نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

2 مرکز تحقیقات بیولوژیک، دانشکده دارو سازی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثرات تنش سرما در گیاه زعفران، آزمایشی در سال 1392 در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت گلدانی با چهار تکرار بر روی پنج اکوتایپ زعفران شامل (تربت حیدریه، فردوس، گناباد، قائن، کاشمر) انجام پذیرفت. دو شرایط دمایی °25 (شرایط غیر تنش) و°۵ سانتی گراد (شرایط تنش) در اتاق رشد بر اکوتایپ ها اعمال و دوازده صفت مورفولوژیک اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری در سطح ۱٪ بر روی اکثر صفات مورد مطالعه وجود داشت. در تجزیه عاملی،سه مولفه مجموعاً 6/84 درصد از تغییرات صفات را تحت شرایط بدون تنش و چهار مولفه مجموعاً 12/86 درصد از تغییرات صفات مورد مطالعه را تحت شرایط تنش توجیه نمودند. در تجزیه کلاستر تحت شرایط بدون تنش اکوتایپ های قائن، گناباد، کاشمر و فردوس در کلاستر اول و اکوتایپ تربت حیدریه در کلاستر دوم قرار گرفتند و در شرایط تنش اکوتایپ های تربت حیدریه و فردوس در کلاستر اول، اکوتایپ های کاشمر و گناباد در کلاستر دوم و اکوتایپ بومی قائن نیز در سومین کلاستر قرار گرفتند. در آنالیز تابع تشخیص یک تابع با مقدار ویژه ی (۵۱/۶۱)، ۱۰۰٪ تغییرات اکوتایپ های مورد بررسی را از نظر صفات مورد مطالعه توجیه نمود. در آنالیز تابع تشخیص تحت شرایط تنش دو تابع مجموعاً۱۰۰٪ از تنوع اکوتایپ های مورد مطالعه را از نظر صفات مورد بررسی، توجیه نمودند؛ که فقط تابع اول دارای مقدار ویژه بزرگتر از ۱ بود. بر اساس جدول پیش بینی عضویت گروه ها اکوتایپ های موجود در هر یک از سه گروه حاصل از برش دندروگرام با ۱۰۰٪ احتمال به طور صحیح تقسیم بندی شده اند. به طور کلی اکوتایپ های تربت جیدریه و فردوس که از نظر عملکرد بیولوژیک تحت شرایط سرما بیشترین میزان را داشته و در یک کلاستر قرار گرفتند برای کاشت در مناطق سرد سیر می توانند موردنظر باشند.

کلیدواژه‌ها

Alavi-Kia, S.S., Mohammadi, S.A., Aharizad S., and Moghaddam, M., 2008. Analysis of genetic diversity and phylogenetic relationships in Crocus genus of Iran using inter retrotransposon amplified polymorphism. Biotech & Biotechnologic Equip. 22(3), 795-800.
Bayat, M., Amirniya, R., Tajbakhsh, M., Tanyolac, B. 2016. Study of genetic diversity and some of quality and agronomic traits in saffron (Crocus sativus L.). J. Saffron Agron. & Technol. 4(3), 185-200. [in Persian with English Summary].
Kafii, M., Rashed-Mohasel, M., Kouchaki, A., and Mollafilabi, A., 2001. Saffron, Production Technology and Processing. First Print. Zaban va Adab Publication, Iran. 280 pp. [in Persian].  
Keify, F., and Beiki, A., 2012. Exploitation of random amplified polymorphic DNA (RAPD) and sequence-related amplified polymorphism (SRAP) markers for genetic diversity of saffron collection. J. Medic Plants Res. 6(14), 2761-2768.
Khonsarinejad, B., Hassandokht, M.R., Nazeri, V., and Sourni, A., 2015. The evaluation of genetic diversity on some (edible) desirable native saffron species using morphological and molecular marker of ISSR. Iran. J. Hort. Sci. 46(1), 51-61. [in Persian with English Summary].
Mollafilabi, A., 2004. Experimental finding of production and echo physiological aspects of saffron (Crocus sativus L.) Acta Hort. (ISHS). 650, 195-200.
Balocchi, L.O., Caballero, J.V., and Smith, R.R., 2001. Characterization and agronomic variability of 125 ecotypes of Bromus valdivianusphil, collected from Valdivia province. Agro. Sur. J. 29, 64-77.
Hailu, F., Merker, A., Harjit, S., Belay, G., and Johansson, E., 2006. Multivariate analysis of diversity of tetraploid wheat germplasm from Ethiopia. Genetic Resour Corp Environ. 53, 1089-1098.
Jaynes, D.B., Kaspar, T.C., Colvin, T.S., and James, D.E., 2003. Cluster analysis of spatiotemporal corn yield patterns in an Iowa field. Agron. J. 95, 574-586.
Moghaddam, M., Mohammadi-Shoti, A., and Aghaei-Sarbarzeh, M., 1994. Introduction to Multivariate Statistical Methods. Science Vanguard Publishers, Tabriz, Iran, 208 pp. [in Persian].
Mohammadi, S.A., and Prasanna, B.M., 2003. Analysis of genetic diversity in crop plants: Salient statistical tools and considerations. Crop Sci. 43, 123-1248.
Mohamadi, M., Mirfakhrai, R.G., and Abbasi, A.R., 2013. Study of genetic diversity of spring cold stress in Iranian bread wheat cultivars by using multivariate statistical methods. Electron. J. Crop Prod. 6(2), 149-166. [in Persian with English Summary].
Moreda, A.P., Fisher, A., and Hill, S.J., 2003. The classification of tea according to region of origin using pattern recognition techniques and trace metal data. J. Food Compos Analy. 16, 195-211.
Naghdi pour, A., Khoda Rahmi, M., Pour Shahbazi, A., and Esmaeil Zadeh, M. 2011. Factor analysis for grain yield and other traits in durum wheat. J. Agron. Plant breed. 7(1) 84-96.
Rashidi, V., Effat-Doust, N., Biroun-Ara, A., Babazadeh, A., and Moghaddasi, L., 2010. Evaluation of durum wheat lines for tolerant to first cold season through early cultivation. J. Echophysiol. Crop Plants (Agric Sci.). 4(14), 53-64. [in Persian with English Summary].
Romesburg, C., 2004. Cluster Analysis for Researchers, www.Lulu.com, 340 pp.
Shafiee Khorshidi, M., Bihamta, M.R., Khialparast, F., and Naghavi, M.R., 2012. Assessment of genetic variation in common bean (Phaseolus vulgaris L.) genotypes under drought condition using cluster and Canonical Discriminant Analysis (CDA). J. Crop Plant Breed. 4(10), 1-17. [in Persian with English Summary].  
Shokrpour, M.,   Abedi, Z.,  Kalantari, S.,  and Salami, S.A., 2017. Study of genetic variation in some Iranian saffron accessions using molecular markers of RAPD and ISSR. J. Saffron Agron. & Technol. 4(4), 257-256. [in Persian with English Summary].  
Tryon, R.C., 1939. Cluster Analysis: Correlation Profile and Orthometric (Factor) Analysis for the Isolation of Unities in Mind and Personality. Edwards Brothers, Ann. Arbor, Michigan. (https://www.scirp.org).
www.slideshare.net.
Negbi, M., 1999. Saffron. (Crocus sativus L.) Harwood Academic Publishers, Overseas Publishers Association, Amsterdam. 149 pp.