نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سمیرا صمیم پور ¹
• فرهنگ حداد ²
• پروانه ابریشم چی ³
• محمدرضا قوام نصیری ⁴

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سلولی و مولکولی، دانشکده علوم گروه زیست شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

² دانشیار ژنتیک سلولی دانشکده علوم گروه زیست شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

³ دانشیار فیزیولوژی گیاهی، دانشکده علوم گروه زیست شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

⁴ استاد رادیوتراپی انکولوژی، مرکز تحقیقات سرطان، گروه رادیو تراپی- انکولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

چکیده

انسان در زندگی روزمره خود به دلایل مختلف در معرض عوامل اکسیدکننده از جمله پرتوها قرار می‌گیرد. تابش اشعه با تولید رادیکال‌های آزاد و واکنش گر، موجب آسیب دیدن لیپیدها، پروتیئن‌ها و اسید‌های نوکلئیک در سلول می‌شود. با این حال، به دلیل کارایی بسیار زیاد پرتوها در تشخیص و درمان بیماری ها، استفاده از آن‌ها هر روز دامنه گسترده می‌یابد. مطالعه بر روی محافظت کننده‌های پرتوی با منشا گیاهی امروزه اهمیت بالایی یافته است. در پژوهش حاضر، به منظور دستیابی به روشی جهت جلوگیری یا کاهش آسیب‌های کروموزومی ناشی از تابش اشعه گاما از عصاره آبی کلاله گیاه زعفران در سه غلظت 500، 1000 و 1500 میکروگرم در میلی لیتر استفاده گردید. لنفوسیت‌های خون محیطی پس از تیمار با غلظت‌های فوق، تحت تابش Gy2 اشعه گاما قرار گرفتند. برداشت سلول‌ها 72 ساعت پس از شروع کشت، به دنبال تیمار با Cyto-b انجام شد و پس از رنگ‌آمیزی توسط گیمسای 10%، فروانی میکرونوکلئوس در سلول‌های دو هسته ای محاسبه گردید. نتایج آزمون میکرونوکلئوس در سلول های دو هسته ای نشان داد که عصاره زعفران قابلیت حفاظت از سلول‌ها را در مقابل اثرات مخرب اشعه گاما دارد و غلظت‌های 500 و 1000 میکروگرم در میلی‌لیتر از آن، به طور معنی‌داری (p≤0.01)، فراوانی میکرونوکلئوس را در سلول‌های پرتو دیده کاهش داده و صدمات ناشی از اشعه را به نصف می‌رساند.

کلیدواژه‌ها

• اشعه گاما
• آسیب‌ کروموزومی
• تابش اشعه
• عصاره آبی