نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زراعت و اصلاح نباتات

2 گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

3 دانش آموخته کارشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

4 دانش آموخته کارشناسی ارشد بیماری‌های گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

چکیده

امروزه عوارض ناشی از کاربرد علف‌کش‌ها و قارچ‌کش‌های صنعتی به عنوان یکی از چالش‌های بسیار مهم زیست محیطی در دنیا مطرح شده است. از این رو استفاده از مواد طبیعی دارای توان علف‌کشی و قارچ‌کشی می‌تواند به عنوان جایگزینی برای ترکیبات صنعتی مطرح گردد. از این رو به منظور ارزیابی خاصیت دگرآسیبی و قارچ‌کشی عصاره آبی برگ و بنه زعفران بر گیاه خرفه و قارچ بیماریزای پنی سیلیوم سه آزمایش مجزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به ترتیب در آزمایشگاه تحقیقات بذر، گلخانه تحقیقاتی و آزمایشگاه بیماری‌های گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1397 انجام شد. تیمارهای آزمایش‌های اول و دوم شامل دو نوع اندام زعفران (برگ و بنه) و شش غلظت عصاره آبی (0، 5/0، 1، 5/1، 2 و 4 درصد وزنی- حجمی) و تیمارهای آزمایش سوم شامل دو نوع اندام زعفران (برگ و بنه) و هفت غلظت عصاره آبی ( 0، 0078/0، 0312/0، 0625/0، 25/0، 1 و 4 درصد وزنی- حجمی) بود. بیش‌ترین غلظت عصاره به ترتیب مو جب کاهش 4/52، 4/71، 7/81 و 2/79 درصدی میانگین زمان جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، وزن خشک ساقه‌چه و وزن خشک ریشه‌چه در مقایسه با تیمار شاهد شد. عصاره بنه باعث کاهش 5/8، 5/21، 7/20 و 2/19 درصدی میانگین زمان جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، وزن خشک ساقه‌چه و وزن خشک ریشه‌چه در مقایسه با عصاره برگ شد. نتایج آزمایش گلدانی نیز نشان داد که غلظت عصاره و نوع عصاره و همچنین اثرات متقابل آن‌ها بر درصد سبز شدن، وزن تازه اندام هوایی و وزن خشک اندام هوایی معنی‌دار است. عصاره برگ در بیشترین غلظت به ترتیب 7/86، 7/85 و 8/85 درصد و عصاره بنه در بیشترین غلظت به ترتیب 7/98، 8/97 و 98 درصد کاهش در درصد سبز شدن و وزن تازه و خشک اندام هوایی خرفه را نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

Abbasi, F., and Jahani, M., 2007. Allelopathic effects of saffron corms on seed germination of several important crops. IInd International Symposium of Saffron Biology and Technology. Acta Hortic. 739, 269-273.
Alimoradi, L., Azizi, G., Jahani, M., Siahmarguee, A., and Keshavarzi, A., 2008. Allelopathy as an alternative method for weed control in saffron fields: A suitable approach to sustainable agriculture. Competition for Resources in a Changing World: New Drive for Rural Development. Stuttgart, Germany. p. 127- 145.
Alipoor, Z., and Mahmoodi, S., 2015. Allelopathic effects of leaf and corm water extract of saffron (Crocus sativus L.) on germination and seedling growth of flixweed (Descurainia sophia L.) and downy brome (Bromus tectorum L.). Saffron Agron & Technol. 3(1), 13-24. [In Persian with English Summary].
Asgarpour, R., Khajeh-Hosseini, M., and Khorramdel, S., 2015. Effect of aqueous extract concentrations of saffron organs on germination characteristics and preliminary growth of three weed species. J. Saffron Res. 3(1), 81-96. [In Persian with English Summary].
Bhowmik, P., and Inderjit, C., 2003. Challenges and opportunities in implementing allelopathy for natural weed management. Crop Prot. 22, 661-671.
Cheema, Z.A., Farooq, M., and Wahid, A., 2012. Allelopathy: Current Trends and Future Applications. Springer Science and Business Media.
Eghbali, N., Rashid Mohassel, M.H, Nassiri Mahallati, M., and Kazeroni Monfared, A., 2008. The remains of aboveground and saffron corm allelopathic effect on the growth of wheat, rye, vetch and beans. Iran. J. Field Crop Res. 6, 227-234. [In Persian with English Summary].
Feizi, H., Kamali, M., Jafari, L., and Moghaddam, P.R., 2013. Phytotoxicity and stimulatory impacts of nanosized and bulk titanium dioxide on fennel (Foeniculum vulgare Mill). Chemosphere. 91(4), 506-511.
Koocheki, A., Khajeh-Hosseini, M., 2019. Saffron: Science, Technology and Health. Woodhead Publishing Limited.
Korramdel, S., Rezvani Moghaddam, P., Mollafilabi, A., Valizadeh, S., 2017. Investigation of weed species diversity and community structure in saffron fields of Khorasan. Saffron Agron. & Technol. 5(3), 211-229. [In Persian with English Summary].
Lee, S.O., Choi, G.J., Jang, K.S., Lim, H.K., Cho, K.Y., and Kim, J.C., 2007. Antifungal activity of five plant essential oils as fumigant against postharvest and soil borne plant pathogenic fungi. Plant Pathol. J. 23, 97–102.
Liu, L., Howe, P., Zhou, Y.F., Xu, Z.Q., Hocar, C., and Zhang, R., 2000. Fatty acids and betacarotene in Australian purslane (P. oleracea) varieties. J. Chromatogr. 893, 207-213.
Louw, J.P., and Korsten, L., 2014. Pathogenic Penicillium spp. on apple and pear. Plant Dis. 98(5), 590-598.
Mojab, M., and Mahmodi, M., 2008. Allelopathic effects of shoot and root water extracts of Hoary cress (Cardaria draba) on germination characteristic and seedling growth of Sorghum (Sorghum bicolor L.). Crop Prod. 1(4), 65-78. [In Persian with English Summary].
Musavi, S.A., Feizi, H., Ahmadian, A., and Izadi, E., 2018. The allopathic effects of organs’ extracts of saffron plant on the growth and germination of Hordeum murinum L. and Descurainia sophia L. J. Saffron Agron. & Technol. 6(2), 219-236. [In Persian with English Summary].
Muzell Trezzi, M., Vidal, R.A., Balbinot Junior, A.A., von Hertwig Bittencourt, H., and da Silva Souza Filho, A.P., 2016. Allelopathy: driving mechanisms governing its activity in agriculture. J. Plant Inter. 11(1), 53-60.
Nollet, L.M., and Rathore, H.S. 2017. Green Pesticides Handbook: Essential Oils for Pest Control. CRC Press.
Rashed Mohassel, M.H., Gherekhlou, J., and Rastgou, M., 2009. Allelopathic effects of leaves and saffron extract on growth of amaranth (Amaranthus retroflexus) and pigweed (Chenopodium album). Iran. J. Field Crop Res. 7(1), 53-60. [In Persian with English Summary].
Rubio-Moraga, Á., Gómez-Gómez, L., Trapero, A., Castro-Díaz, N., and Ahrazem, O., 2013. Saffron corm as a natural source of fungicides: The role of saponins in the underground. Indus crops prod. 49, 915-921.
Rubio-Moraga, Á., Gerwig, G.J., Castro-Díaz, N., Jimeno, M.L., Escribano, J., Fernández, J.A., Kamerling, J.P., 2011. Triterpenoid sapand onins from corms of Crocus sativus: localization, extraction and characterization. Indus crops prod. 34(3), 1401-1409.
Saha, D., Dasgupta, S., and Saha, A., 2005. Antifungal activity of some plant extracts against fungal pathogens of tea (Camellia sinensis.). Pharm. Biol. 43(1), 87-91.
Salari, A., Feizi, H., Gharari, F., and Bakhtiary Banavi, F., 2018. Influence of saffron (crocus sativus l.) extract tissues on seed germination criteria and seedling growth of cumin and tomato. J Saffron Res. 6(2), 219-232. [In Persian with English Summary].
Tiwari, K.K., Dwivedi, S., Mishra, S., Srivastava, S., Tripathi, R.D., Singh, N.K., and Chakraborty, S., 2008. Phytoremediation efficiency of Portulaca tuberose Rox. and Portulaca oleracea L. Naturally growing in an industrial effluent irrigated area in Vadodra, Gujarat, India. Environ. Monit. Assess. 147, 15-22.
Walsh, P.S., Metzger, D.A., and Higuchi, R., 1991. Chelex 100 as a medium for simple extraction of DNA for PCR-based typing from forensic material. Biotechniques. 10(4), 506-513.
Zimdahl, R.L., 2007. Weed-Crop Competition: A Review. John Wiley & Sons. Pp 250.