نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زراعت

2 گروه زراعت- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

به‌منظور ارزیابی عوامل اقلیمی شهرستان آزادشهر (استان گلستان) جهت کشت زعفران، از تحلیل‌های مکانی سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده گردید. ابتدا نقشه‌های موضوعی انواع متغیرهای اقلیمی از جمله بارش سالانه، بارش دوره زایشی، بارش دوره رویشی، دمای متوسط سالانه، دماهای بیشینه و کمینه دوره زایشی، دماهای بیشینه و کمینه دوره رویشی، دماهای بیشینه و کمینه دوره رکود، ساعت آفتابی، رطوبت نسبی، تعداد روزهای یخبندان مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای این کار از داده‌های اقلیمی 137 ایستگاه باران‌سنجی، اقلیم شناسی و هم‌دیدی استفاده شد. جهت تخمین این متغیرها از روش‌های درون‌یابی زمین‌آمار و کلاسیک شامل کریجینگ معمولی، وزن‌دهی معکوس فاصله و چند‌جمله‌ای موضعی و بر اساس آماره‌های خطای برآورد (RMSE) و انحراف استاندارد عمومی (GSD) در محیط Arc GIS استفاده شد. نتایج نشان داد از نظر میزان بارش سالانه مورد نیاز گیاه زعفران، کل شهرستان در 3 طبقه بسیار‌مناسب، مناسب و متوسط پهنه‌بندی می شود. همچنین از نظر بارش دوره زایشی، 48/74 درصد از زمین‌های مرکزی و شمالی شهرستان در پهنه نامناسب قرار گرفتند. اما براساس متغیرهایی مانند بارش دوره رویشی، دمای متوسط سالانه، دمای بیشینه زایشی، دماهای کمینه زایشی، رویشی و رکود، مجموع ساعات آفتابی و تعداد روزهای یخبندان هیچ گونه محدودیتی جهت توسعه کشت زعفران وجود ندارد. با ارزیابی صحت نتایج از طریق انطباق با برداشت‌های میدانی از مزارع فعلی، مشخص شد که تمامی نقاط نمونه‌برداری شده، در پهنه‌های بسیارمناسب و مناسب نقشه های اقلیمی قرار می‌گیرند. در مجموع، امکان توسعه گیاه زعفران در اراضی جنوبی شهرستان آزاد شهر وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

Abtew, W., Obeysekera, J., and Shih, G., 1993.Spatial analysis for monthly rainfall in south Florida.Water Res. Bull. 29(2), 179-188.
Alavizadeh, S.A.M., MonazzamEsmaeilpour, A., and HosseinzadehKermani, M., 2013.Feasibility of suitable land of saffron cultivation in Kashmar plain using GIS.J. Saffron Agron. Technol. 1(1), 71-95. [in Persian with English Summary].
Amirshakari, H., Soroushzadeh, A., ModarsSanavi, A.M., andJalaliJoran, M., 2007.Effect of root temperature environment, corm size and GA, on growth saffron ((Crocus sativus L.). J. Agric. Sci. Natur. Resour.14(5), 96-104. [in Persian with English Summary].
Arsalani, F., Rasouli, J., andAsgharzadeh, A., 2015.Climatic variables effects (rainfall, temperature, relative humidity, number of frost days and sunshine hours) on saffron yield) Crocus sativus L.) inKashmar and Ghaenat. J. Saffron Crop.Technol. 3(1), 66-75. [in Persian with English Summary].
Behdani, M.A., 2005. Ecological zoning and saffron yield variability monitoring in Khorasan. PhD Thesis in Crop Ecology, Agricultural Faculty, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. [in Persian with English Summary].
Behdani, M.A., Koocheki, A., Rezvani, P., and Jami Al-Ahmadi, M., 2008.Agro-ecological zoning and potential yield of saffron in Khorasan-Iran.J. Biol. Sci. 8(2), 298-305.
Chen, H.S., Liu, G.S., Yang, Y.F., Ye, X.F., and Shi, Z., 2010.Comprehensive evaluation of tobacco ecological suitability of Henan province based on GIS. Agri. Sci. China. 9, 583-592.
Esmaeilzadeh, Y., and Jahanbakhsh, S., 2011. Adaptation of agroclimatic requirements of saffron plant to Moghan plain. Geograph.Space. 11(35), 1-18. [in Persian with English Summary].
Farajzadeh, M., andMirzabiati, R., 2007.Feasibility of suitable regions for saffron cultivation in Neyshabour plain using GIS. Modarres J.11 (1), 67-91. [in Persian].
Halevy, A.H., 1990. Recent advance in control of flowering habit of geophytes. ActaHortic. 66, 35-42.
Hashemlooyan, B., and AtaeiAzimi, A., 2007. Saffron.Zeytoon Mag. 183, 47-51. [in Persian].
Hassani-Pak, A., 1998.Geostatistics. Tehran: Universityof Tehran Press, Tehran, Iran. [in Persian].
Holford, I.C.R., 1973. Phosphate adsorption by soils and its relationship to soil phosphates and plant availability. PhDThesis London University.
Irmak, A., andRanade, P.K., 2008. GIS based estimation of spatial distribution oftemperatureandevapotranspiration in Nebraska. American Society of Agricultural and Biological Engineers. ASABEPaper No. 083873.
Jafarbiglou, M., and Mobaraki, Z., 2008. Land use suitability of Qazvin province for saffron cropping based on multi criteria decision methods. Nat. Geographic. Res.66, 101-119. [in Persian with English Summary].
Jihad Agriculture Organization, 2014. Statistics Yearbook of 2013-2014. Statistics and Information Office. [in Persian].
Kafi, M., Rashed Mohassel, M., Koocheki, A., and Mollafilabi, A., 2002. Saffron: Technology of Production and Processing. Zaban and Adab Press.Mashhad, Iran.276pp. [in Persian].
Kamyabi,S.,HabibiNokhandanand, M., and Rouhi, A.R., 2014. Effect of climatic factors affecting saffron using analytic hierarchy process (AHP); (Case Study Roshtkhar Region, Iran). J. Saffron Agron. Technol. 2(1), 75-90. [in Persian with English Summary].
Kazemi, H., andGhorbani, K., 2015. Investigation of different interpolation methods for estimation and zoning of rainfall variables in agricultural lands of Aq-Qalatownship in order to autumn cereals cropping.J. Water Soil Conserv. 22(4), 1-22. [in Persian with English Summary].
Koocheki, A., Nassiri, M., Alizadeh, A., and Ganjali, A., 2009.Modelling the impact of climate change on flowering behavior of saffron (Crocus sativus L.). Iran. J. Field Crops Res. 7 (2), 592-594. [in Persian with English Summary].
Koozehgaran, S., MousaviBaygi, M., SanaeiNejhad, S.H., and Behdani, M.A., 2010.Investigation minimum average and maximum, temperatures in South Khorasan in order to identify of suitable regions for saffron cultivation using GIS. J. Water Soil. 25(4), 892-904. [in Persian with English Summary].
Masoodian, S., 2003. Analysis of structure monthly temperature in Iran. Res. J. Esfahan Uni. 15(1-2), 87-96. [in Persian with English Summary].
Mekaniki, J., Sadeghi, H., and Fadaei, M., 2015. Environmental capability, suitable pattern for identify regional potential based on agriculture. (Case study: saffron cultivation in Ghayenat and Zeirkooh townships). Reg. Plann. J.19, 43-56. [in Persian with English Summary].
Mirmousavi, H., Mazidi, A., and Khosravi, Y., 2010. Determination of best Geostatistic method for estimation of rainfall distribution using GIS (Case study: Esfahan province). Geographic. Spatial.30, 105-120. [in Persian with English Summary].
Mojarad, F., andGhaforizadeh, M., 2014.Climatic capability of saffron cropping in Kermanshah and Kurdestanprovinces.Geographic. Res. 2, 87-102. [in Persian with English Summary].
Molina, R.V., Valero, M., Navarro, Y., Guardiola, J.L., andGarcía-Luis A., 2004.The effect of time of corm lifting and duration of incubation at inductive temperature on flowering in the saffron plant (Crocus sativus L.). Sci. Hort. 103(1), 79-91.
Nokandi, A.K., 1999. Climatic variables effects on saffron cultivation in south of Khorasan. M.Sc. Thesis, Geography and Planning College, Esfahan University, 125pp. [in Persian with English Summary].
Plessner, O., Ziv, M., andNegbi, M., 1990.In vitro corm production in the saffron crocus (Crocus sativus L.). Plant Cell Tiss.Organ. Cultur. 20(2), 89-94.
Rashid Sorkhabadi, M., Shahidi, A., andKhasheiSioki, A., 2014. Determine suitable regions for saffron cultivation based on water and soil parameters by analytical hierarchy process (Case study: TorbateHeidariyehtownship). J. Saffron Res. 1, 58-72. [in Persian with English Summary]
Sadeghi, S., 2011.An point interpolation in GIS with an emphasis on Kriging Technique. LozaPress, Shiraz, Iran. [in Persian].
Samanta, S., Pal, B., and Pal, D.K., 2011. Land suitability analysis for rice cultivation based on multicriteria decision approach through GIS. Inter. Sci. Emerging Technol. 2(1), 12-21.
Yazdchi, S., Rasooli, A.A., Mahmoudzadeh, H., andZarinbakl, M., 2010. Land capability evaluation of Marandtownship for saffron cropping based on multi criteriadecision methods. J. Water Soil Knowl.3, 151-170. [in Persian with English Summary].
Zabihi, A., Solaymani, K., andShabani, M., 2011. Investigation of annual rainfall spatial distribution by geostatistical methods (Case study: Qom province). Nat. Geograph. Res. 43(78), 102-112. [in Persian with English Summary].