پژوهش های زعفران

اثر شرایط نگهداری بنه در طی دورة رکود تابستانه، بر رشد رویشی و زایشی زعفران

سجاد مرادی مقدم؛ حمیدرضا فلاحی؛ محمد علی بهدانی؛ سهراب محمودی

دوره 12، شماره 1 ، تیر 1403، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22077/jsr.2020.3747.1141

چکیده

شرایط محیطی به خصوص دما از عوامل بسیار مهم در وقوع مناسب مرحلة گلانگیزی زعفران در طی تابستان میباشد. در این راستا، به منظور بررسی اثر شرایط نگهداری بنه بر رشد زایشی زعفران، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مزرعهای شخصی واقع در شهرستان قاینات اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت ... بیشتر شرایط محیطی به خصوص دما از عوامل بسیار مهم در وقوع مناسب مرحلة گلانگیزی زعفران در طی تابستان میباشد. در این راستا، به منظور بررسی اثر شرایط نگهداری بنه بر رشد زایشی زعفران، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مزرعهای شخصی واقع در شهرستان قاینات اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: 1- کشت بنهها در 15 خردادماه و استقرار در دمای محیط (بهعنوان شاهد) 2- کشت بنهها در 15 خردادماه همراه با مصرف بقایای گیاهی گندم به میزان 8 تن در هکتار، 3- کشت بنهها در 15 خردادماه همراه با انجام آبیاری تابستانه در مرحله گلانگیزی (20 مردادماه)، 4- نگهداری بنهها در دمای محیط از 15 خرداد (در انبار دارای تهویه مناسب و سایه) و سپس کشت آنها در اواسط شهریور (بعد از سپری شدن دوره گرما)، 5- نگهداری بنهها در انکوباتور به مدت 3 ماه از 15 خرداد با دمای ثابت (25 درجه سانتیگراد) و کشت آنها در 15 شهریورماه، 6- نگهداری بنهها در انکوباتور از 15 خرداد با دمای متغیر مشابه با روند تغییرات دما در محیط طبیعی ولی در دامنة مناسب برای گلانگیزیِ زعفران (به مدت یکماه در هر یک از دماهای 20، 25 و 20 درجة سانتیگراد) و سپس کشت آنها در 15 شهریورماه و 7- نگهداری بنهها در دمای محیط از 15 خرداد و انتقال به انکوباتور در 15 مردادماه (همزمان با دوره گلانگیزی) با دمای 25 درجه سانتیگراد و سپس انتقال آنها به مزرعه در 15 شهریورماه. در پاییز سال 1398 صفات مرتبط با رشد رویشی و زایشی زعفران اندازهگیری شدند. صفات مورد مطالعه شامل تعداد، طول و وزن خشک کاتافیلها، تعداد گل، متوسط وزن و طول گل، طول کلاله، سرعت ظهور برگ و گل، عملکرد گل و عملکرد کلاله بودند. نتایج نشان داد که آبیاری تابستانه موجب افزایش نسبی تعداد، طول و وزن کاتافیل (چمچه یا برگهای سفید غشایی) در مقایسه با تیمار شاهد شد. نگهداری بنهها در بیرون از محیط خاک (انبار یا انکوباتور) موجب کاهش وزن و طول کاتافیل شد. تیمار آبیاری تابستانه از نظر تعداد گل، سرعت گلدهی و عملکرد گل تفاوت معنیداری با تیمار شاهد نداشت، ولی سایر تیمارهای آزمایشی به خصوص نگهداری بنه در انبار باعث کاهش صفات مذکور شدند. بیشترین مقادیر متوسط طول گل و متوسط وزن تکگل (بهترتیب 6/7 سانتیمتر و 37/0 گرم) و طول کلاله (83/2 سانتیمتر) در تیمار مصرف بقایای گیاهی بهدست آمد. تیمار مصرف بقایای گیاهی با وجود کاهش دمای حوزة قرارگیری بنه در طی دورة گلانگیزی، نتوانست موجب بهبود عملکرد گل و کلاله شود. بیشترین مقادیر عملکرد کلاله بهترتیب در تیمارهای شاهد، آبیاری تابستانه و مصرف بقایای گیاهی (بهترتیب 07/8، 28/7 و 40/6 کیلوگرم در هکتار) و کمترین مقدار این شاخص بهترتیب در تیمارهای نگهداری بنه در انبار، ذخیرهسازی در دمای متغیر انکوباتور، نگهداری تلفیقی در انبار و انکوباتور و ذخیرهسازی بنه در دمای ثابت انکوباتور (بهترتیب با 24/3، 68/3، 89/3 و 28/4 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که سپری شدن دورة گلانگیزی زعفران در درون خاک به طور قابل توجهی باعث بهبود گلدهی گیاه در مقایسه با سپری شدن این دوره در بیرون از خاک (انبار یا انکوباتور) شد.

ردیابی و بررسی مولکولی ویروس موزاییک معمولی لوبیا (BCMV) در مزارع زعفران شهرستان خواف

عاطفه حسینی؛ حسن فلاح

دوره 12، شماره 1 ، تیر 1403، صفحه 15-27

https://doi.org/10.22077/jsr.2024.7414.1233

چکیده

زعفران با نام علمی Crocus sativus L متعلق به خانواده زنبقیان Iridaceae)) ازمحصولات مهم اقتصادی و استراتژیک کشور می باشد، که بررسی عوامل محدود کننده آن حائز اهمیت است. به منظور ردیابی و شناسایی ویروس موزائیک معمولی لوبیا به عنوان یکی از عوامل محدود کننده در مزارع زعفران، طی بهار سال ۱۴۰۲ نمونه برداری از ۷۰۵ نمونه زعفران استان خراسان رضوی شهرستان ... بیشتر زعفران با نام علمی Crocus sativus L متعلق به خانواده زنبقیان Iridaceae)) ازمحصولات مهم اقتصادی و استراتژیک کشور می باشد، که بررسی عوامل محدود کننده آن حائز اهمیت است. به منظور ردیابی و شناسایی ویروس موزائیک معمولی لوبیا به عنوان یکی از عوامل محدود کننده در مزارع زعفران، طی بهار سال ۱۴۰۲ نمونه برداری از ۷۰۵ نمونه زعفران استان خراسان رضوی شهرستان خواف انجام شد. نمونه های زعفران دارای علائم موزائیک، کوتولگی، بدشکلی بوته و زیگزاگی شدن بودند که در شرایط خنک به آزمایشگاه منتقل شدند نمونه ها در آزمون RT-PCR و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن نوکلئو پروتئین، در سه نمونه زعفران قطعه ای به طول ۳۴۳ جفت باز تکثیر نمودند که جهت تعیین توالی به شرکت ماکروژن کره ارسال شدند. نتایج موید آلودگی سه نمونه زعفران به ویروس مذکور بود. در بررسی های تبارزایی سه جدایۀ زعفران در ناحیۀ کدکننده نوکلئوپروتئین ویروس یادشده همراه با سایر جدایه های موجود در بانک ژن و مربوط به مناطق مختلف جغرافیایی، پنج گروه جداگانه تشکیل دادند، از سه جدایه ایرانی مربوط به زعفران، دو جدایه (B1,B2) درگروه چهار نزدیک به جدایه هایی از برزیل و یک جدایه (B3) در گروه ۵ نزدیک به دو جدایه از ایران (اهواز و زنجان) قرار گرفت. بیشترین شباهت جدایه ها در این تحقیق بین دو جدایه ایرانی B1 و B2 با سه جدایه MW534342، MW534343 و MW534344 از کشور برزیل با درصد شباهت بالای 95% مشاهده شد و همینطور کم ترین تشابه جدایه های ایرانی B1، B2 و B3 با جدایه KC702888 از کشور ایران در لرستان با سطح تشابه ۷۱ % بود.

اثر تیوسولفات‌های پتاسیم و کلسیم بر ویژگی‌های خاک، عملکرد گل و بنه‌‌ زعفران تحت مدیریت کشاورز (On-Farm)

رباب قهرمان زاده؛ سرور خرم دل؛ مهنا قطب شریف؛ سارا قهرمانزاده

دوره 12، شماره 1 ، تیر 1403، صفحه 28-50

https://doi.org/10.22077/jsr.2024.6797.1226

چکیده

این مطالعه به منظور ارزیابی اثر تیوسولفاتهای پتاسیم (KTS®) و کلسیم (CaTs®) بر ویژگیهای شیمیایی خاک، رشد برگ و عملکرد گل و بنههای دختری زعفران در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان تربت حیدریه در دو سال زراعی 98-1397 و 99-1398 اجرا شد. تیمارها شامل T1: مدیریت رایج کشاورز، T2: T1+40 لیتر در هکتارKTS طی سه نوبت، T3: T1+20 ... بیشتر این مطالعه به منظور ارزیابی اثر تیوسولفاتهای پتاسیم (KTS®) و کلسیم (CaTs®) بر ویژگیهای شیمیایی خاک، رشد برگ و عملکرد گل و بنههای دختری زعفران در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان تربت حیدریه در دو سال زراعی 98-1397 و 99-1398 اجرا شد. تیمارها شامل T1: مدیریت رایج کشاورز، T2: T1+40 لیتر در هکتارKTS طی سه نوبت، T3: T1+20 لیتر در هکتار KTS طی سه نوبت، T4: T1+ 40 لیتر در هکتارKTS طی سه نوبت+ 50 لیتر در هکتار CaTs طی چهار نوبت، T5: T1+40 لیتر در هکتارKTS طی سه نوبت+100 لیتر در هکتار CaTs طی دو نوبت و T6: T1+40 لیتر در هکتار KTS طی سه نوبت+67 لیتر در هکتار CaTs طی سه نوبت بودند. نتایج در سال دوم نشان داد که اثر کاربرد کودهای KTS و CaTs بر بیشتر شاخصهای گل، برگ و بنههای دختری زعفران و خصوصیات شیمیایی خاک معنیدار بود. حداکثر و حداقل وزن خشک کلاله و تعداد و وزن خشک بنههای‌ دختری‌ برای T6 (بترتیب با 87/0 گرم در متر مربع و 7950 و 1865 بنه دختری بر متر مربع) و T5 ( بترتیب با 32/0 گرم در متر مربع و 24579 و 7859 گرم بر متر مربع) مشاهده شد. مصرف KTS و CaTs موجب کاهش شاخص واکنش و افزایش هدایت الکتریکی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس و پتاسیم قابل دسترس خاک گردید. بر این اساس، استفاده از تیوسولفاتهای پتاسیم و کلسیم برای دستیابی به تولید پایدار زعفران به ویژه در مناطق خشک و نیمهخشک توصیه می‌شود.

مطالعه اثر هورمون جیبرلیک‌اسید و کشت پُرتراکم بر مواد مؤثره و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه دارویی زعفران (Crocus sativus L.)

محمد حسین امینی فرد؛ محمد علی بهدانی؛ معصومه شاکری؛ سید جلال طباطبایی

دوره 12، شماره 1 ، تیر 1403، صفحه 51-64

https://doi.org/10.22077/jsr.2021.4318.1159

چکیده

به منظور بررسی تأثیر هورمون جیبرلیک اسید و کشت پُر تراکم بر فعالیت آنتیاکسیدانی و مواد مؤثره زعفران، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 95-96 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح جیبرلیکاسید (صفر و 20 پیپیام) و سه سطح تراکم کاشت ... بیشتر به منظور بررسی تأثیر هورمون جیبرلیک اسید و کشت پُر تراکم بر فعالیت آنتیاکسیدانی و مواد مؤثره زعفران، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 95-96 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح جیبرلیکاسید (صفر و 20 پیپیام) و سه سطح تراکم کاشت (100، 200 و 300 بنه در مترمربع) با سه تکرار بودند. صفات اندازهگیری شده شامل میزان آنتوسیانین، فنول، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، سافرانال، کروسین، پیکروسین، عملکرد کلاله خشک و رنگدانه‏های فتوسنتزی بودند. نتایج نشان داد تیمار جیبرلیک اسید اثر معنیداری بر اکثر صفات داشت، بهطوریکه بیشترین میزان فنول و فعالیت آنتیاکسیدانی بهترتیب 7/629 (میلیگرم در صد گرم وزن خشک) و 5/39 درصد از تیمار مصرف اسید‌جیبرلیک بهدست آمد. همچنین نتایج بیانگر اثر معنیدار اسیدجیبرلیک در سطح یک درصد بر میزان آنتوسیانین کلاله بود، بهطوریکه میزان این صفت، 24 درصد در تیمار اسیدجیبرلیک بیشتر از شاهد بود. مواد مؤثره زعفران نیز تحت تأثیر اسیدجیبرلیک قرار گرفت، بهطوریکه بیشترین میزان سافرانال (5/32 درصد)، کروسین (4/140 درصد) و پیکروسین (1/58 درصد) از تیمار مصرف اسیدجیبرلیک و کمترین میزان سافرانال (3/28 درصد)، کروسین (1/125 درصد) و پیکروسین (6/56 درصد) از تیمار شاهد حاصل شد. همچنین میزان کلروفیل aو کل برگ با مصرف 20 پی‌پی‌ام جیبرلیک اسید بهترتیب بهمیزان 14 و 12 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. تیمار تراکم کاشت تنها بر بعضی مواد مؤثره (سافرانال و پیکروسین) در سطح یک درصد معنیدار بود و بیشترین آنها بهترتیب بهمیزان 55/33 و 96/58 درصد از تراکم کاشت 100 بنه در مترمربع مشاهده شد، امّا روی سایر صفات تأثیر معنیداری نداشت. تراکم کاشت 300 بنه در مترمربع، بیشترین عملکرد کلاله خشک را داشت. بهطور کلی با توجه به نتایج بهدست آمده، مشخص شد مصرف 20 پیپیام جیبرلیک اسید سبب بهبود صفات کیفی زعفران گردید و تراکم کاشت پایین (100 بنه درمترمربع) فقط در برخی صفات مواد مؤثره زعفران (سافرانال و پیکروسین) و تراکم کاشت بالا (300 بنه در مترمربع) در عملکرد کلاله خشک تأثیر داشت.

سازوکار اثرات فیتوبیوتیکی مثبت گلبرگ زعفران بر متابولیسم انرژی و نیتروژن و سلامت آنتی‌اکسیدانی برون‌تنی شکمبه گوسفند

مجتبی اکبری شوشود؛ جواد رضائی؛ مهدی عیاری نوش آبادی؛ یوسف روزبهان

دوره 12، شماره 1 ، تیر 1403، صفحه 65-79

https://doi.org/10.22077/jsr.2024.7958.1237

چکیده

گلبرگ زعفران دارای آثار مثبت بر تخمیر شکمبه و دام می‌باشد، اما اثرات آن بر میکروارگانیسم‌ها، آنزیم‌ها و سلامت آنتی‌اکسیدانی شکمبه بررسی نشده است. لذا، این تحقیق سازوکار اثر مثبت گلبرگ زعفران بر متابولیسم انرژی و نیتروژن و سلامت آنتی‌اکسیدانی برون‌تنی شکمبه گوسفند را بررسی کرد. جیره‌های آزمایشی حاوی صفر (شاهد)، 1، 2 و 3 درصد گلبرگ ... بیشتر گلبرگ زعفران دارای آثار مثبت بر تخمیر شکمبه و دام می‌باشد، اما اثرات آن بر میکروارگانیسم‌ها، آنزیم‌ها و سلامت آنتی‌اکسیدانی شکمبه بررسی نشده است. لذا، این تحقیق سازوکار اثر مثبت گلبرگ زعفران بر متابولیسم انرژی و نیتروژن و سلامت آنتی‌اکسیدانی برون‌تنی شکمبه گوسفند را بررسی کرد. جیره‌های آزمایشی حاوی صفر (شاهد)، 1، 2 و 3 درصد گلبرگ زعفران تنظیم گردید و آزمون تولید گاز 24 و 72 ساعته انجام شد. سپس، پروتوزوآها، باکتری‌های سلولولیتیک و پروتئولیتیک، آنزیم‌‌های هیدرولیتیک، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، تولید متان، توده میکروبی، هضم‌پذیری، سوبسترای تجزیه‌شده حقیقی، آمونیاک و اسیدهای چرب فرار تعیین گردیدند. داده‌ها در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار و 2 سری (6 مشاهده\تیمار) تجزیه شد. گنجاندن سطوح مختلف گلبرگ زعفران در جیره موجب افزایش باکتری‌های سلولولیتیک، آنزیم‌های فیبرولیتیک، آمیلاز، توده میکروبی و کاهش پروتوزوآها شد. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی با مصرف گلبرگ زعفران بهبود یافت (05/0>P)، اما جمعیت باکتری‌های پروتئولیتیک و پروتئاز روند کاهشی غیرمعنی‌داری داشت. درنهایت، تغییرات سازوکاری مذکور موجب افزایش تجزیه و قابلیت‌هضم جیره، کل اسیدهای چرب فرار، کاهش متان، آمونیاک و نسبت استات به پروپیونات نسبت به شاهد شد (05/0>P). حداکثر بهبود صفات در سطوح 2 و 3 درصد افزودنی مشاهده گردید. در مجموع، اثر مثبت گلبرگ زعفران بر متابولیسم و سلامت آنتی‌اکسیدانی شکمبه‌ای بهدلیل محتوای آنتی‌اکسیدانی و تغییرات مفید در جمعیت‌های باکتریایی و آنزیم‌های هیدرولیتیک است. بنابراین، سطوح اندک (تا 3 درصد جیره) آن می‌تواند به‌عنوان افزودنی فیتوبیوتیکی طبیعی برای بهبود شرایط تخمیر شکمبه و کاهش اتلاف منابع انرژی و نیتروژن مصرف شود، هرچند بهتر است نتایج در شرایط درون‌تنی تأیید شود.

تاثیر تقویت انواع جاذب های رطوبتی با هورمون های گیاهی و مکمل های غذایی بر رشد و عملکرد گیاه زعفران

الناز فرج زاده معماری تبریزی

دوره 12، شماره 1 ، تیر 1403، صفحه 80-94

https://doi.org/10.22077/jsr.2024.7742.1234

چکیده

سوپر جاذب ها ترکیباتی هستند که با توجه به ذخیره رطوبت در خاک می توانند کودها و سایر نهاده های مورد استفاده در کشاورزی را به طور موثرتری در اختیار گیاهان قرار دهند. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر تقویت انواع مختلف جاذب های رطوبتی(عدم کاربرد سوپر جاذب، کاربرد سوپر جاذب طبیعی و کاربرد سوپر جاذب مصنوعی) با انواع مختلف هورمون ها (عدم کاربرد ... بیشتر سوپر جاذب ها ترکیباتی هستند که با توجه به ذخیره رطوبت در خاک می توانند کودها و سایر نهاده های مورد استفاده در کشاورزی را به طور موثرتری در اختیار گیاهان قرار دهند. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر تقویت انواع مختلف جاذب های رطوبتی(عدم کاربرد سوپر جاذب، کاربرد سوپر جاذب طبیعی و کاربرد سوپر جاذب مصنوعی) با انواع مختلف هورمون ها (عدم کاربرد هورمون، کاربرد هورمون اکسین و کاربرد هورمون سیتوکنین) و مواد غذایی کامل(عدم کاربرد کود، کاربرد کود شیمیایی و کاربرد کود نانو) بر رشد و خصوصیات کمی و کیفی زعفران بود. آزمایش در دو سال زراعی 1401 و 1402 به صورت تجزیه مرکب در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد بر اساس نتایج حاصل از این بررسی استفاده از سوپر جاذب‌های مصنوعی و طبیعی، کود ها و هورمون ها منجر به افزایش تولید گل و وزن کلاله زعفران به ترتیب تا 46 و 37 درصد شد. تلفیق این تیمارها به خصوص تلفیق سوپر جاذب‌ها با هورمون‌ها و کودها تأثیر مثبت بیشتری در بهبود رشد و کیفیت محصول داشت و این صفت را تا 111 درصد افزایش داد. به علاوه استفاده از این تیمارها منجر به افزایش محتوای کلروفیل و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه افزایش درصد سافرانال و خصوصیات آنتی اکسیدانی محصول و بهبود میزان عناصر غذایی برگ زعفران نیز گردید. استفاده از سوپر جاذب‌ها و کودها به همراه هورمون‌ها، بهبود قابل توجهی را در میزان عناصر غذایی در برگ‌های زعفران باعث شد.

تأثیر کودهای مختلف زیستی و ترکیب آن‌ها بر خصوصیات کمی و کیفی گل زعفران در رژیم‌های مختلف آبیاری

محمد عظیمی گندمانی؛ مصطفی علی نقی زاده

دوره 12، شماره 1 ، تیر 1403، صفحه 95-111

https://doi.org/10.22077/jsr.2024.7948.1236

چکیده

به منظور مطالعه خصوصیات کمی و کیفی گل زعفران تحت تاثیر کودهای مختلف زیستی و رژیم‌های آبیاری، آزمایشی طی دو سال زراعی 01-1400 و 02-1401 در اراضی کشاورزی شهر زیار اجراء شد. این آزمایش به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش کم‌آبیاری در سه سطح (50، 75 و 100 درصد) به‌عنوان عامل اصلی و باکتری‌های ... بیشتر به منظور مطالعه خصوصیات کمی و کیفی گل زعفران تحت تاثیر کودهای مختلف زیستی و رژیم‌های آبیاری، آزمایشی طی دو سال زراعی 01-1400 و 02-1401 در اراضی کشاورزی شهر زیار اجراء شد. این آزمایش به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش کم‌آبیاری در سه سطح (50، 75 و 100 درصد) به‌عنوان عامل اصلی و باکتری‌های آزادزی تثبیت‌کننده نیتروژن (B-N)، باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم (B-K)، باکتری‌های حل‌کننده فسفات (B-P)، ترکیب آن‌ها و شاهد بدون کود در هشت سطح به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد بیشترین تعداد گل (9/79 عدد در متر مربع)، وزن تر گل (4/31 گرم در متر مربع)، وزن خشک کلاله (492/0 گرم در متر مربع)، وزن خشک خامه (122/0 گرم در متر مربع) و وزن خشک گل بدون کلاله و خامه (09/5 گرم در متر مربع) در تیمار 100 درصد نیاز آبی و کود زیستی NPK بدست آمد. از سوی دیگر نتایج خصوصیات کیفی زعفران نشان داد بیشترین میزان کروسین (253 میلی‌گرم در گرم)، پیکروکروسین (35 میلی‌گرم در گرم) و سافرانال (121 میلی‌گرم در گرم) در تیمار 75 درصد نیاز آبی و کود زیستی NPK بدست آمد. در نهایت، برای داشتن عملکرد مطلوب، بهترین تیمار، آبیاری 100 درصد نیاز آبی و کود زیستی ترکیبی NPK بود در حالی که از نظر کیفی، آبیاری 75 درصد نیاز آبی به‌همراه کود زیستی ترکیبی NPK دارای بهترین تیمار بود.

اثر مصرف کودهای پتاسیم و روی بر عملکرد گل و کلاله زعفران ) sativus L. (Crocus در استان خراسان رضوی

محمد رضا اکرمی؛ محمد جعفر ملکوتی؛ پیمان کشاورز

دوره 2، شماره 1 ، تیر 1393، ، صفحه 85-96

https://doi.org/10.22077/jsr.2015.332

چکیده

زعفران ) sativus L. (Crocus یکی از گران ترین چاشنی های غذایی دنیا می باشد. با وجود اینکه ایران بیشترین میزان تولید زعفران جهان را به خود اختصاص داده است، لیکن میزان عملکرد در واحد سطح کمتری نسبت به سایر کشورهای تولید کننده این محصول را دارد. این تحقیق به منظور ارزیابی اثر بخشی مصرف پتاسیم و روی بر عملکرد گل و کلاله زعفران در جنوب شهرستان سبزوار ... بیشتر زعفران ) sativus L. (Crocus یکی از گران ترین چاشنی های غذایی دنیا می باشد. با وجود اینکه ایران بیشترین میزان تولید زعفران جهان را به خود اختصاص داده است، لیکن میزان عملکرد در واحد سطح کمتری نسبت به سایر کشورهای تولید کننده این محصول را دارد. این تحقیق به منظور ارزیابی اثر بخشی مصرف پتاسیم و روی بر عملکرد گل و کلاله زعفران در جنوب شهرستان سبزوار در سال زراعی 92-1391 براساس نتایج تجزیه خاک اجرا گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی شامل 9 تیمار سه سطح سولفات پتاسیم (0، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح سولفات روی (0، 25 و 50 کیلوگرم بر هکتار) در سه بلوک به ابعاد 12×2 متر اجرا گردید. صفات مورد اندازه گیری شامل تعداد گل، وزن گل و وزن کلاله در هر کرت بود که بعد از اندازه گیری، داده ها با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که مصرف پتاسیم تأثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده نداشته، لیکن با مصرف 200 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم، تعداد گل 5/5 درصد، وزن گل 6/5 درصد و وزن خشک کلاله 5/8 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. علت عدم واکنش معنی دار زعفران به مصرف قبل از زمان گلدهی 200 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم به رغم مقدار 200 میلی گرم بر کیلوگرم پتاسیم قابل استفاده در خاک را می توان به شرایط نامناسب جوی و عملکرد پایین زعفران در سال جاری مربوط دانست. اما تأثیر سطوح مختلف روی بر صفات اندازه گیری شده در سطح پنج درصد معنی دار گردید، به طوری که مصرف 25 کیلوگرم در هکتار سولفات روی باعث افزایش 65 درصد تعداد گل، 84 درصد وزن گل و 150 درصد وزن خشک کلاله نسبت به شاهد گردید. با مصرف 50 کیلوگرم سولفات روی نه تنها صفات مورد اندازه گیری افزایش نیافت، بلکه میزان عملکرد زعفران به کمتر از شاهد رسید. . با توجه به اینکه بسیاری از خاک های استان خراسان (بیش از 80 درصد) با کمبود روی مواجه هستند. می توان اعلام نمود که مصرف روی برای رشد بهتر زعفران در خاکهای این استان به عنوان یک اصل در نظر گرفته شود.

بهینه‌سازی پارامترهای خشک کردن زعفران با آون و مایکروویو با استفاده از مدلسازی سطح- پاسخ

وحید حکیم زاده؛ سالومه دلشاد

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 151-162

https://doi.org/10.22077/jsr.2017.737.1027

چکیده

زعفران یکی از محصولات گرانبهای کشاورزی و دارویی در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران است. کروسین، پیکروکروسین و سافرانال به ترتیب به عنوان شاخصهای رنگ، طعم و بوی زعفران شناخته میشوند. بهینهسازی شرایط خشک کردن به عنوان مهمترین مرحله فرآوری زعفران نقش مهمی در حفظ کیفیت و بهبود رنگ، طعم و عطر دارد. در این تحقیق، تأثیر متغیرهایی ... بیشتر زعفران یکی از محصولات گرانبهای کشاورزی و دارویی در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران است. کروسین، پیکروکروسین و سافرانال به ترتیب به عنوان شاخصهای رنگ، طعم و بوی زعفران شناخته میشوند. بهینهسازی شرایط خشک کردن به عنوان مهمترین مرحله فرآوری زعفران نقش مهمی در حفظ کیفیت و بهبود رنگ، طعم و عطر دارد. در این تحقیق، تأثیر متغیرهایی همچون دمای خشک کردن (دامنه 40 تا 70 درجه سانتیگراد)، زمان (دامنه80 تا 205 دقیقه) و ضخامت لایه زعفران (دامنه 5/0 تا 2 سانتیمتر) برای روش آون و انرژی خشک کردن (بازه 200 تا 800 وات)، زمان (دامنه 4 تا 11 دقیقه) و ضخامت لایه زعفران (دامنه 5/0 تا 2 سانتی‌متر) برای روش ماکروویو، در طرح آماری سطح- پاسخ (RSM) بر میزان کروسین، پیکروکروسین و سافرانال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در روش خشک کردن دمای بالاتر و زمان کوتاهتر در حفظ خصوصیات کیفی زعفران مؤثرتر بود. همچنین افزایش ضخامت لایه زعفران تأثیر معنیداری بر خصوصیات کیفی داشت. انرژی بسیار بالا و زمان طولانی طی خشک کردن با مایکروویو نیز سبب تخریب کروسین، پیکروکروسین و سافرانال شد. بهترین شرایط خشک کردن به روش آون الکتریکی در دمای 2/51 درجه سانتیگراد، زمان 8/112 دقیقه و ضخامت 5/0 سانتیمتری زعفران بدست آمد و مناسبترین شرایط خشک کردن با مایکروویو میزان انرژی 703 وات، زمان 9/6 دقیقه و ضخامت زعفران دو سانتیمترتعیین شد. در این تحقیق، روش مایکروویو در حفظ کروسین و پیکروکروسین موفقتر بود؛ در حالیکه در روش آون سافرانال کمی بهتر حفظ شد.

بررسی عوامل مدیریتی و اقلیمی مؤثر در خلاء عملکرد بین کشت مرسوم و آرمانی زعفران در استان‏های خراسان رضوی و جنوبی

حسن فیضی؛ روح اله مرادی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 283-298

https://doi.org/10.22077/jsr.2019.2242.1089

چکیده

میانگین تولید در کشت رایج زعفران در کشور 2/3 کیلوگرم کلاله خشک در هکتار می‏باشد. بر اساس طرح کشت آرمانی زعفران عملکرد کلاله خشک در سال اوج عملکرد معادل41 کیلوگرم در شهرستان فردوس، 38 کیلوگرم در شهرستان باخزر، 30 و 25 کیلوگرم در شهرستان تربت حیدریه در هکتار برداشت شده است. هدف از این تحقیق بررسی عوامل مدیریتی و اقلیمی تأثیرگذار در بروز ... بیشتر میانگین تولید در کشت رایج زعفران در کشور 2/3 کیلوگرم کلاله خشک در هکتار می‏باشد. بر اساس طرح کشت آرمانی زعفران عملکرد کلاله خشک در سال اوج عملکرد معادل41 کیلوگرم در شهرستان فردوس، 38 کیلوگرم در شهرستان باخزر، 30 و 25 کیلوگرم در شهرستان تربت حیدریه در هکتار برداشت شده است. هدف از این تحقیق بررسی عوامل مدیریتی و اقلیمی تأثیرگذار در بروز خلاء عملکرد بین زراعت مرسوم و آرمانی زعفران در مناطق مختلف استان خراسان رضوی و جنوبی بود. برای این منظور، ابتدا عملیات مدیریتی کشت آرمانی زعفران از طریق مصاحبه با کشاورزان نمونه و کارشناسان جهاد کشاورزی ثبت شد. عملیات مدیریتی کشت مرسوم زعفران نیز از 247 مزرعه در مناطق مختلف استان‏های خراسان رضوی و جنوبی یادداشت شد. علاوه بر این، از کلیه مزارع مورد بررسی نمونه خاک تهیه گردید. نتایج نشان داد که میانگین عملکرد کلاله زعفران برای شهرستان‏های مختلف استان خراسان رضوی و جنوبی در سال‏های 96-1390 بین 23/1 تا 67/6 کیلوگرم در هکتار متغیر بود. همبستگی مثبت و معنی‏داری بین میزان بارندگی (b=0.002*) با عملکرد مشاهده شد، اما با افزایش میانگین دما از عملکرد کاسته (b=-0.223**) شد. رابطه بین میزان ماده آلی (b=2.42*)، نیتروژن (b=9.40*)، فسفر (b=0.093*) و درصد شن خاک (b=0.007*) با عملکرد کلاله مثبت بود، ولی با افزایش نسبت رس (b=-0.015*) از عملکرد کاسته شد. نتایج تأیید نمود که به‏طور میانگین خلاء بیش از 20 کیلوگرم در هکتار بین عملکرد کلاله خشک در شرایط کشت مرسوم و آرمانی زعفران وجود دارد. استفاده از بنه ریز به جای بنه با وزن بیش از 8 گرم برای کاشت، کشت کپه‏ای به‏جای کشت دانه تسبیحی، تراکم پایین کاشت بنه، مصرف کم کود آلی، زمان نامناسب اولین آبیاری در پاییز، تاریخ کاشت نامناسب بنه‏ها، عدم کنترل به موقع علف‏هرز و عدم محلول‏پاشی عناصر غذایی در نیمه دوم زمستان به‏ترتیب مهمترین عوامل مدیریتی تأثیرگذار در خلاء بین عملکرد سیستم کشت مرسوم و آرمانی می‏باشد.

اثر خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بر ویژگی های مورفولوژیکی و عملکرد زعفران (Crocus sativus L.)

پرویز رضوانی مقدم؛ سرور خرم دل؛ عبداله ملافیلابی

دوره 3، شماره 2 ، آذر 1394، ، صفحه 188-203

https://doi.org/10.22077/jsr.2015.294

چکیده

خصوصیات خاک نقش اساسی را در رشد عملکرد گیاهان نظیر زعفران ایفاء می نماید. این آزمایش با هدف ارزیابی اثر ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد بنه و گل زعفران در سال 1393 اجرا شد. خصوصیات مورد مطالعه خاک شامل بافت، کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، پتاسیم قابل دسترس، اسیدیته و هدایت الکتریکی و صفات مورد مطالعه ... بیشتر خصوصیات خاک نقش اساسی را در رشد عملکرد گیاهان نظیر زعفران ایفاء می نماید. این آزمایش با هدف ارزیابی اثر ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد بنه و گل زعفران در سال 1393 اجرا شد. خصوصیات مورد مطالعه خاک شامل بافت، کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، پتاسیم قابل دسترس، اسیدیته و هدایت الکتریکی و صفات مورد مطالعه زعفران شامل وزن خشک بنه، تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشک کلاله بودند. به منظور تعیین رابطه بین متغیرهای خاک (متغیرهای مستقل) و متغیرهای عملکردی زعفران (متغیرهای وابسته) از رگرسیون چندگانه استفاده شد و برای شناسایی تأثیرگذارترین عوامل از بین خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات عملکردی زعفران، آنالیز رگرسیون گام به گام انجام گردید. نتایج نشان داد که اثر بافت های مختلف خاک بر کلیه خصوصیات عملکرد بنه و گل زعفران معنی دار (01/0p≤) بود؛ به طوری که بیشترین و کمترین عملکرد زعفران برای بافت های لوم شنی و رسی به دست آمد. بیشترین و کمترین ضرایب عوامل شیمیایی خاک با وزن خشک کلاله به ترتیب برای محتوی پتاسیم قابل دسترس (573/0-) و اسیدیته (0052/0) محاسبه شد. مهمترین عوامل شیمیایی خاک مؤثر بر وزن خشک کلاله زعفران بر اساس آنالیز رگرسیون گام به گام شامل محتوی پتاسیم قابل دسترس، فسفر قابل دسترس، هدایت الکتریکی و نیتروژن کل می باشند. ضرایب همبستگی مدل های رگرسیونی خصوصیات خاک با وزن خشک بنه، تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشک کلاله زعفران به ترتیب برابر با 84/0، 87/0، 90/0 و 89/0 محاسبه گردید. همچنین رابطه مثبت و معنی داری بین عملکرد گل و بنه زعفران وجود داشت.

بررسی و پهنه بندی تنش‌های گرمایی مؤثر بر زعفران در استان خراسان جنوبی

مرتضی اسمعیل‌نژاد

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 159-171

https://doi.org/10.22077/jsr.2017.517

چکیده

اقلیم از مهمترین عوامل تعیین کننده توزیع جغرافیایی گونه‌های گیاهی از جمله زعفران می‌باشد. تنش‌های گرمایی از مهمترین عوامل کاهش دهنده عملکرد محصولات کشاورزی است. استان خراسان جنوبی به عنوان قطب تولید زعفران نیز از تنش‌های حرارتی برخوردار می‌باشد. در این پژوهش از داده‌های ایستگاههای سینوپتیک و کلیماتولوژی استان که دارای آمار ... بیشتر اقلیم از مهمترین عوامل تعیین کننده توزیع جغرافیایی گونه‌های گیاهی از جمله زعفران می‌باشد. تنش‌های گرمایی از مهمترین عوامل کاهش دهنده عملکرد محصولات کشاورزی است. استان خراسان جنوبی به عنوان قطب تولید زعفران نیز از تنش‌های حرارتی برخوردار می‌باشد. در این پژوهش از داده‌های ایستگاههای سینوپتیک و کلیماتولوژی استان که دارای آمار معتبری بودند، استفاده شد، سپس اقدام به شناسایی رفتار تنش‌زای آسیب رسان به زعفران گردید. برای این منظور نخست آستانه‌های حداکثر دما به سه دسته تا حدی بحرانی (35 تا40 درجه)، بحرانی (40 تا 45 درجه) و فوق بحرانی (بیش از 45 درجه سانتی‌گراد) طبقه‌بندی گردید. در گام بعدی با نوشتن برنامه‌ای در محیط Matlab این روزها از پایگاه داده دمای بیشینه ایستگاه‌های منتخب استخراج گردید. با استفاده از صدک90 آستانه‌ی تعیین روزهای داغ در هر ایستگاه مشخص گردید. در ادامه در محیط GIS نقشه‌های پهنه بندی تنش گرمایی و حداکثر دما ترسیم شد. نتایج نشان می‌دهد که ماه‌های دوره گرم بالاترین روزهای بحرانی و فوق بحرانی را دارند و در اسفندماه نیز روزهای بحرانی افزایش یافته است. روند رخداد روزهای تنش‌زا در سال‌های اخیر افزایش یافته است که می‌تواند بر گل‌دهی زعفران و عملکرد محصول تأثیرگذار باشد. جنوب، غرب و مرکز استان بالاترین روزهای فوق بحرانی را داشته‌اند که تعداد این روزها در غرب تا 177 روز در تیرماه رسیده است. کاهش عملکرد محصول در سالهای اخیر در کانون‌های تنش‌زا، از جمله پیامدهای تنش‌های گرمایی در استان می‌باشد.

بررسی اثر سرعت کاشت و تراکم بنه بر عملکرد زعفران در شهرستان شاهرود

زین العابدین امیدمهر؛ محمد حسین سعیدی راد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مهر 1403

https://doi.org/10.22077/jsr.2024.7845.1235

چکیده

این آزمایش به منظور بررسی اثر سرعت کاشت و تراکم بنه بر عملکرد زعفران در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سمنان (شاهرود) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار در3 تکرار انجام شد. تیمارهای مورد مطالعه در نه سطح، شامل شامل سه سرعت پیش‌روی 4، 5 و 6 کیلومتر بر ساعت و سه تراکم کاشت بنه (70، 100 و 120 بنه در مترمربع) ... بیشتر این آزمایش به منظور بررسی اثر سرعت کاشت و تراکم بنه بر عملکرد زعفران در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سمنان (شاهرود) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار در3 تکرار انجام شد. تیمارهای مورد مطالعه در نه سطح، شامل شامل سه سرعت پیش‌روی 4، 5 و 6 کیلومتر بر ساعت و سه تراکم کاشت بنه (70، 100 و 120 بنه در مترمربع) بود. فاکتورهای فنی (ظرفیت مزرعه‌ای، زمان انجام عملیات، میزان مصرف سوخت) و صفات زعفران (تعداد گل در واحد سطح، وزن گل و عملکرد زعفران (کلاله خشک)) اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که اثر سرعت پیش‌روی کارنده بر صفات موردبررسی زعفران از نظر آماری معنی‌دار نبود. میزان تراکم بنه بر صفات مورد بررسی زعفران (تعداد گل در واحد، وزن گل و عملکرد زعفران (کلاله خشک)) از نظر آماری معنی‌دار بود (P<0.01). بیشترین تعداد گل (2/67 در مترمربع) مربوط به تراکم 120 بنه در مترمربع بود و در تراکم‌های 100 و 70 بنه در مترمربع، تعداد گل به ترتیب 7/57 و 2/53 در مترمربع بود. بین تراکم‌های مختلف بنه، بیشترین وزن کلاله خشک (28/0 گرم در مترمربع) مربوط به تراکم 120 بنه در مترمربع بود. در تراکم‌های 100 و 70 بنه در مترمربع، وزن گل تولیدی به ترتیب 25/0 و 21/0 گرم در مترمربع بود. به طوری که تراکم زیاد (120 بنه در واحد سطح) موجب افزایش تعداد و وزن گل و عملکرد زعفران (کلاله خشک) در واحد سطح شد. زمان انجام عملیات کاشت و سوخت مصرفی تراکتور به ترتیب 5/1 ساعت بر هکتار و 23 لیتر در هکتار محاسبه شد. با توجه به کارآیی بالای دستگاه کاشت، استفاده از کارنده تمام خودکار علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف سوخت، موجب کاهش زمان عملیات کاشت و انجام به موقع آن می‌شود.

مشاهده مقاله

آمار نشریه
تعداد دوره‌ها	12
تعداد شماره‌ها	23
تعداد مقالات	229
تعداد نویسندگان	524
تعداد مشاهده مقاله	218,920
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	254,107
نسبت مشاهده بر مقاله	955.98
نسبت دریافت فایل بر مقاله	1109.64

درصد پذیرش	32
متوسط زمان تا اولین اقدام	1
زمان پذیرش (روز)	135
متوسط زمان داوری (روز)	52
متوسط زمان انتشار (بعد از پذیرش)	147
Google Scholar h-index	12

دوره 12 (1403)

دوره 11 (1402)

دوره 10 (1401)

دوره 9 (1400)

دوره 8 (1399)

دوره 7 (1398)

دوره 6 (1397)

دوره 5 (1396)

دوره 4 (1395)

دوره 3 (1394)

دوره 2 (1393)

دوره 1 (1392)

آمار نشریه

این نشریه با همکاری انجمن علوم و زراعت و اصلاح نباتات ایران منتشر می شود.

ویژگی های اصلی نشریه

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان