نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تهران

3 دانشجوی دکتری گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران

چکیده

بررسی­ها نشان داده است که عملکرد مزارع زعفران در ایران طی سال‌های 96-1350 حدود 44 درصد کاهش یافته که یکی از دلایل آن گرایش به سیستم‌های کشت ناپایدار است. از این­رو مطالعه حاضر با هدف شناسایی فعالیت‌های پایدار و ناپایدار زراعی در مزارع زعفران شهرستان گناباد، بهبود مدیریت زراعی و همچنین ارائه خط مشی برای مطالعات آتی در زمینه سنجش پایداری کشت این محصول انجام شد. برای دستیابی به این اهداف، پرسشنامه‌ای طراحی و در میان 101 زعفران‌کار با تجربه توزیع و پس از شناسایی فعالیت‌های مهم زراعی، به بررسی اثر فعالیت‌های مذکور بر پایداری تولید در مزراع این گیاه پرداخته شد. در ادامه با توجه به ضرورت اجتناب از فعالیت‌های ناپایدار زراعی، بر اساس نظر کارشناسان (روش دلفی) و با استفاده از ماتریس مقایسات زوجی به تعیین ضریب اهمیت هر یک از این فعالیت‌ها پرداخته شد. بر اساس نتایج، پنج فعالیت زراعی شامل استفاده از کود دامی، ایجاد تنوع زراعی از طریق سیستم‌های کشت مخلوط و چند محصولی، استفاده از کودها و محلول‌های ریزمغذی، کاربرد روش‌های شخم حداقل و استفاده از نهاده‌های آلی به عنوان فعالیت‌های پایدار زراعی در کشت زعفران شناخته شدند. هفت فعالیت شامل استفاده بی‌رویه از کودهای شیمیایی، کشت پرتراکم، استفاده از علف‌کش‌ها و کنه‌کش‌های شیمیایی، آبیاری غرقابی، چرای دام در مزارع، استفاده از فضولات انسانی و سوزاندن بقایای گیاهی نیز به عنوان فعالیت‌های ناپایدار شناسایی شدند. همچنین از دیدگاه کارشناسان، استفاده از کودهای شیمیایی و کشت متراکم زعفران به عنوان ناپایدارترین فعالیت‌های زراعی شناخته می‌شوند. بنابراین اتخاذ سیاست‌های مناسب به منظور بهبود نگرش زعفران‌کاران نسبت به کشاورزی پایدار، افزایش آگاهی آن‌ها از آثار منفی و بلندمدت گرایش به سیستم‌های ناپایدار و به خصوص جلوگیری از استفاده بی‌رویه از کودهای شیمیایی و کشت متراکم ضروری است تا بتوان از این طریق زمینه پایدارسازی کشت این گیاه ازرشمند را فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها

Abiven, S., Menasseri, S., and Chenu, C., 2009. The effects of organic inputs over time on soil aggregate stability– A literature analysis. Soil Biol. Biochem. 41, 1-12.
Aghazadeh, R., and Hemmatzadeh, A., 2012. The Effect of planting date, depth and distance on vegetative and generative characteristics of saffron (Crocus sativus L.) in Maku, Iran. J. Agroecol. 8(1), 1-10. [in Persian with English Summary].
Ait-Oubahou, A., and El-Otmani, M., 1999. Saffron cultivation in Morraco. In: Moshe Negbi (Ed.), Saffron (pp. 96-99). Amsterdam: Harwood academic publisher.
Arslan, A., Belotti, F., and Lipper, L., 2017. Smallholder productivity and weather shocks: Adoption and impact of widely promoted agricultural practices in Tanzania. Food Policy. 69, 68-81.‏
Azizi-Zohan, A.A., and Pasandideh, M., 2013. Investigate the causes of decline in agricultural production after a period of cultivation of saffron. Land Manag. 1(1), 91-98. [in Persian with English Summary].
Bayu, W., Rethman, N.F.G.,  and Hammes, P.S., 2005. The role of animal manure in sustainable soil fertility management in Sub-Saharan Africa: A review. Sustain. Agric. 25(2), 113-136.
Boz´oki, S., Fulop, J., and Poesz, A., 2011. On pairwise comparison matrices that can be made consistent by the modification of a few elements. Cent. Eur. J. Oper. Res. 12, 157-175.
Cabral, J.P.S., 2010. Water microbiology. Bacterial pathpgens and water. Int. J. Environ. Res. Public Health. 7, 3657-3703.
Carr, P.M., Gramig, G.G., and Liebig, M.A., 2013. Impacts of organic zero tillage systems on crops, weeds, and soil quality. Sustainability. 5, 3172-3021.
Chartzoulakis, K., and Bertaki, M., 2015. Sustainable water management in agriculture under climate change. Agric. Agric. Sci. Procedia. 4, 88-98.
Davari Torshizi, M., Ramezani M.R., Mehparvar Hosseini, E., and Sabouhi, M., 2018. Investigating the effect of unsustainable saffron cultivation on economic efficiency of saffron farms (Case study: Gonabad county). Eleventh Biennial Conference on Iranian Agricultural Economics, 8-9 May, Tehran, Iran. [in Persian].
Dourandish, A., Ramezani, M.R., and Aminizadeh, M., 2019. Investigation of the effective factors on use of chemical fertilizers in saffron farms (Case study: Gonabad county). Saffron Agron. Technol. 7(3), 359-376. [in Persian with English Summary].
FAO, 2017. The future of food and agriculture; Trends and challenges. Available at www.fao.org/ag/ca/.
Frison, E., Cherfas, J., and Hodgkin, T., 2011. Agricultural biodiversity is essential for a sustainable improvement in food and nutrition security. Sustainability. 3, 238-253.
Geresta, F., Avola, G., Lombardoa, G.M., Siracusa, L., and Ruberto, G., 2009. Analysis of flowering, stigmas yield and qualitative traits of saffron (Crocus sativus L.) as affected by environmental conditions. Sci. Hort. 119(1), 320-324.
Hamza, M.A., and Anderson, W.K., 2005. Soil compaction in cropping systems: A review of the nature, causes and possible solutions. Soil Till. Res. 82, 121–145.
Hatami-Sardashti, Z., Jami-Alahmadi, M., Mahdavi-Damghani, A., and Behdani, M.A., 2011. Evaluation of sustainability in saffron agroecosystems in Birjand and Qaen counties. J. Agroecol. 3(3), 396-405. [in Persian with English Summary].
International Trade Center (ITC)., 2018. Available at www.trademap.org. (Verified 20 January 2019).
Iran Chamber of Commerce, Industries, Mines and Agriculture., 2018. Available at www. en.iccima.ir/. (Verified 16 January 2019).
Kaper, J.B., Natato, J.P., and Mobley, L.T., 2004. Pathogenic Escherichia coli. Nat. Rev. Microbiol. 2(2), 123-140.
Karami, A., Homaee, M., Afzalnia, S., Ruhipour, H., and Basirat, S., 2012. Organic resource management: Impacts on soil aggregate stability and other soil physico-chemical properties. Agric. Ecosyst. Environ. 148, 22-28.
Kavand, H., Kalbali, E., and Sabuhi, M., 2014. Application of data envelopment analysis to evaluate the efficiency of saffron growers (Case study: Qaen county). Saffron Agron. Technol. 2(1), 17-30. [in Persian with English Summary].
Koocheki, A., 2006. Effect of corm size with and without storage on allocation of assimilate in different parts of saffron plant. Second International Symposium of Saffron Biology and Technology, Mashhad, Iran.
Koocheki, A., Siahmargouyi, A., Azizi, G., and Jahani, M., 2011. The effect of high density and depth on agronomic characteristic of saffron (Crocus sativus L.) and corms behavior. J. Agroecol. 3(1), 36-49. [in Persian with English Summary].
Marenya, P.P., and Barrett, C.B., 2007. Household-level determinants of adoption of improved natural resources management practices among smallholder farmers in western kenya. Food Policy. 32(4), 515–536.
Miller, B.D.D., and Welch, R.M., 2013. Food system strategies for preventing micronutrient malnutrition. Food Policy. 42, 115-128.
Ministry of Agriculture Jihad., 2018. The MAJ database. Available at Web site http://www.maj.ir. (Verified 5 December 2018).
Mohammad-Abadi, A., Rezvani-Moghaddam, P., and Fallahi, H.R., 2011. Effects of planting pattern and the first irrigation date on growth and yield of saffron (Crocus sativus L.). National Congress on Medicinal Plants, Mazandaran, Iran. [in Persian].
Mohtashami, T., and Zandi Daregharibi, B., 2018. Factors affecting excessive nitrogen fertilizer use in saffron cultivation: Case study of Torbat Heydarieh area. J. Saffron Res. 6(1), 127-140. [in Persian with English Summary].
Naderi Mahdei, K., and Esfahani, S., 2015. Efficiency of saffron farmers in Shahyk region of Ghaen city, Iran (Application of data envelopment analysis using the efficient and inefficient frontiers). Saffron Agron. Technol. 3(3), 229-240. [in Persian with English Summary].
Naderi-Darbaghshahi, M.R., Khajeh-Bashi, A., Bani-Taba, S.A., and Dehdashti, S.M., 2008. Effect of planting method, density and deapth on yield and production period of saffron (Crocus sativus L.) in Isfahan region. Seed Plant Improv. 24(4), 643-657. [in Persian with English Summary].
Organization of Agriculture Jihad of Gonabad., 2018. Available at http://www.koaj.ir. [in Persian].
Peingne, B.C., Ball, J., Roger-Estrade, J., and David, C., 2007. Is conservation tillage suitable for organic farming? A review. Soil Use Manag. 23(2), 129-144.
Ramezani, M.R., Rafiee, H., and Norouzi, H., 2019. Investigating the effective socioeconomic factors on unsustainable system of high-density planting of saffron (Case study: Gonabad County). Saffron Agron. Technol. 7(2), 275-283. [in Persian with English Summary].
Saaty, T., 2008. Relative measurement and its generalization in decision making why pairwise comparisons are central in mathematics for the measurement of intangible factors the analytic hierarchy/network process. Revista de la Real Academia de Ciencias Exactas, Fisicas y Naturales. Serie A: Matematicas. 102(2), 251–318.
Scherr, S., and McNeely, J., 2008. Biodiversity conservation and agricultural sustainability: Towards a new paradigm of ‘Ecoagriculture’ landscapes. Philos. Trans. R. Soc. Lond B Biol. Sci. 363, 477-494.
Temperini, O., and Rea, R., 2009. Evaluation of saffron production in Italy: Effects of the age of saffron field and plant density. Food Agric. Environ. 7(1), 19-23.
Torkamani, J., 2000. Economic analysis of production, technical efficiency and marketing of Iranian saffron. Water Soil Sci. 4(3), 29-45. [in Persian with English Summary].
Tosan, M., Alizadeh, A., Ansari, H., and Rezvani Moghadam, P., 2015. Evaluation of yield and identifying potential regions for saffron (Crocus sativus L.) cultivation in Khorasan Razavi province according to temprature parameters. Saffron Agron. Technol. 3(1), 1-12. [in Persian with English Summary].
Underwood, B.A., 2000. Overcoming micronutrient deficiencies in developing countries: Is there a role for agriculture?. Food Nutr. Bull. 21(4), 356-360.
Wilson, C., and Tisdell, C., 2001. Why farmers continue to use pesticides despite environmental, health and sustainability costs. Ecol. Econ. 39, 449-462.
Yaghoubi, F., Jami Al-Ahmadi, M., Bakhshi, M., and Sayyari Zohan, M., 2014. Comparison of chemical inputs consumption in saffron and wheat fields in Qaenat region. Saffron Agron. Technol. 2(2), 115-125. [in Persian with English Summary].
Zhang, Q., Yang, Z., and Wu, W., 2008. Role of crop residue management in sustainable agricultural development in the north China plain. Sustain. Agric. 32(1), 137-148.
Zingore, S., Delve, R., Nyamangara, J., and Giller, E., 2008. Multiple benefits of manure: The key to maintenance of soil fertility and restoration of depleted sandy soils on African smallholder farms. Nutr. Cycl. Agroecosys. 80, 267-282.
Zulfiqar, F., and Thapa, G.B., 2017. Agricultural sustainability assessment at provincial level in Pakistan. Land Use Policy. 68 (1), 492–502.