نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه شیمی، دانشگاه بیرجند

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد فیتوشیمی، دانشگاه بیرجند

چکیده

در طی چند دهه­ی گذشته در بین جوامع بشری استفاده از گیاهان با کاربردهای مختلف از قبیل دارویی و صنعتی رشد روز افزونی داشته است. داروهای گیاهی برای درمان بسیاری از بیماری­ها استفاده می­شوند که در این بین زعفران( Crocus sativus L. ) در زمره مهم‌ترین داروهای گیاهی است.زعفران از گیاهان بومی و ارزشمند ایران است که نقش قابل توجهی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی مناطق خراسان جنوبی و مرکزی پیدا کرده است. تنها قسمت مورد استفاده زعفران،کلاله و ناحیه­ی انتهایی خامه گل می­باشد و سایر قسمت­ها به عنوان ضایعات دور ریخته می­شود. در این پژوهش، بررسی فیتوشیمیایی ضایعات زعفران مورد بررسی قرار گرفت.ضایعات زعفران در آبان ماه از مزرعه­ای واقع در حومه شهرستان بیرجند (32°24'06.7"N 59°16'53.5"E)جمع­ آوری و به فریزر با دمای 15- درجه سانتی­گراد منتقل شدند. استخراج عصاره از گلبرگ و پرچم گیاه زعفران با روش خیساندن و استفاده از امواج فرا صوت با سه حلال آب، اتانول و متانول انجام شد.در ادامه این بررسی حضور کربوهیدرات­ها با چندین روش به اثبات رسید و شناسایی نوع کربوهیدرات­­های موجود در ضایعات زعفران با استفاده از کروماتوگرافی گازی- اسپکترومتری جرمی انجام گرفت. حضور دو قند D- آلوز و لوگلوکوسان با استفاده از GC-MS در ضایعات زعفران برای اولین بار به اثبات رسیدند.

کلیدواژه‌ها

Acar, G., MercanDogan, N., EminDuru, M., Kıvrak, I., 2010. Phenolic profiles, antimicrobial and antioxidant activity of the various extracts of Crocus species in Anatolia. Afr. J. Microbiol. Res. 4 (11), 1154-1161.
Aiken, A.C., De Foy, B., Wiedinmyer, C., Decarlo, P.F., Ulbrich, I.M., Wehrli, M.N., Szidat, S., Prevot, A.S.H., 2010. Mexico city aerosol analysis during MILAGRO using high resolution aerosol mass spectrometry at the urban supersite (T0) – Part 2: Analysis of the biomass burning contribution and the non-fossil carbon fraction. Atmos. Chem. Phys. 10 (12), 5315–5341.
Akihito, K., Kenji, G., Yumiko, Y.K., Masaru, S., Takeshi, F., Kouhei, O., Shigeyuki,  T., Ken, I., Keiji, T., Yutaka, I., Yasuomi, T., Yoko, N., Kazuya, A., 2010. A Rare Sugar, D-Allose, Confers Resistance to Rice Bacterial Blight with Upregulation of Defense-Related Genes in Oryza sativa. APS.100 (1), 85-90.
Balázs, A., Tóth, M., Blazics, B., Szarka, S., Ficsor, E., Ficzek, G., Lemberkovics, E., Blázovics, A., 2012. Investigation of dietary important components in selected red fleshed apples by GC–MS and LC–MS. Fitoterapia. 83 (8), 1-8.
Champalal, k.d., Nilakshi, N., Vijay, G.R., 2011. Detailed profile of Crocus sativus. International. Int J Pharm. Bio. Sci. 2 (1), 530-540.
Chari, V.M., Grayer-Barkmeijer, R.J., Harborne, JB., Öesterdahl, BG., 1981. An acylated allose-containing 8 hydroxyflavone glycoside from Veronica filiformis. Phytochemistry 20, 7809–7814.
Cheetham, N.W.H., Sirimanne, P., 1981. High-performance liquid chromatographic separation of carbohydrate oligomers. J. Chromatogr. A. 207 (3), 439-444. 
Christopher, T.M., Megan, A.B., Christopher P.P., Forrest, J., Curtis, W.N., Tony, J.W., 2009. Urinary Levoglucosan as a Biomarker of Wood Smoke Exposure: Observations in a Mouse Model and in Children. Environ Health Perspect. 117 (1), 74-79.
Erleiw, W., Yongguang, Y., Caina, X., jingbo, L., 2014. Isolation of high-purity anthocyanin mixtures and monomers from blueberries using combined chromatographic techniques. J. Chromatogr. A. 1327, 39-48.
Esmaeili, N., Ebrahimzadeh, H., Abdi, K., Safarian, S., 2011. Determination of some phenolic compounds in Crocus sativus L. corms and its antioxidant activities study. Pharmacogn Mag. 7(25), 74-80.
Fang, Z., Zhang, M., Wang, L., Caisun, J., 2006. Identification of Anthocyanin in Bayberry (Myrica rubraSieb. et Zucc.) by HPLC-DAD-ESIMS and GC. J Food Drug Anal. 14 (4), 368-372.
Goupy, P., AbertVian, M., Chemat, F., Caris-Veyrat, C., 2013. Identification and quantification of flavonols, anthocyanins and lutein diesters in tepals of Crocus sativus by ultra-performance liquid chromatography coupled to diode array and ion trap mass spectrometry detections. J. Ind Crops Prod. 44, 496– 510.
Hollo, J., Szejtli, J., 1957. The mechanism of starch-iodine reaction. Period. Polytech., Mech. Eng. 2, 141-145.
Hossain, MA., Izuishi, K., Maeta, H., 2003. Protective effects of D-allose against ischemia reperfusion injury of the liver. J Hepatobiliary Pancreat Sci. 10, 218–225.
Hosseinzadeh, H., Motamedshariaty, V., Hadizadeh, F., 2007. Antidepressant effect of kaempferol, a constituent of saffron (Crocus sativus) prtal, in mice and rats. Pharmacologyonline. 2, 367-370.
Izumori, K., 2002. Bioproduction strategies for rare hexose sugars. Naturwissenschaften. 89, 120-124.
Izumori, K., 2006. Izumoring: a strategy for bioproduction of all hexoses. J. Biotechnol. 124, 717–722.
Jensen, S.R., Mikkelsen, C.B., Nielsen, B.J., 1981. Iridoid mono- and di-glycosides in Mentzelia. Phytochemistry. 20, 71–83.
Karimi, E., Oskoueian, E., Hendra, R. Z.E., Jaafar, H., 2010. Evaluation of Crocus sativus L. Stigma Phenolic and Flavonoid Compounds and Its Antioxidant Activity. J. Molecules. 15, 6244-6256.
Liu, Y., Nakamura, T., Toyoshima, T., Shinomiya, A., Tamiya, T., Tokuda, M.F., Keep, R., Itano, T., 2014. The effects of d-allose on transient ischemic neuronal death and analysis of its mechanism. Brain Res. Bull. 109, 127-131.  
Marieschi, M., Torelli, A., Bruni, A., 2012. Quality Control of Saffron (Crocus sativusL.): Development of SCAR Markers for the Detection of Plant Adulterants Used as Bulking Agents.  J. Agric. Food Chem. 60, 10998-11004.
Miiller, M.D., Simon, W., 1979. The  Identification of Anthocyanins by  Pyrolysis Mass Spectrometry and  Pyrolysis-GC/MS. Microchim Acta. 72 (5), 389-396.
Muneuchi, G., Hossain, A., Yamaguchi, F., Ueno, M., Tanaka, Y., Suzuki, Sh., Tokuda, M., 2013. The rare sugar D-allose has a reducing effect against ischemia-reperfusion injury on the rat abdominal skin island flap model.  J Surg Res. 183, 976-981.
Prior, R.L., Wu, X., Schaich, K., 2005. Standardized methods for the determination of antioxidant capacity and phenolics in foods and dietary supplements. J Agric Food Chem. 53(8), 3101–3113.
Sawant, R.S., Godghate, A.G., 2013. Qualitative phytochemical screening of rhizomes of curcuma longa linn. Int. J. Environ. Sci. Technol. 2 (9), 634 – 641.
Shafizadeh, F., Sakai, Y., Bradbury, A.G.W., 1979. A kinetic model for pyrolysis of cellulose. J. Appl. Polym. Sci. 23 (11), 3271-3280.
Simoneit, B.R.T., Schauer, J.J., Nolte, C.G., Oros, D.R., Elias, V.O., Fraser, M.P., Rogge, W.F., Cass, G.R., 1999. Levoglucosan, a tracer for cellulose in biomass burning and atmospheric particles Atmos. Environ. 33, 173-182.
Tran, A., Park, S., Lisi, P., 1991. Separation of carbohydrate-mediated microheterogeneity of recombinant human erythropoietin by free solution capillary electrophoresis: Effects of pH, buffer type and organic additives. J. Chromatogr. A. 542, 459-471.
Ukumoto, T., Kano, A., Ohtani, K., Yamasaki-Kokudo, Y., Kim, B.G., Hosotani, K., Saito, M., Shirakawa, C., Tajima, S., Izumori, K., Ohara, T., Shigematsu, Y., Tanaka, K., Ishida, Y., Nishizawa, Y., Tada, Y., Ichimura, K., Gomi, K., Akimitsu, K., 2011. Rare sugar D-allose suppresses gibberellin signaling through hexokinase-dependent pathway in Oryza sativa L. Planta 234, 1083–1095.
 Weckwerth, W., Loureiro, M.E., Wenzel, K., Fiehn, O., 2004. Differential metabolic networks unravel the effects of silent plant phenotypes. Proceedings of the National Academy of Sciences, USA 101.