مهدی ابراهیمی؛ محسن پویان؛ محمد علی بهدانی؛ ساره حسینی؛ طیبه شاهی؛ حسین راغ آرا؛ حسین صحابی
چکیده
با هدف بررسی تاثیر کودهای زیستی و تنش خشکی بر میزان عناصر برگ و بنه و همچنین کیفیت کلاله در زعفران، این طرح به‌صورت کرت‌های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در دو سال متوالی در مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح تنش خشکی (50 و 100% نیاز آبی زعفران) و شش سطح کودی (شاهد، 100% NPK ، 50% ...
بیشتر
با هدف بررسی تاثیر کودهای زیستی و تنش خشکی بر میزان عناصر برگ و بنه و همچنین کیفیت کلاله در زعفران، این طرح به‌صورت کرت‌های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در دو سال متوالی در مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح تنش خشکی (50 و 100% نیاز آبی زعفران) و شش سطح کودی (شاهد، 100% NPK ، 50% NPK ، 50% NPK + 3 کود زیستی، 50% NPK + 4 کود زیستی، 3 کود زیستی) بود. با افزایش تنش خشکی در زعفران، میزان ازت در برگ و بنه افزایش و میزان فسفر برگ کاهش یافت.در حالیکه میزان آهن در برگ و بنه زعفران تحت تاثیر افزایش تنش خشکی قرار نگرفت،میزان روی در هر دو اندام گیاه افزایش و میزان پتاسیم بنه بطور معنی داری کاهش یافت.اعمال تیمارهای کودی تاثیر معنی داری بر میزان ازت، فسفر و پتاسیم داشت اما میزان آهن و روی در برگ و بنه زعفران تحت تاثیر قرار نگرفت. همچنین بالاترین میزان ازت و فسفر در برگ و بنه زعفران در تیمار استفاده از کود شیمیایی به میزان توصیه شده بدست آمد.با توجه به تاثیر پذیری ذخیره فسفر در بنه های دختری و وابستگی عملکرد زعفران به میزان فسفر این بنه ها، حذف کامل کودهای شیمیایی توصیه نمی شود. بطور کلی میزان کروسین و پیکروکروسین در سال دوم و میزان سافرانال در سال اول انجام آزمایش بیشتر بود و تنش خشکی تاثیر معنی داری بر میزان هیچیک از آپوکاروتنوئیدهای مورد بررسی در این مطالعه نداشته است.در تیمارهایی که فراهمی عناصر غذایی بالاتری داشتند،میزان پیکروکروسین کاهش یافت.در مجموع می توان نتیجه گرفت که گرچه جبران کمبود عناصر غذایی و بهبود کیفیت زعفران با استفاده تلفیقی از کودهای زیستی و شیمیایی در مزارع زعفران امکان پذیر است، اما نیازمند بررسی و مطالعات بیشتر در این زمینه است.
مهسا اقحوانی شجری؛ حمیدرضا فلاحی؛ عباس همتی کاخکی
چکیده
در این پژوهش مستندسازی همایش‌های ملی زعفران ایران و ارزیابی کمّی اطلاعات علمی منتشر شده در این همایش‌ها مورد بررسی قرار گرفت. تاکنون در ایران هفت همایش ملی زعفران برگزار شده است که اولین دورة آن در سال 1367 در قاینات و آخرین دورة آن در سال 1403 در بیرجند به انجام رسیده است. تاکنون 98 محقق در کمیته علمی دوره‌های مختلف این همایش‌ها عضویت ...
بیشتر
در این پژوهش مستندسازی همایش‌های ملی زعفران ایران و ارزیابی کمّی اطلاعات علمی منتشر شده در این همایش‌ها مورد بررسی قرار گرفت. تاکنون در ایران هفت همایش ملی زعفران برگزار شده است که اولین دورة آن در سال 1367 در قاینات و آخرین دورة آن در سال 1403 در بیرجند به انجام رسیده است. تاکنون 98 محقق در کمیته علمی دوره‌های مختلف این همایش‌ها عضویت داشته‌اند که عباس همتی‌کاخکی و عبدالله ملافیلابی در تمامی دوره‌ها عضو این کمیته بوده‌اند. در طی هفت دوره برگزاری این همایش، تعداد 601 مقاله منتشر شده است که بیشترین تعداد آن (239 مقاله) به هفتمین دوره همایش که توسط دانشگاه بیرجند برگزار شده است، تعلق دارد. بیشترین نسبت تعداد مقالات پژوهشی به مقالات مروری در چهارمین دورة این همایش در دانشگاه بزرگمهر قاینات ثبت شده است. محققان استان‌های خراسان رضوی و خراسان جنوبی به ترتیب در تعداد 271 و 156 مقاله در طی هفت دورة برگزاری همایش به‌عنوان نویسنده مشارکت داشته‌اند و از این حیث نسبت به سایر استان‌های کشور سهم به‌مراتب بالاتری را داشته‌اند. محققان دانشگاه فردوسی مشهد (111 مقاله)، دانشگاه بیرجند (95 مقاله)، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان/خراسان رضوی (66 مقاله) و دانشگاه تربت‌حیدریه (63 مقاله) بیشترین حضور به‌عنوان نویسنده (انفرادی یا اشتراکی با سایر مراکز علمی) در مقالات منتشر شده در طی هفت دورة برگزاری همایش زعفران را داشته‌اند. در طی تمامی دوره‌های برگزاری همایش تعداد 923 نویسنده در مقالات حضور داشته‌اند در مجموع، نتایج بیانگر توجه روزافزون محققان در استان‌های مختلف ایران به انجام پژوهش‌های مرتبط با زعفران می‌باشد که با متمرکز نمودن اجرای تحقیقات آتی بر جنبه‌های نوظهور و ترویج نتایج پژوهش‌های پیشین در سطح مزارع، بایستی از نتایج این تحقیقات در جهت کاهش خلاء عملکرد زعفران استفاده شود.
حمیدرضا فلاحی؛ مهسا اقحوانی شجری؛ عباس همتی کاخکی
چکیده
بررسی جهت‌گیری‌های تحقیقاتی زعفران از حیث شناخت موضوعات پژوهشی نوپدید، آگاهی از شکاف‌های تحقیقاتی و ارایة مسیر برای پژوهش‌های آتی دارای اهمیت است. در این تحقیق روند پژوهش‌های مربوط به همایش‌های ملی زعفران از سال 1367 تا سال 1403 مورد بررسی قرار گرفت. موضوعات پژوهشی به 8 محور اصلی، 17 شاخه و 98 گروه فرعی تقسیم‌بندی شد. بر اساس نتایج حاصل ...
بیشتر
بررسی جهت‌گیری‌های تحقیقاتی زعفران از حیث شناخت موضوعات پژوهشی نوپدید، آگاهی از شکاف‌های تحقیقاتی و ارایة مسیر برای پژوهش‌های آتی دارای اهمیت است. در این تحقیق روند پژوهش‌های مربوط به همایش‌های ملی زعفران از سال 1367 تا سال 1403 مورد بررسی قرار گرفت. موضوعات پژوهشی به 8 محور اصلی، 17 شاخه و 98 گروه فرعی تقسیم‌بندی شد. بر اساس نتایج حاصل از هشت محور تحقیقاتی اصلی در تعداد 236 مقاله به موضوع تولید و به‌زراعی، 90 مقاله به مصارف و کاربردهای زعفران، 77 مقاله به مسایل برداشت و پس از برداشت، 73 مقاله به مسایل اقتصادی، 55 مقاله به ژنتیک، به‌نژادی و بیوتکنولوژی، 24 مقاله به آفات و بیماری‌ها، 19 مقاله به مکانیزاسیون و 27 مقاله به سایر موضوعات پرداخته شده است. در تمامی این محورهای تحقیقاتی بیشترین تعداد مقاله در همایش هفتم منتشر شده است. فناوری‌های نوین از همایش پنجم مورد توجه خاص محققان قرار گرفته و در همایش هفتم بیشترین تعداد مقالات (21 مقاله از تعداد کل 31 مقاله، معادل با 8/67 درصد) را به خود اختصاص داده است. در بین مسایل پس از برداشت دو موضوع روش خشک کردن کلاله و شناسایی تقلبات و تعیین اصالت محصول، در آخرین دورة برگزاری همایش بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته و حدود 50 درصد تعداد کل مقالات این موضوعات در این دوره ارایه شده است. مهمترین مسایل اکولوژیکی و زراعی که اخیراً در خصوص آن تحقیقات بیشتری ارایه شده است شامل اثر عوامل اقلیمی بر زعفران، اثرات آللوپاتیک زعفران، تناوب زراعی، پیش‌تیمار بنه با هورمون‌های رشد و مهمترین موضوعاتی که در بیشتر همایش‌ها مورد توجه بوده‌اند شامل وزن بنه و تراکم کاشت هستند. موضوعات دانش بومی و گردشگری نیز از موضوعاتی هستند که اگرچه اخیراً بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته‌اند، اما هنوز تحقیقات کافی در مورد آنها صورت نگرفته است.
محمد حسین امینی فرد؛ علی خاکساری مقدم؛ حسن بیات؛ حمید فلاحی
چکیده
این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر کود گوسفندی و گوگرد بر صفات بیوشیمیایی و مواد مؤثره زعفران طی سال‌های 98-1397 در منطقه سرایان به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود گوسفندی در چهار سطح (0، 20، 40 و 60 تن در هکتار) و گوگرد در سه سطح (0، 200 و 400 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد ...
بیشتر
این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر کود گوسفندی و گوگرد بر صفات بیوشیمیایی و مواد مؤثره زعفران طی سال‌های 98-1397 در منطقه سرایان به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود گوسفندی در چهار سطح (0، 20، 40 و 60 تن در هکتار) و گوگرد در سه سطح (0، 200 و 400 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که کود گوسفندی و گوگرد بر صفات بیوشیمیایی کلاله (آنتی‌اکسیدان، فنول و آنتوسیانین)، مواد مؤثره کلاله (پیکروکروسین، کروسین و سافرانال) و صفات بیوشیمیایی برگ (کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئید) زعفران معنی‌دار شد. تیمار 60 تن در هکتار کود گوسفندی بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان (46/30 درصد)، فنول (52/62 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک)، آنتوسیانین (41/33 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک)، پیکروکروسین (00/33 جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 257 نانومتر)، کروسین (667/285 جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 440 نانومتر)، سافرانال (56/34 جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 330 نانومتر) و کلروفیل b (048/0 میلی‌گرم در گرم وزن تازه) را به خود اختصاص داد. با مصرف 400 کیلوگرم در هکتار گوگرد نیز آنتی‌اکسیدان 31/12 درصد، فنول 35/0 درصد، آنتوسیانین 56/31 درصد، پیکروکروسین 95/30 درصد، کروسین 48/48 درصد، سافرانال 23/11 درصد، کلروفیل a 80/16 درصد، کلروفیل b 33/8 درصد و کاروتنوئید 14/16 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. همچنین بیشترین مقدار فنول (73/62 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک)، آنتوسیانین (63/29 میلی‌گرم در صد گرم وزن خشک)، کروسین (33/287 جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 440 نانومتر)، سافرانال ، کلروفیل کل (026/1 میلی‌گرم در گرم وزن تازه) و کاروتنویید (026/1 میلی‌گرم در گرم وزن تازه) در سطح 60 تن در هکتار کود گوسفندی و 400 کیلوگرم در هکتار گوگرد به‌دست آمد.
پریا معقولی؛ رقیه افرونده؛ آمنه پوررحیم قورقچی
چکیده
چاقی و اضافه وزن با ابتلا به بسیاری از بیماری های مزمن از جمله دیابت و افزایش التهاب در ارتباط است. هدف از این مطالعه بررسی اثر هشت هفته مکمل یاری زعفران به همراه تمرین مقاومتی بر سطوح سرمی لپتین، اینترلوکین 6 و انسولین در مردان دارای اضافه وزن بود. 40 دانشجوی دارای اضافه‌وزن، به طور تصادفی به 4 گروه تمرین (10 نفر)، تمرین+مکمل(10نفر)، مکمل(10 ...
بیشتر
چاقی و اضافه وزن با ابتلا به بسیاری از بیماری های مزمن از جمله دیابت و افزایش التهاب در ارتباط است. هدف از این مطالعه بررسی اثر هشت هفته مکمل یاری زعفران به همراه تمرین مقاومتی بر سطوح سرمی لپتین، اینترلوکین 6 و انسولین در مردان دارای اضافه وزن بود. 40 دانشجوی دارای اضافه‌وزن، به طور تصادفی به 4 گروه تمرین (10 نفر)، تمرین+مکمل(10نفر)، مکمل(10 نفر) و کنترل(10 نفر) تقسیم شدند. گروه تمرین به مدت 8 هفته و هر هفته 3 جلسه به مدت 90 دقیقه در نوبت عصر تمرین مقاومتی با شدت‌های خیلی سبک، سبک، متوسط و سنگین انجام دادند. گروه مکمل و تمرین+مکمل، از قرص زعفران با دوز30 میلی‌گرم به عنوان مکمل یک بار در روز در وعده صبحانه به مدت دو ماه استفاده کردند. نمونه‌های خونی در دو مرحله پیش‌آزمون و پس آزمون جهت سنجش سطوح پلاسمایی لپتین، اینترلوکین-6، انسولین و گلوکز جمع‌آوری شد. مقادیر مقاومت به انسولین از غلظت های گلوکز و انسولین خون محاسبه شد. نتایج t زوجی کاهش معناداری در میزان همه شاخص های اندازه گیری شده در پس آزمون گروه تمرین، تمرین+مکمل و مکمل نسبت به پیش-آزمون نشان داد (05/0P<). نتایج آزمون تحلیل واریانس تکراهه نشان داد که بین گروه های تحقیق تفاوت معنادار در میزان لپتین، اینترلوکین-6، گلوکز، انسولین و مقاومت به انسولین در پس آزمون وجود دارد (05/0P<). سطح اینترلوکین-6 ، لپتین، گلوکز سرم و مقاومت به انسولین در گروههای تمرین، تمرین + مکمل و تمرین در مقایسه با گروه کنترل بطور معنی داری کمتر بود. همچنین سطوح گلوکز، لپتین و IL-6 در گروه تمرین +مکمل در مقایسه با گروه های تمرین و مکمل بطور معنی داری کمتر بود (05/0P<). این نتایج نشان می دهد که ترکیب مکمل یاری زعفران و انجام تمرین مقاومتی اثرات بیشتری در مقایسه با اثرات هر یک از آنها به تنهایی داشت.
محمد حسین امینی فرد؛ زهره دهقانی؛ محمد علی بهدانی؛ مهدی جهانی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر وزن پداژه، قارچ میکوریزا و کود زیستی ازتوباکتر بر رشد و عملکرد زعفران، آزمایشی در سال زراعی 1402-1401 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل 3 سطح وزن پداژه (1/0 تا 4، 1/4 تا 8 و 1/8 تا 12 گرم)، دو سطح کود زیستی باکتریایی (کاربرد و عدم کاربرد ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر وزن پداژه، قارچ میکوریزا و کود زیستی ازتوباکتر بر رشد و عملکرد زعفران، آزمایشی در سال زراعی 1402-1401 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل 3 سطح وزن پداژه (1/0 تا 4، 1/4 تا 8 و 1/8 تا 12 گرم)، دو سطح کود زیستی باکتریایی (کاربرد و عدم کاربرد کود ازتوبارور-1 حاوی باکتری‌های Pantoea agglomerans سویه O4) و دو سطح کود زیستی مایکوریزا (حاوی قارچ میکوریزا آرباسکولار سویه‌هایGlomus mosseae ، Glomus intraradices و Glomus etunicatum و شاهد بدون میکوریزا) بود. نتایج اثرات متقابل وزن پداژه، قارچ مایکوریزا و باکتری ازتوباکتر بر صفات رویشی زعفران در سال اول آزمایش نشان داد که بیشترین تعداد برگ در بوته (33/9)، متوسط وزن خشک برگ (16/0 گرم)، طول برگ (00/37 سانتی‌متر)، وزن کل پداژه به‌همراه فلس (68/23 گرم)، تعداد پداژک در پداژه مادری (5)، متوسط وزن پداژک اصلی (15/21 گرم) و متوسط وزن پداژک فرعی (42/3 گرم) از پداژه‌های 12-1/8 گرم و مصرف قارچ مایکوریزا و باکتری ازتوباکتر حاصل شد. در سال دوم آزمایش بیشترین تعداد گل در متر مربع (83/96)، عملکرد گل (66/37 گرم در متر مربع)، عملکرد کلاله تازه (32/2 گرم در متر مربع) و عملکرد کلاله خشک (58/0 گرم در متر مربع) از پداژه‌های 12-1/8 گرم و مصرف قارچ مایکوریزا و باکتری ازتوباکتر حاصل شد. در مجموع نتایج این تحقیق بیانگر بهبود رشد و عملکرد زعفران با کاربرد همزمان پداژه‌هایی با وزن بالاتر (12-1/8 گرم) و مصرف قارچ میکوریزا و باکتری ازتوباکتر بود.
مرتضی اسمعیل نژاد
چکیده
کشاورزی، به ویژه مزارع کاشت زعفران، به شدت تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی قرار دارد. این مسأله به ویژه در شهرستان سرایان که یکی از کانون‌های اصلی تولید زعفران در کشور است، به صورت جدی حس می‌شود و زعفرانکاران را با چالش‌هایی نظیر ناامنی غذایی و از دست دادن شغل یا تغییر شغل مواجه کرده است. این مطالعه با هدف ارزیابی استراتژی های کشاورزی ...
بیشتر
کشاورزی، به ویژه مزارع کاشت زعفران، به شدت تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی قرار دارد. این مسأله به ویژه در شهرستان سرایان که یکی از کانون‌های اصلی تولید زعفران در کشور است، به صورت جدی حس می‌شود و زعفرانکاران را با چالش‌هایی نظیر ناامنی غذایی و از دست دادن شغل یا تغییر شغل مواجه کرده است. این مطالعه با هدف ارزیابی استراتژی های کشاورزی هوشمند اقلیمی متناسب سازگاری با تغییرات اقلیمی در بین زعفرانکاران سرایان، با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و ابزار پرسشنامه، در 13 روستای با بالاترین میزان تولید زعفران در شهرستان سرایان انجام شده است تا ویژگی‌های اجتماعی-اقتصادی کشاورزان خرده‌مالک در چهار دهستان شناسایی شود و نیازها، شیوه‌ها و محدودیت‌های اصلی کشاورزی هوشمند اقلیمی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان داد که زعفرانکاران به طور متوسط 40 سال سن دارند، خانوارها پنج نفره بوده و دارای 21 سال تجربه کشاورزی بودند که در زمینی به وسعت 1 هکتار زعفران کشت می نمایند. اکثریت زعفرانکاران حداقل یکی از ویژگی‌های کشاورزی هوشمند اقلیمی را در مدیریت مزارع خود پذیرفته‌اند. بیشترین استراتژی‌های انتخابی زعفرانکاران شامل سازگاری با شرایط محیطی، کاهش اثرات تغییرات اقلیمی و افزایش سودآوری به ترتیب به عنوان راهکارهایی برای کاهش از دست رفتن محصول زعفران در فصل تولید می باشد. همچنین، افزایش کارایی مصرف آب (82٪) و افزایش بهره‌وری مزرعه (81٪) به عنوان مهمترین رویکردهای هوشمند در نظر گرفته شده‌اند. این مطالعه به درک بهتر نیازها و انگیزه‌های جوامع کشاورزی محلی کمک می‌کند و همچنین انگیزه‌های آنها برای مشارکت در کشاورزی هوشمند اقلیمی را شفاف‌تر می‌سازد. هدف نهایی آن، توسعه و استقرار طرح‌های متناسب‌تر برای بهبود انعطاف‌پذیری و بهره‌وری سیستم‌های کشاورزی خرده‌مالک است.