نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری توسعه کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 استاد، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

3 دانشیار، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

تغییراقلیم یکی از چالش­های مهم در زندگی بشر به حساب می­آید و عملکرد سیستم­های زراعی را تحت­تاثیر قرار داده است. ظرفیت سیستم­های زراعی در بازیابی، سازماندهی­مجدد و تکامل پس از مواجهه با تنش­های خارجی در چارچوب نظریه تاب­آوری تحلیل شده است. آنچه در ادبیات تاب­آوری توجه بسیاری از منتقدین را به خود جلب کرده است، مفهوم­سازی تاب­آوری است. بنابراین هدف از این مطالعه، ارایه مقیاس سنجش تاب­آوری تحت عنوان شارپ (خودارزیابی و ارزیابی­جامع از تاب­آوری اقلیمی کشاورزان و دامداران( می­باشد که با هدف ارزیابی تاب­آوری سیستم­های زراعی به روش مشارکتی توسط فائو توسعه داده شده است. در این پژوهش این مقیاس را مورد واکاوی قرار داده و بومی­سازی نموده و برای اعتباربخشی آن از مشارکت 20 زعفران­کار در استان کرمانشاه بهره گرفته شد. هدف این مطالعه، آزمایش پایلوت مقیاس شارپ بین زعفران­کاران استان بود که با استفاده از پرسشنامه استاندارد و بومی­شده شارپ و مصاحبه‌های عمیق با 20 زعفران­کار و بحث‌های گروهی متمرکز با کشاورزان، تاب­آوری، چالش­ها و راهکارهای مؤثر بر تقویت تاب‌آوری زعفران­کاران بررسی و ارائه شد. نتایج اعتبارسنجی شارپ نشان داد که مؤلفه­های استفاده از کانال­های فروش بدون واسطه، بازار و عضویت در تشکل­ها سه گروه از اجزای نظام زراعی هستند که سیستم حداقل تاب­آوری را در برابر آن­ها دارد. اعتبارسنجی مقیاس مذکور با استفاده از 4 معیار گابا و همکاران (1994) انجام شد که عبارتند از 1- مقبولیت 2- تصدیق پذیری 3- انتقال پذیری 4- اعتماد پذیری. نتایج این مطالعه می­تواند در جهت ارزیابی تاب­آوری و راهکارهای افزایش آن در برابر تغییرات­اقلیمی در سیستم­های زراعی کمک نماید.

کلیدواژه‌ها

Altieri, M. A., Koohafkan, P., & Nicholls, C. (2014). Strengthening resilience of modern farming systems: a key prerequisite for sustainable agricultural production in an era of climate change. Third World Network Briefing, 70, 126-137
Altieri, M.A. (2002). Agroecology: the science of natural resource management for poor farmers in marginal environments. Agriculture, Ecosystems and Environment, 93, 1-24.
Berkes, F. (2007). Understanding uncertainty and reducing vulnerability: lessons from resilience thinking. Natural hazards, 41(2), 283-295.
Berkes, F., Colding, J., Folke, & C. Navigating (2003). Social-Ecological Systems: Building Resilience for Complexity and Change. Cambridge University Press: Cambridge, UK.
Cabell, J.F., & Oelofse, M. (2012). An Indicator Framework for Assessing Agro ecosystem Resilience. Ecol. Soc. 17,18. [CrossRef]
Choptiany, J., Colozza, D., Philips, S., & Graub, B. (2016). SHARP user manual. Food and Agriculture Organization of the United Nations.
Choptiany, J., Graub, B., Philips, S., Colozza, D., & Dixon, J. (2015). Self-evaluation andHolistic Assessment of Climate Resilience of Farmers and Pastoralists. Retrieved from http://www.fao.org/3/a-i4495e.pdf.
Darijani, F. Veisi, H., Liaghati, H., Nazari, M. R., & Khoshbakht, K. (2019). Assessment of Resilience of Pistachio Agro ecosystems in Rafsanjani. Plain in Iran Sustainability, 11, 16 59.       
Darnhofer, I., Fairweather, J., & Moller, H. (2010). Assessing a farm's sustainability: insights from resilience thinking. International journal of agricultural sustainability, 8(3), 186-198.
Darnhofer, I., Moller, H., & Fairweather, J.R. (2008). Farm Resilience for Sustainable Food Production: A Conceptual Framework, Working paper; University BOKU: Vienna, Austria.56.
Diserens, F. (2016). Assessing and building of Resilience in Western farming systems. Master thesis, Zurich, 2016.
Diserens, F.Ch., John M.H., Dominique, B., Benjamin, G., Claire, D.,  & Johan S. (2018). Resilience Assessment of Swiss Farming Systems: Piloting the SHARP-Tool in Vaud. Sustainability, 10, 4435.
Esmailnejad, M., Khashei, A. (2017). Modelling climate change impacts on spatial distribution of Saffron Cultivation for future A case study: South Khorasan. Journal of Saffron Research. 6(1), 75-88
Eskandarie, B. (2012). The Islamic Republic of Iran Ministry of Jihad-e Agriculture. History and status of soil survey in Iran GSP regional workshop Jordan.
FAO. (2007). The state of food and agriculture: Paying farmers for environmental services. Rome, Italy. Food and Agriculture Organization of the United Nations Retrieved.
Gunderson, L. H., & Holling, C. S. (2002). Panarchy: understanding transformations in systems of humans and nature. Island, Washington.
Organization Jihad of Agricultural Kermanshah (2019). Available on Kermanshah. maj.ir
Kakeh Azar, R. (2018). Assessing the livelihood resilience of agricultural operators in Mahidasht rural area against climate change and fluctuations (in Persian). Master Thesis, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agriculture, Razi University.
Leis, N. (2019). Assessing the resilience of farmers in the catchment area of ​​Lake Urmia against drought and ways to improve it (case study of Miandoab city) (in Persian). PhD Thesis, Department of Agricultural Development, Faculty of Agriculture, Razi University
McManus, P., Walmsley, J., Argent, N., Baum, S., Bourke, L., Martin, J., Pritchard, B., & Sorensen, T. (2012). Rural Community and Rural Resilience: What is important to farmers in keeping their country towns alive?  J. Rural Stud. 28, 20–29.
Mohammadi, H., Aminizadeh, M., and Aghasafari, H. (2022). Measuring the Export Efficiency of Iran’s Saffron (in Persian). Saffron Agronomy & Technology, 10 (1), 69-83
Sadeghloo, T., & Sojasi Qeidari, H. (2014). Ranking of Effective Factors for Farmer Resilience increasing Against of Natural Hazards (With emphasis on drought) Study area: rural farmer in Ijrud province (in Persian). Journal of Geography and Environmental Hazards, 3(2), 129-154. doi: 10.22067/geo.v3i2.29042.
Scoones, I., Leach, M., Smith, A., Stagl, S., Sterling, A., & Thompson, J. (2007). Dynamic Systems and the Challenge of Sustainability; STEPSWorking Paper; STEPS: Sussex, UK.
Tompkins, E. L., & Adger, W. N. (2004). Does adaptive management of natural resources enhance resilience to climate change. Ecology and Society, 9(2), 10.
Yavari, N. & Zarafshani, K. (2017). Factors Influencing the Adoption of Saffron in Songhor and Sahne Counties in Kermanshah Province (in Persian). Journal of Saffron Research, 5 (1),111-123.
Zarafshani, K. & Sharafi, L. (2021). Investigating the Educational Needs of Saffron Farmers in Kermanshah Township: Achievement in Virtual Agricultural Education in Covid-19 Disease. Journal of Saffron Research, 9 (1), 131-145.