نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار آزمایشگاه، تحقیقاتی شیمی آلی،گروه شیمی، دانشگاه بیرجند

2 کارشناسی ارشد گرایش فیتوشیمی آزمایشگاه تحقیقاتی شیمی آلی،گروه شیمی، دانشگاه بیرجند

چکیده

د
زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی از خانواده زنبقیان می­باشد که در دنیا به عنوان یک ادویه گران­قیمت شناخته شده است. اما همزمان بخش زیادی از این گیاه یا همان گلبرگ به صورت ضایعات بی­استفاده دور ریخته می­گردد.رنگ گلبرگ زعفران به علت وجود ترکیباتی به نام آنتوسیانین­ها و فلاونوئیدها است. آنتوسیانین­ها دسته­ای از ترکیبات طبیعی و در گروه متابولیت­های ثانویه و متعلق به خانواده فلاونوئید­ها می­باشند. شناساگرها ترکیبات رنگین آلی با ساختاری پیچیده هستند که در محلول­ها، با تغییر pH تغییر رنگ می­دهند. در این تحقیق ضایعات زعفران مربوط به 32 منطقه از مزارع استان­های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و کرمان درآبان ماه جمع­آوری و به فریزر با دمای 15- درجه سانتی­گراد منتقل شد. میزان آنتوسیانین موجود اندازه­گیری وسپس میزان بارندگی و دمای مناطق مختلف در ماه­های فروردین تا آبان سال 1393 تعیینشد و با استفاده از نرم­افزار آماری SPSS 18 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین محتوی آنتوسیانین و بارش رابطه خطی معنی­دار و مثبتی وجود دارد. با توجه به حضور فراوان آنتوسیانین­ها در ضایعات زعفران، تلاش موفقیت­آمیزی در جهت استفاده از این رنگدانه طبیعی به عنوان شناساگر به عمل آمد. نتایج نشان داد که رنگ آنتوسیانین­ها به pH محیط وابسته است. لذا از آن­ها می­توان به عنوان شناساگری طبیعی و مؤثر برای شناسایی اسید و باز استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

Bondre, S., Patil, P., Kulkarni, A.M., and Pillai, M., 2012. Study on isolation and purification of anthcyanins and its application as pH indicator. International Journal of Advances in Biotechnology. 3, 698-702.   
Byamukama, R., Jordheim, M., Kiremire, B., Namukobe, J., and Andersen, M., 2006. Anthocyanins from flowers of Hippeastrum cultivars. Scientia Horticulture. 109, 262-266.
Castañeda-Ovando, A., Pacheco-Hernández, M., Páez-Hernández, M., Rodríguez, J., and Galán-Vidal, C., 2009. Chemical studies of anthocyanins: A review. Food Chemistry. 113, 859-871.
Deng, J., Chen, S., Yin, X., Wang, K., Liu, Y., and Yang, P., 2013. Systematic qualitative and quantitative assessment of anthocyanins, flavones and flavonols in the petals of 108 lotus (Nelumbo nucifera) cultivars. Food Chemistry. 139, 307-312.
Francis, F.J., 1989. Food colorants: Anthocyanin. Critical Reviews in Food Technology. 28, 273-314.
Goupy, P., Vian, M.A., Chemat, F., and Caris-and Veyrat, C., 2013. Identification  and  quantification of  flavonols, anthocyanins  and lutein  diesters  in tepals  of  Crocus  sativus  by  ultra-performance  liquid  chromatography  coupled  to diode  array  and ion  trap  mass  spectrometry  detections. Industrial Crops and Products. 44, 496–510.
Ivanovic, J., Tadic, V., Dimitrijevic, S., and Stamenic, M., 2014. Antioxidant properties of the anthocyanin-containing ultrasonic extract from blackberry cultivar "ˇCaˇcanskaBestrna". Industrial Crops and Products. 53, 274-281.
Kakouri, E., Daferera, D., Paramithiotis, S., Astraka, K.H., Drosinos, E.G., and Polissiou, E., 2016. Crocus sativus L. tepals: The natural source  of antioxidant and antimicrobial factors. Journal of Applied Research on Medicinal and Aromatic Plants. 4, 66-74.
Li, C.Y., Lee, E.J., and Wu, T.S., 2004. Antityrosinase principles and constituents of the petals of Crocus sativus. Journal of Natural Products. 67, 437-440.
Montoro, P., Maldini, M.I.G., Tuberoso, C., Congiu, F., and Pizza, C., 2012. Radical scavenging activity and LC-MS metabolic profiling of petals, stamens, and flowers of Crocus sativus L. Journal of Food Science. 77(8), 893-900.
Nakabayashi, R., Kusano, M., Kobayashi, M., Tohge, T., Yonekura-Sakakibara, K., Kogure, N., Yamazaki, M., Kitajima, M., Saito, K., and Takayama, H., 2009. Metabolomics-oriented isolation and structure elucidation of 37 compounds including two anthocyanins from Arabidopsis thaliana. Phytochemistry. 70, 1017–1029.
Ogata, J., Sakamoto, T., Yamaguchi, M., Kawanobu, S., and Yoshitama, K., 2001. Isolation and characterization of anthocyanin 5-O-glucosyltransferase from flowers of Dahlia variabilis. Journal of Plant Physiology. 158, 709-714.
Qin, Q., and Xiaojun, M., 2013. Composition  and  antioxidant  activity  of  anthocyanins  isolated  from  Yunnan edible  rose  (An  ning). Food Science and Human Wellness. 2, 68-74.
Serrano-Díaz, J., Estevan, C., Sogorb, M.A., Carmona, M.L., Alonso, G., and Vilanova, E., 2014. Cytotoxic effect against 3T3 fibroblasts cells of saffron floral bio-residues extracts. Food Chemistry. 147, 55–59.
Serrano-Díaz, J., M. Sánchez, A., Martínez-Tome, M., Winterhalter, P.L., and Alonso, G., 2014. Flavonoid determination in the quality control of floral bioresidues from Crocus sativus L. Journal of Agriculture and Food Chemistry. 62, 3125−3133.
Shao-Qian, C., Si-Yi, P., Xiao-Lin, Y., and Hong-Fei, F., 2012. Isolation and purification of anthocyanins from blood oranges by column chromatography. Agricultural Sciences. 9(2), 207-215.
Tuberoso, C.I.G., Rosa, A., Montoro, P., Fenu, M.A., and Pizza, C., 2016. Antioxidant activity, cytotoxic activity and metabolic profiling of juices obtained from saffron (Crocus sativus L.) floral by-products. Food Chemistry. 199(1), 18–27.
Wang, E., Yin, Y., Xu, C., and Liu, J., 2014. Isolation of  high-purity anthocyanin mixtures and  monomers from blueberries using  combined chromatographic techniques. Journal of Chromatography. 1327, 39-48.
Wiczkowski, W., Szawara-Nowak, D., and Topolska, J., 2013. Red cabbage anthocyanins: Profile, isolation, identification, and antioxidant activity. Food Research International. 51, 303–309.