پژوهش های زعفران

ارزیابی رابطه بلند مدت عملکرد زعفران و تغییرات اقلیم

زینب معین الدینی؛ سمیه الیاسی راد؛ اعظم گیدسکی

دوره 12، شماره 2 ، دی 1403، صفحه 192-182

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.8533.1253

چکیده

با توجه به اهمیت روز افزون تغییرات آبوهوایی بر تولیدات زراعی و وابستگی میزان عملکرد محصولات کشاورزی به نزولات جوی به ویژه محصولات زراعی، استفاده ازاطلاعات جوی، در زمینه بارندگی و دما در طی چند سال گذشته مفید به نظر میرسد. به منظور بررسی روابط بلند مدت بین عملکرد زعفران، قیمت تولید کننده، بارندگی سالیانه، دمای متوسط سالیانه ... بیشتر

تاثیر برخی هورمون‌ها و غلظت‌های نانولوله کربنی در بهینه‌سازی کالوس‌زایی زعفران

مهسا فاضل؛ محمد آرمین

دوره 12، شماره 2 ، دی 1403، صفحه 193-207

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.8420.1245

چکیده

به منظور بهینه‌سازی کالوس‌زایی زعفران در غلظت‌های مختلف هورمونی در شرایط حضور نانولوله‌های کربنی، آزمایشی در قالب روش‌شناسی سطح پاسخ در آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار انجام شد. صفات مورد بررسی شامل تعداد کالوس، قطر کالوس، وزن کالوس، درصد القا کالوس و فاکتورها شامل غلظت‌های هورمون 2-4-D (5/0 -2 میلی‌گرم در ... بیشتر به منظور بهینه‌سازی کالوس‌زایی زعفران در غلظت‌های مختلف هورمونی در شرایط حضور نانولوله‌های کربنی، آزمایشی در قالب روش‌شناسی سطح پاسخ در آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار انجام شد. صفات مورد بررسی شامل تعداد کالوس، قطر کالوس، وزن کالوس، درصد القا کالوس و فاکتورها شامل غلظت‌های هورمون 2-4-D (5/0 -2 میلی‌گرم در لیتر)،BAP (0- 5/1 میلی‌گرم در لیتر) و غلظت‌های نانولوله کربنی چند جداره (0-50 میکروگرم در میلی‌لیتر) در این آزمایش بودند. نتایج برازش مدل رگرسیونی نشان داد که تابع درجه دو برازش مناسبی برای تعداد کالوس، قطر کالوس، وزن تر کالوس و درصد کالوس‌زایی بود. بیشترین درصد کالوس‌زایی در غلظت 5/0 میلی مولار2-4-D و 25میلی‌گرم نانولوله کربنی مشاهده شد. در غلظت‌های پایین 2-4-D، افزایش مقدار نانولوله کربنی سبب کاهش درصد القاء کالوس اما در غلظت‌های بالای 2-4-D سبب افزایش درصد القاء کالوس شد. تغیرات تعداد، وزن و قطر کالوس در برابر غلظت‌های مختلف 2-4-D و BAP تقریبا مشابه بود، به نحوی که هم در غلظت‌های پایین و هم در غلظت‌های بالا افزایش غلظت BAP سبب افزایش صفات مورد بررسی شد. تعداد، وزن و قطر کالوس با افزایش غلظت نانولوله‌های کربنی در حضورBAP افزایش نشان داد. در مجموع نتایج بهینه‌سازی آزمایش نشان داد که بالاترین قطر کالوس( 81/18 میلی‌متر، وزن کالوس 26/0 میلی‌گرم و القاء (کالوس 92/91%) در شرایط مصرف 5/0 میلی‌مولار 2-4-D ، 5/1 میلی‌مولار BAP،94/28 میلی‌گرم نانولوله کربنی چند جداره مشاهده شد.

زعفران (Crocus sativus L.) به عنوان درمان مکمل نویدبخش برای افسردگی: مروری بر مطالعات بنیادی و بالینی

سمیرا علی

دوره 12، شماره 2 ، دی 1403، صفحه 208-226

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.8449.1250

چکیده

افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که تأثیرات عمیق و منفی بر جنبه‌های مختلف زندگی فردی، اجتماعی و اقتصادی افراد دارد. درمان‌های مرسوم افسردگی، به‌ویژه داروهای ضدافسردگی شیمیایی، گاهی با مشکلاتی نظیر عوارض جانبی و پاسخ‌دهی ناکافی همراه هستند. در این راستا، استفاده از ترکیبات طبیعی و گیاهی به‌ویژه زعفران که به‌دلیل ویژگی‌های ... بیشتر افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که تأثیرات عمیق و منفی بر جنبه‌های مختلف زندگی فردی، اجتماعی و اقتصادی افراد دارد. درمان‌های مرسوم افسردگی، به‌ویژه داروهای ضدافسردگی شیمیایی، گاهی با مشکلاتی نظیر عوارض جانبی و پاسخ‌دهی ناکافی همراه هستند. در این راستا، استفاده از ترکیبات طبیعی و گیاهی به‌ویژه زعفران که به‌دلیل ویژگی‌های درمانی و عوارض جانبی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، به عنوان گزینه‌ای مناسب مطرح شده است. زعفران و ترکیبات فعال آن از جمله کروسین، سافرانال و کروستین، به‌واسطه اثرات متعدد بر بیولوژی مغز، می‌توانند به بهبود علائم افسردگی کمک کنند. این اثرات در درجه اول از طریق تنظیم و تعدیل سیستم‌های انتقال‌دهنده عصبی مانند سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین در مغز به‌دست می‌آید.کروسین، یکی از ترکیبات اصلی زعفران، با مهار بازجذب دوپامین و نوراپی نفرین، موجب افزایش سطح این انتقال‌دهنده‌ها در مغز می‌شود، که به نوبه خود به بهبود خلق و خو و کاهش علائم افسردگی کمک می‌کند. سافرانال نیز با مهار بازجذب سروتونین، به‌طور خاص بر سیستم سروتونرژیک تأثیر می‌گذارد و اثرات ضد افسردگی مشابهی را از خود نشان می‌دهد. همچنین، زعفران با تأثیر بر سیستم‌های نوروپلاستیک، افزایش سطح فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF) را در پی دارد که این امر به بازسازی و ترمیم شبکه‌های عصبی آسیب‌دیده ناشی از افسردگی کمک می‌کند. این ترکیبات علاوه بر اثرات مستقیم بر سیستم انتقال‌دهنده‌های عصبی، با خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی خود نیز از استرس اکسیداتیو جلوگیری کرده و در کاهش التهاب در مغز که یکی از عوامل مؤثر در بروز افسردگی است، نقش دارند. زعفران همچنین می‌تواند با تعدیل محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-فوق‌کلیه (HPA) که در پاسخ به استرس و اختلالات خلقی دخیل است، موجب کاهش پاسخ‌های استرس‌زا و تنظیم این سیستم شود. این ویژگی‌ها موجب می‌شود که زعفران علاوه بر اثرات ضد افسردگی، در کنترل استرس و بهبود سلامت روانی مؤثر باشد. در مجموع، این ترکیبات گیاهی به‌دلیل اثرات چندجانبه‌ای که دارند، به‌عنوان درمان‌های جایگزین یا مکمل برای درمان افسردگی، به‌ویژه در مواردی که داروهای شیمیایی به‌خوبی عمل نمی‌کنند یا با عوارض جانبی همراه هستند، پیشنهاد می‌شوند. با این حال، برای تأیید قطعی اثرات ضد افسردگی زعفران و تعیین دوز بهینه درمانی، نیاز به انجام مطالعات بالینی بیشتر و با طراحی دقیق‌تر است. در نهایت، زعفران به‌عنوان یک درمان طبیعی، بدون عوارض جانبی عمده، پتانسیل بالایی برای بهبود علائم افسردگی و ارتقاء سلامت روانی دارد.

بررسی کمبود فشار بخار بر عملکرد و پیش بینی محصول زعفران با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی

الهام قوچانیان حقوردی؛ مصطفی یعقوب‌زاده؛ علیرضا مقری فریز؛ امید خراشادیزاده؛ حامد جوادی

دوره 12، شماره 2 ، دی 1403، صفحه 227-240

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.8540.1255

چکیده

بخش کشاورزی یکی از اولین بخش‌هایی است که تحت تأثیر تغییرات اقلیم قرار می‌گیرد. خشکسالی و تغییرات وسیع در وضعیت آب و هوا منجر به کاهش محصولات کشاورزی و در نهایت کاهش بهره‌وری اقتصادی می‌شود. یکی از مهمترین پارامترهای مدیریت دقیق آب کشاورزی، کمبود فشار بخار نام دارد. در این تحقیق ابتدا به برآورد کمبود فشار بخار از داده‌های باز تحلیل ... بیشتر بخش کشاورزی یکی از اولین بخش‌هایی است که تحت تأثیر تغییرات اقلیم قرار می‌گیرد. خشکسالی و تغییرات وسیع در وضعیت آب و هوا منجر به کاهش محصولات کشاورزی و در نهایت کاهش بهره‌وری اقتصادی می‌شود. یکی از مهمترین پارامترهای مدیریت دقیق آب کشاورزی، کمبود فشار بخار نام دارد. در این تحقیق ابتدا به برآورد کمبود فشار بخار از داده‌های باز تحلیل بانک اطلاعاتی JRA-55 بین سال‌های 1958 تا 2023 پرداخته شد. در گام بعدی بررسی دراز مدت تغییرات کمبود فشار بخار و تأثیر آن بر عملکرد زعفران در چهار محدوده استان خراسان جنوبی شامل بیرجند، قاین، سرایان و طبس انجام شد. نتایج در مناطق مذکور طی 60 سال گذشته افزایش تدریجی میانگین سالانه کمبود فشار بخار با نرخ متوسط هر دهه حدود 60 پاسکال و کاهش سالانه عملکرد زعفران در حدود 16/0 کیلوگرم در هکتار نشان داد و همچنین با افزایش کمبود فشار بخار کاهش عملکرد محصول مشاهده شد. در نهایت به پیش‌بینی عملکرد زعفران برپایه کمبود فشار بخار با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی پرداخته شد. جهت ارزیابی عملکرد مدل‌ها در هر دو مرحله آموزش و تست از چهار شاخص آماری CC ، MAE ، RMSE و RRMSE استفاده شد. عملکرد مدل جنگل تصادفی در مرحله آموزش و تست بهتر از سایر مدل‌ها بود [99/0=CC؛ 06/0=MAE؛ 09/0=RMSEو 01/0 =RRMSE]، [94/0=CC؛ 23/0=MAE؛ 28/0= RMSEو 01/0=RRMSE]، این تحقیق استفاده از مدل جنگل تصادفی را برای مطالعات آتی پیش‌بینی عملکرد محصول زعفران برپایه کمبود فشار بخار در مدیریت نیاز آبی توصیه می‌کند.

اثر مصرف کودهای پتاسیم و روی بر عملکرد گل و کلاله زعفران ) sativus L. (Crocus در استان خراسان رضوی

دوره 2، شماره 1 ، تیر 1393، ، صفحه 85-96

https://doi.org/10.22077/jsr.2015.332

چکیده

زعفران ) sativus L. (Crocus یکی از گران ترین چاشنی های غذایی دنیا می باشد. با وجود اینکه ایران بیشترین میزان تولید زعفران جهان را به خود اختصاص داده است، لیکن میزان عملکرد در واحد سطح کمتری نسبت به سایر کشورهای تولید کننده این محصول را دارد. این تحقیق به منظور ارزیابی اثر بخشی مصرف پتاسیم و روی بر عملکرد گل و کلاله زعفران در جنوب شهرستان سبزوار ... بیشتر زعفران ) sativus L. (Crocus یکی از گران ترین چاشنی های غذایی دنیا می باشد. با وجود اینکه ایران بیشترین میزان تولید زعفران جهان را به خود اختصاص داده است، لیکن میزان عملکرد در واحد سطح کمتری نسبت به سایر کشورهای تولید کننده این محصول را دارد. این تحقیق به منظور ارزیابی اثر بخشی مصرف پتاسیم و روی بر عملکرد گل و کلاله زعفران در جنوب شهرستان سبزوار در سال زراعی 92-1391 براساس نتایج تجزیه خاک اجرا گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی شامل 9 تیمار سه سطح سولفات پتاسیم (0، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح سولفات روی (0، 25 و 50 کیلوگرم بر هکتار) در سه بلوک به ابعاد 12×2 متر اجرا گردید. صفات مورد اندازه گیری شامل تعداد گل، وزن گل و وزن کلاله در هر کرت بود که بعد از اندازه گیری، داده ها با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که مصرف پتاسیم تأثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده نداشته، لیکن با مصرف 200 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم، تعداد گل 5/5 درصد، وزن گل 6/5 درصد و وزن خشک کلاله 5/8 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. علت عدم واکنش معنی دار زعفران به مصرف قبل از زمان گلدهی 200 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم به رغم مقدار 200 میلی گرم بر کیلوگرم پتاسیم قابل استفاده در خاک را می توان به شرایط نامناسب جوی و عملکرد پایین زعفران در سال جاری مربوط دانست. اما تأثیر سطوح مختلف روی بر صفات اندازه گیری شده در سطح پنج درصد معنی دار گردید، به طوری که مصرف 25 کیلوگرم در هکتار سولفات روی باعث افزایش 65 درصد تعداد گل، 84 درصد وزن گل و 150 درصد وزن خشک کلاله نسبت به شاهد گردید. با مصرف 50 کیلوگرم سولفات روی نه تنها صفات مورد اندازه گیری افزایش نیافت، بلکه میزان عملکرد زعفران به کمتر از شاهد رسید. . با توجه به اینکه بسیاری از خاک های استان خراسان (بیش از 80 درصد) با کمبود روی مواجه هستند. می توان اعلام نمود که مصرف روی برای رشد بهتر زعفران در خاکهای این استان به عنوان یک اصل در نظر گرفته شود.

بهینه‌سازی پارامترهای خشک کردن زعفران با آون و مایکروویو با استفاده از مدلسازی سطح- پاسخ

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 151-162

https://doi.org/10.22077/jsr.2017.737.1027

چکیده

زعفران یکی از محصولات گرانبهای کشاورزی و دارویی در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران است. کروسین، پیکروکروسین و سافرانال به ترتیب به عنوان شاخصهای رنگ، طعم و بوی زعفران شناخته میشوند. بهینهسازی شرایط خشک کردن به عنوان مهمترین مرحله فرآوری زعفران نقش مهمی در حفظ کیفیت و بهبود رنگ، طعم و عطر دارد. در این تحقیق، تأثیر متغیرهایی ... بیشتر زعفران یکی از محصولات گرانبهای کشاورزی و دارویی در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران است. کروسین، پیکروکروسین و سافرانال به ترتیب به عنوان شاخصهای رنگ، طعم و بوی زعفران شناخته میشوند. بهینهسازی شرایط خشک کردن به عنوان مهمترین مرحله فرآوری زعفران نقش مهمی در حفظ کیفیت و بهبود رنگ، طعم و عطر دارد. در این تحقیق، تأثیر متغیرهایی همچون دمای خشک کردن (دامنه 40 تا 70 درجه سانتیگراد)، زمان (دامنه80 تا 205 دقیقه) و ضخامت لایه زعفران (دامنه 5/0 تا 2 سانتیمتر) برای روش آون و انرژی خشک کردن (بازه 200 تا 800 وات)، زمان (دامنه 4 تا 11 دقیقه) و ضخامت لایه زعفران (دامنه 5/0 تا 2 سانتی‌متر) برای روش ماکروویو، در طرح آماری سطح- پاسخ (RSM) بر میزان کروسین، پیکروکروسین و سافرانال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در روش خشک کردن دمای بالاتر و زمان کوتاهتر در حفظ خصوصیات کیفی زعفران مؤثرتر بود. همچنین افزایش ضخامت لایه زعفران تأثیر معنیداری بر خصوصیات کیفی داشت. انرژی بسیار بالا و زمان طولانی طی خشک کردن با مایکروویو نیز سبب تخریب کروسین، پیکروکروسین و سافرانال شد. بهترین شرایط خشک کردن به روش آون الکتریکی در دمای 2/51 درجه سانتیگراد، زمان 8/112 دقیقه و ضخامت 5/0 سانتیمتری زعفران بدست آمد و مناسبترین شرایط خشک کردن با مایکروویو میزان انرژی 703 وات، زمان 9/6 دقیقه و ضخامت زعفران دو سانتیمترتعیین شد. در این تحقیق، روش مایکروویو در حفظ کروسین و پیکروکروسین موفقتر بود؛ در حالیکه در روش آون سافرانال کمی بهتر حفظ شد.

بررسی عوامل مدیریتی و اقلیمی مؤثر در خلاء عملکرد بین کشت مرسوم و آرمانی زعفران در استان‏های خراسان رضوی و جنوبی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 283-298

https://doi.org/10.22077/jsr.2019.2242.1089

چکیده

میانگین تولید در کشت رایج زعفران در کشور 2/3 کیلوگرم کلاله خشک در هکتار می‏باشد. بر اساس طرح کشت آرمانی زعفران عملکرد کلاله خشک در سال اوج عملکرد معادل41 کیلوگرم در شهرستان فردوس، 38 کیلوگرم در شهرستان باخزر، 30 و 25 کیلوگرم در شهرستان تربت حیدریه در هکتار برداشت شده است. هدف از این تحقیق بررسی عوامل مدیریتی و اقلیمی تأثیرگذار در بروز ... بیشتر میانگین تولید در کشت رایج زعفران در کشور 2/3 کیلوگرم کلاله خشک در هکتار می‏باشد. بر اساس طرح کشت آرمانی زعفران عملکرد کلاله خشک در سال اوج عملکرد معادل41 کیلوگرم در شهرستان فردوس، 38 کیلوگرم در شهرستان باخزر، 30 و 25 کیلوگرم در شهرستان تربت حیدریه در هکتار برداشت شده است. هدف از این تحقیق بررسی عوامل مدیریتی و اقلیمی تأثیرگذار در بروز خلاء عملکرد بین زراعت مرسوم و آرمانی زعفران در مناطق مختلف استان خراسان رضوی و جنوبی بود. برای این منظور، ابتدا عملیات مدیریتی کشت آرمانی زعفران از طریق مصاحبه با کشاورزان نمونه و کارشناسان جهاد کشاورزی ثبت شد. عملیات مدیریتی کشت مرسوم زعفران نیز از 247 مزرعه در مناطق مختلف استان‏های خراسان رضوی و جنوبی یادداشت شد. علاوه بر این، از کلیه مزارع مورد بررسی نمونه خاک تهیه گردید. نتایج نشان داد که میانگین عملکرد کلاله زعفران برای شهرستان‏های مختلف استان خراسان رضوی و جنوبی در سال‏های 96-1390 بین 23/1 تا 67/6 کیلوگرم در هکتار متغیر بود. همبستگی مثبت و معنی‏داری بین میزان بارندگی (b=0.002*) با عملکرد مشاهده شد، اما با افزایش میانگین دما از عملکرد کاسته (b=-0.223**) شد. رابطه بین میزان ماده آلی (b=2.42*)، نیتروژن (b=9.40*)، فسفر (b=0.093*) و درصد شن خاک (b=0.007*) با عملکرد کلاله مثبت بود، ولی با افزایش نسبت رس (b=-0.015*) از عملکرد کاسته شد. نتایج تأیید نمود که به‏طور میانگین خلاء بیش از 20 کیلوگرم در هکتار بین عملکرد کلاله خشک در شرایط کشت مرسوم و آرمانی زعفران وجود دارد. استفاده از بنه ریز به جای بنه با وزن بیش از 8 گرم برای کاشت، کشت کپه‏ای به‏جای کشت دانه تسبیحی، تراکم پایین کاشت بنه، مصرف کم کود آلی، زمان نامناسب اولین آبیاری در پاییز، تاریخ کاشت نامناسب بنه‏ها، عدم کنترل به موقع علف‏هرز و عدم محلول‏پاشی عناصر غذایی در نیمه دوم زمستان به‏ترتیب مهمترین عوامل مدیریتی تأثیرگذار در خلاء بین عملکرد سیستم کشت مرسوم و آرمانی می‏باشد.

اثر خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بر ویژگی های مورفولوژیکی و عملکرد زعفران (Crocus sativus L.)

دوره 3، شماره 2 ، آذر 1394، ، صفحه 188-203

https://doi.org/10.22077/jsr.2015.294

چکیده

خصوصیات خاک نقش اساسی را در رشد عملکرد گیاهان نظیر زعفران ایفاء می نماید. این آزمایش با هدف ارزیابی اثر ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد بنه و گل زعفران در سال 1393 اجرا شد. خصوصیات مورد مطالعه خاک شامل بافت، کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، پتاسیم قابل دسترس، اسیدیته و هدایت الکتریکی و صفات مورد مطالعه ... بیشتر خصوصیات خاک نقش اساسی را در رشد عملکرد گیاهان نظیر زعفران ایفاء می نماید. این آزمایش با هدف ارزیابی اثر ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد بنه و گل زعفران در سال 1393 اجرا شد. خصوصیات مورد مطالعه خاک شامل بافت، کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، پتاسیم قابل دسترس، اسیدیته و هدایت الکتریکی و صفات مورد مطالعه زعفران شامل وزن خشک بنه، تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشک کلاله بودند. به منظور تعیین رابطه بین متغیرهای خاک (متغیرهای مستقل) و متغیرهای عملکردی زعفران (متغیرهای وابسته) از رگرسیون چندگانه استفاده شد و برای شناسایی تأثیرگذارترین عوامل از بین خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات عملکردی زعفران، آنالیز رگرسیون گام به گام انجام گردید. نتایج نشان داد که اثر بافت های مختلف خاک بر کلیه خصوصیات عملکرد بنه و گل زعفران معنی دار (01/0p≤) بود؛ به طوری که بیشترین و کمترین عملکرد زعفران برای بافت های لوم شنی و رسی به دست آمد. بیشترین و کمترین ضرایب عوامل شیمیایی خاک با وزن خشک کلاله به ترتیب برای محتوی پتاسیم قابل دسترس (573/0-) و اسیدیته (0052/0) محاسبه شد. مهمترین عوامل شیمیایی خاک مؤثر بر وزن خشک کلاله زعفران بر اساس آنالیز رگرسیون گام به گام شامل محتوی پتاسیم قابل دسترس، فسفر قابل دسترس، هدایت الکتریکی و نیتروژن کل می باشند. ضرایب همبستگی مدل های رگرسیونی خصوصیات خاک با وزن خشک بنه، تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشک کلاله زعفران به ترتیب برابر با 84/0، 87/0، 90/0 و 89/0 محاسبه گردید. همچنین رابطه مثبت و معنی داری بین عملکرد گل و بنه زعفران وجود داشت.

اثر کشت و کار مداوم زعفران بر برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک

دوره 3، شماره 2 ، آذر 1394، ، صفحه 97-107

https://doi.org/10.22077/jsr.2015.287

چکیده

عفران گیاه دائمی و از محصولات بومی قسمت شرقی ایران است و پیاز آن می تواند بین 5 تا 7 سال رشد کند که این امر می تواند موجب تغییر در خصوصیات خاک در درازمدت شود. از این رو، پژوهشی با هدف، بررسی برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در مزارع یک تا هفت ساله زعفران انجام شد. بدین منظور، 50 هکتار از مزارع زعفران در منطقه گزیک (واقع در استان خراسان ... بیشتر عفران گیاه دائمی و از محصولات بومی قسمت شرقی ایران است و پیاز آن می تواند بین 5 تا 7 سال رشد کند که این امر می تواند موجب تغییر در خصوصیات خاک در درازمدت شود. از این رو، پژوهشی با هدف، بررسی برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در مزارع یک تا هفت ساله زعفران انجام شد. بدین منظور، 50 هکتار از مزارع زعفران در منطقه گزیک (واقع در استان خراسان جنوبی) انتخاب شد. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با یک تیمار (سال های کشت) در شش سطح (1، 2، 3، 4، 5 و 7 ساله) و هشت تکرار در سال 1386 انجام شد. نمونه های خاک از عمق صفر تا 30 سانتی متری از مزارع یک تا هفت ساله تهیه گردید. درصد ماده آلی، ماده آلی ذره ای، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، رطوبت خاک در ظرفیت مزرعه و نقطه پژمردگی دائم، درصد نیتروژن کل، محتوی فسفر قابل جذب خاک و عناصر کم مصرف آهن، مس، روی و منگنز خاک اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که درصد ماده آلی خاک با افزایش سن مزارع، زیاد شد. سال کشت تأثیر معنی داری بر مقدار ماده آلی ذره ای نداشت. مقادیر میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، رطوبت های گنجایش زراعی و پژمردگی دائم، در مزارع هفت ساله نسبت به مزارع یک ساله، افزایش یافتند. نیتروژن کل و فسفر قابل جذب نیز با افزایش سن مزارع افزایش پیدا کرد. هم چنین، در مزارع هفت ساله، قابلیت جذب عناصر کم مصرف آهن، مس، روی و منگنز به طور معنی داری نسبت به مزارع یک تا سه ساله افزایش یافت.

بررسی تأثیر سطوح مختلف کود دامی و گوگرد بر رشد رویشی و عملکرد زعفران

محمد حسین امینی فرد؛ علی خاکساری مقدم؛ حسن بیات؛ حمیدرضا فلاحی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 دی 1403

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.8373.1244

چکیده

این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر کود دامی گوسفندی و گوگرد بر رشد رویشی و عملکرد زعفران طی سال‌های 98-1397 در منطقه سرایان به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود گوسفندی در چهار سطح (0، 20، 40 و 60 تن در هکتار) و گوگرد در سه سطح (0، 200 و 400 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج، نشان‌دهنده ... بیشتر این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر کود دامی گوسفندی و گوگرد بر رشد رویشی و عملکرد زعفران طی سال‌های 98-1397 در منطقه سرایان به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کود گوسفندی در چهار سطح (0، 20، 40 و 60 تن در هکتار) و گوگرد در سه سطح (0، 200 و 400 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج، نشان‌دهنده تأثیر معنی‌دار گوگرد (400 کیلوگرم در هکتار) در هر دو سال به ترتیب بر وزن کلاله تَر (0212/0 و 0220/0 گرم)، وزن کلاله خشک (0052/0 و 0055/0 گرم)، طول برگ (71/49 و 82/60 سانتی‌متر)، تعداد برگ (08/17 و 38/18 عدد در بوته)، تعداد کل بنه (00/431 و 12/458 عدد در مترمربع) و وزن کل بنه (4659 و 4866 گرم در مترمربع) بود. علاوه بر این، نتایج نشان داد که بالاترین سطح کود گوسفندی (60 تن در هکتار) موجب افزایش 50/78 و 66/26 درصدی وزن خامه تَر، 57/28 و 84/53 درصدی وزن خامه خشک، 32/9 و 16/5 درصدی عملکرد کلاله تَر، 00/11 و 76/4 درصدی عملکرد کلاله خشک، 73/12 و 82/6 درصدی وزن کلاله تَر، 11/11 و 11/11 وزن کلاله خشک، 75/38 و 27/44 طول برگ، 00/84 و 25/123 درصدی وزن برگ تَر، 61/84 و 38/88 درصدی وزن برگ خشک، 24/49 و 29/24 درصدی تعداد کل بنه، 77/98 و 44/56 درصدی وزن کل بنه و 97/22 و 42/60 درصدی میانگین وزن بنه دختری اصلی به ترتیب در هر دو سال نسبت به تیمار شاهد گردید. اثرات متقابل تیمارهای کود گوسفندی (60 تن در هکتار) و گوگرد (400 کیلوگرم در هکتار) نیز بـر وزن کلاله تَر و خشک و وزن برگ خشک در سال اول و تعداد گل در متر مربع، عملکرد گل تَر، عملکرد کلاله، وزن برگ تَر و خشک و میانگین وزن بنه دختری اصلی در سال دوم بیشترین افزایش را داشت.

مشاهده مقاله

ارزیابی شرایط برای نگهداری طولانی مدت کالوس حاصل از بنه زعفران

سمیه امینی؛ سید مهدی زیارت نیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 بهمن 1403

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.8554.1258

چکیده

بعد از تولید کالوس‌های گیاهی، برای نگهداری طولانی مدت آنها نیاز به زیرکشت‌های مکرر می‌باشد. فرایند زیرکشت، نه تنها پرهزینه و وقت‌گیر است بلکه احتمال آلودگی سلول‌ها، تغییرات ژنتیکی و به دنبال آن، امکان تغییر در ماهیت متابولیت‌ها نیز وجود دارد. این تحقیق با هدف بررسی روش‌های افزایش زمان نگهداری کالوس‌های حاصل از بنه زعفران به ... بیشتر بعد از تولید کالوس‌های گیاهی، برای نگهداری طولانی مدت آنها نیاز به زیرکشت‌های مکرر می‌باشد. فرایند زیرکشت، نه تنها پرهزینه و وقت‌گیر است بلکه احتمال آلودگی سلول‌ها، تغییرات ژنتیکی و به دنبال آن، امکان تغییر در ماهیت متابولیت‌ها نیز وجود دارد. این تحقیق با هدف بررسی روش‌های افزایش زمان نگهداری کالوس‌های حاصل از بنه زعفران به نحوی که قابلیت باززایی سلول‌ها حفظ شود، انجام شد. بدین منظور کالوس‌ها در یخچال (دمای 4 درجه سانتیگراد) و دمای اتاق (2±22 درجه سانتیگراد) در زیر لایه‌ای از پارافین مایع و یا بدون حضور پارافین به مدت 3 ماه بدون زیرکشت نگهداری شدند. در تیمار کنترل، کالوس‌ها در دمای اتاق بدون حضور پارافین نگهداری شده و هر 20 روز یکبار زیرکشت شدند. بعد از اتمام دوره سه ماهه، کالوس‌ها به محیط کشت SH مایع با ترکیب هورمونی NAA(2mg/l)+BA(1mg/l) و ساکاروز 3 درصد انتقال یافتند. سپس در طی 6 هفته پارامترهای شاخص رشد سلولی، تغییرات پی‌اچ محیط‌کشت و تعداد سلول‌های زنده و مرده اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد بیشترین میزان رشد سلولی از کالوس‌هایی بدست آمد که در دمای 4 درجه سانتیگراد نگهداری شده بودند. از طرفی کالوس‌هایی که در زیر لایه‌ای از پارافین نگهداری شدند، قابلیت تکثیر در کشت تعلیقی را از دست دادند. جالب توجه است که دمای پایین نه تنها اثر مخربی بر قدرت باززایی سلول‌ها نداشت، بلکه باعث تحریک رشد سلول‌ها در کشت‌ مایع نیز شد. بر اساس این نتایج، کالوس‌های مشتق از بنه زعفران را می‌توان بدون نیاز به زیرکشت، تقریباً سه ماه در سرما نگهداری کرد.

مشاهده مقاله

زعفران ارگانیک: از خاک تا بازار، رویکردی نوین در کشاورزی سبز

اعظم گیدسکی؛ هادی زراعتگر؛ زینب معین الدینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 بهمن 1403

https://doi.org/10.22077/jsr.2025.8453.1257

چکیده

کشاورزی ارگانیک به‌عنوان رویکردی دوستدار محیط‌زیست و سلامت انسان، جایگاه ویژه‌ای در تولید محصولات کشاورزی باکیفیت یافته است. زعفران (Crocus sativus L.)، به‌عنوان یکی از ارزشمندترین گیاهان دارویی و ادویه‌ای جهان، با نیاز آبی کم و مقاومت به شرایط اقلیمی دشوار، به‌ویژه در ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. این مقاله مروری، به بررسی مزایا، ... بیشتر کشاورزی ارگانیک به‌عنوان رویکردی دوستدار محیط‌زیست و سلامت انسان، جایگاه ویژه‌ای در تولید محصولات کشاورزی باکیفیت یافته است. زعفران (Crocus sativus L.)، به‌عنوان یکی از ارزشمندترین گیاهان دارویی و ادویه‌ای جهان، با نیاز آبی کم و مقاومت به شرایط اقلیمی دشوار، به‌ویژه در ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. این مقاله مروری، به بررسی مزایا، چالش‌ها و تکنیک‌های نوین کشت ارگانیک زعفران پرداخته و تأثیرات زیست‌محیطی و اقتصادی این روش را تحلیل می‌کند. کشت ارگانیک زعفران، با حذف نهاده‌های شیمیایی، بر روش‌هایی همچون استفاده از کودهای طبیعی، تناوب زراعی و مدیریت پایدار خاک تکیه دارد. این روش‌ها، علاوه بر افزایش حاصلخیزی خاک، به حفظ تنوع زیستی و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی کمک می‌کنند. تناوب زراعی با گیاهان تثبیت‌کننده نیتروژن و مدیریت طبیعی علف‌های هرز، به کاهش آفات و بیماری‌ها و بهبود کیفیت محصول می‌انجامد. همچنین، کنترل بیولوژیکی آفات با بهره‌گیری از شکارچیان طبیعی و مالچ‌های طبیعی، سلامت و ایمنی محصول را تضمین می‌کند. زعفران ارگانیک به‌دلیل کیفیت برتر، عطر و طعم متمایز و ارزش افزوده بالا، در بازارهای داخلی و بین‌المللی رقابت‌پذیرتر است. این روش با تأکید بر کاهش وابستگی به نهاده‌های شیمیایی و بهره‌گیری از تکنیک‌های پایدار، به توسعه کشاورزی سازگار با محیط‌زیست و بهبود درآمد کشاورزان کمک می‌کند. این مقاله نتیجه می‌گیرد که کشت ارگانیک زعفران، با اثرات مثبت زیست‌محیطی و اقتصادی، راهکاری نوین برای دستیابی به کشاورزی پایدار و تولید محصولاتی سالم و باکیفیت است.

مشاهده مقاله

آمار نشریه
تعداد دوره‌ها	12
تعداد شماره‌ها	24
تعداد مقالات	240
تعداد نویسندگان	544
تعداد مشاهده مقاله	240,613
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	272,877
نسبت مشاهده بر مقاله	1002.55
نسبت دریافت فایل بر مقاله	1136.99

درصد پذیرش	32
متوسط زمان تا اولین اقدام	1
زمان پذیرش (روز)	135
متوسط زمان داوری (روز)	52
متوسط زمان انتشار (بعد از پذیرش)	147
Google Scholar h-index	12

دوره 12 (1403)

دوره 11 (1402)

دوره 10 (1401)

دوره 9 (1400)

دوره 8 (1399)

دوره 7 (1398)

دوره 6 (1397)

دوره 5 (1396)

دوره 4 (1395)

دوره 3 (1394)

دوره 2 (1393)

دوره 1 (1392)

آمار نشریه

این نشریه با همکاری انجمن علوم و زراعت و اصلاح نباتات ایران منتشر می شود.

ویژگی های اصلی نشریه

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان