K., and Ramcharan, E.K., 2000. Analytic hierarchy process helps select site for limestone quarry expansion in Barbados. J. Environ. Manag. 88, 1384-1395.
Faraj Zadeh, M., and Taklobighash, A., 2001. The agro climatic of Hamedan province by using geographical information system. Geog. Res. J. 41, 44-49. [in Persian with English Summary].
 Hasan zadeh, A., and Golkar, M., 2014. Talent evaluation of city land Torbat for Saffron cultivation based on climatic parameters. The Second National Conference on Science and Research Saffron, Research Saffron, Mashhad, Iran. [in Persian].
Jafarbeyglu, M., and Mobaraky, Z., 2008. The land proportion in Qazvin province for Saffron cultivation based on Multi Criteria Decision making method. J. Natural Geog. Res. 66, 101-119. [in Persian with English Summary].
Kafi, M., Hemmati Kakhaki, A., and Karbasi, A.R., 2002. History, Economic Importance, Cultivated Area, Production and Saffron Usage. Ferdowsi University of Mashhad, Iran p. 21-38. [in Persian].
Kafi, M., Rashed Mohasel, M., Koocheki, A., and Mollafilabi, A., 2001. Saffron: Technology of production and processing. Zaban and Adab Publication, Mashhad, Iran 276 pp. [in Persian].
Koozehgran, S., Mousavi Baygi, M., Sanaeinejad, S.H., and Behdani, M.A., 2011. Study of the minimum, average and maximum temperature in South Khorasan to identify relevant area for saffron cultivation using GIS. J. Soil Water 25(4), 892-9040. [in Persian with English Summary].
Mohammadi, H., Ranjbar, F., and Soltani, M., 2011. Climatic, potentials assessment for saffron cultivation in Marvdasht. Geog. Environ. Plann. J. 43(3), 143-158. [in Persian with English Summary].
Mohammadi, H., 2006. Applied Climatology. Tehran University Press, Tehran, Iran. Pp. 116-129. [in Persian].
Nokandi, A.K., 1990. Effects of climatic factors on Saffron Cultivation in South Khorasan. Msc Thesis, Isfahan University. Isfahan, Iran. [in Persian with English Summary].
Qodsi Por, H., 2005. Analytic Hierarchy Process (AHP). Amirkabir University of Technology, Tehran, Iran. [in Persian].
Rashid Sorkhabadi, M., Shahidi, A., and Khashei, A., 2014. Saffron cultivation zoning based on climatic factors using the AHP. J. Agroecol. 7(2), 235-236. [in Persian with English Summary].
Rashid Sorkh Abadi, M., Shahidi, A., and Khashei-Siuki, A., 2015. Determination of suitable region for saffron cultivation based on water and soil characteristics using hierarchicalanalysisprocessmethod (Case study: Torbate Hydariyeh City). J. Saffron Res. 2(1), 58-72. [in Persian with English Summary].
Saaty, T.L., 1999. Fundamentals of the Analytic Network Process, ISAHP, Kobe, Japan.
Sobhani, B., 2011. Agro climatic zoning cultivation Saffron in Ardabil. The First National Conference on Agricultural Meteorology and Water Management. Tehran University, Tehran, Iran. [in Persian].
Zebardast, E., 2002. The application of analytic hierarchy process in urban and regional planning. Honar-Ha-Ye-Ziba. 13(10), 12-21. [in Persian with English Summary].