نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه یعقوبی ¹
• مجید جامی الاحمدی ²
• محمدرضا بخشی ³
• محمد حسن سیاری ³

¹ دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

² دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

³ استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

چکیده

بهبود کارایی استفاده از منابع در بوم نظام های زراعی، ضمن کاهش خطرات زیست محیطی، افزایش تولیدات کشاورزی را در پی دارد. به منظور بررسی شاخص های موازنه و کارایی نیتروژن در زراعت گندم و زعفران، تحقیقی در شهرستان قائنات واقع در استان خراسان جنوبی انجام شد که در آن 50 مزرعه گندم و 48 مزرعه زعفران در طی سال زراعی 91-1390 مورد بررسی قرار گرفتند. محاسبه این شاخص ها با استفاده از دستورالعمل سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) صورت گرفت. بدین منظور، اطلاعات لازم از قبیل میزان بذر و بنه، کود مصرفی، میزان تولید و سطح زیر کشت گندم و زعفران، از طریق پرسشنامه و ضرایب مورد نیاز از منابع مختلف جمع آوری شد. نتایج نشان داد که شاخص های موازنه و کارایی نیتروژن در هر دو محصول بین بخش های مختلف منطقه مورد بررسی تفاوت معنی داری داشتند. بیشترین کارایی نیتروژن در محصول گندم در بخش نیمبلوک (63/88 درصد) و برای محصول زعفران در بخش سده (03/18 درصد) به دست آمد. هم چنین بین دو محصول از نظر شاخص های موازنه و کارایی نیتروژن اختلاف ‏معنی‏دار مشاهده شد، به صورتی که گندم کارایی نیتروژن بالاتری نسبت به زعفران نشان داد و منشأ این اختلاف، تفاوت در میزان کود دامی مصرفی در دو محصول بود. بین سنین مختلف مزارع زعفران از نظر موازنه و کارایی نیتروژن اختلاف معنی داری وجود نداشت. هم چنین نتایج نشان داد که بین شاخص های موازنه و کارایی نیتروژن همبستگی منفی و معنی داری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

• اثرات زیست محیطی
• پایداری
• سازمان همکاری و توسعه اقتصادی
• کود نیتروژن